آرامگاه مولانا زین‌الدین ابوبکر تایبادی ، تایباد

زین‌الدین ابوبكر، یكی از صوفیان برجسته قرن هشتم هجری، معاصر با تیمورلنگ و حافظ شیرازی بوده و در سال 791 هـ.ق وفات یافته است.
مقبره مولانا زین‌الدین ابوبكر، در ابتدای جاده تایباد به خواف واقع شده است. محل قبر در فضای آزاد قرار دارد و در برابر آن، بنای باشكوهی ساخته شده است. بر اطراف مرقد، معجری كشیده شده است و دو لوح سنگی خاكستری رنگ، یكی بر روی قبر و دیگری در بالای سر آن به صورت افراشته قرار داده شده‌اند. بر روی سنگ قبر نوشته شده است : «هذا مرقد مرحوم قطب‌الاقطاب مولانا شیخ زین‌الدین ابابكر بن شیخ علی بن شیخ ابوبكر بن شیخ احمد بن (شیخ محمد بن) شیخ محمد بن شیخ سهیل تایبادی وفات یوم پنجشنبه سلخ محرم 791».
در بالای سر قبر، سنگ دیگری وجود دارد كه بر اساس كتیبه آن مشخص می‌شود كه معجر خاكستری در سال 1030 هـ.ق توسط شخصی به نام «خواجه درویش» تقدیم مزار شده است. در برابر مزار مزبور، بنای مجللی وجود دارد كه در سال 848 هـ.ق توسط پیراحمد خوافی - وزیر شاهرخ،‌ پسر تیمور - جهت مسجد و نمازخانه بنا گردیده است.
نقشه بنا شامل گنبدخانه‌ای چهارتاقی با ایوانی رفیع در جلوی آن و با اتاق‌های دوطبقه‌ای در طرفین است. نمای بیرونی بنا شامل ایوان رفیعی با تاق‌آهنگ است كه در دو سوی آن، غرفه‌های دو طبقه‌ای قرار گرفته است. راه ورود به طبقه ‌اول هر یك از آن‌ها، از درگاه كنار ایوان و راه ورود به طبقه‌ دوم،‌ از پلكان‌هایی است كه در بیرون بنا قرار دارند. در پشت ایوان، شش طاق‌نما قرار دارد. تمامی سطوح نمای ایوان و تاق‌های حجره‌های طرفین آن، با استفاده از كاشی نره - به شیوه معقلی - و كاشی معرق تزئین شده است. فضای اصلی داخلی به ابعاد 17/50×16/50 متر، شاه‌نشین‌هایی با پوشش نیم‌گنبدی با گوشه‌سازی‌ها و مقرنس‌كاری‌هایی دارد و بر فراز آن گنبدی با استفاده از سه كنج‌های مقرنس‌كاری شده و كاربندی ساخته شده است. در چهار گوشه بنا، چهار پلكان تعبیه شده است كه به حجره‌های طرفین ایوان و به پشت‌بام راه می‌یابند و ورودی آن‌ها از بیرون بناست. فضای داخلی بنا،‌ در گذشته، از طریق درگاه‌های شمالی و جنوبی نیز به بیرون راه داشته كه امروزه مسدود داست.
نمای بیرونی با قاب‌های ساده آجری و نمای ایوان و داخل آن با كاشی‌‌كاری معقلی، معرق و تلفیق سنگ و كاشی تزئین شده است. عناصر تزئینی شامل نقوش گیاهی، هندسی و كتیبه‌هاست.
در شرق مقبره مولانا و به فاصله كمی از آن، در میان قبرستانی، بنایی قرار دارد كه به مقبره شیخ زین‌الدین علی - پدر شیخ زین‌الدین ابوبكر - منسوب است. این مقبره، بنایی كوچك است، با ایوانی در ضلع غربی به ارتفاع 6/5 و عرض 5/5 و دهانه 31/0 متر با تاق گهواره‌ای و تویزه‌ای در جلوی آن، كه دو مناره‌ تزئینی كوچك نیز در بالای آن جای گرفته است. پیشانی آن و زیر كلاهك مناره‌ها و حاشیه قوس ایوان را با كاشی‌های نره فیروزه‌ای و لاجوردی كه از مسجد مولانا آورده‌اند، تزئین كرده‌اند. در داخل ایوان، محرابی وجود داشته است كه در چند دهه قبل،‌ راهی از آن به داخل بنایی كه در پشت ایوان ساخته‌اند،‌ باز كرده‌اند. در طرفین این ایوان، دو چله‌‌خانه تعبیه شده است.
در برابر این بنا، صحنی به ابعاد 5/5×6 متر واقع شده است كه در هر ضلع آن، سه طاق‌نما دیده می‌شود و در وسط آن، قبر برجسته‌ای وجود دارد و ورودی آن از جبهه‌ شمالی است. بر روی سنگ قبر وسط صحن نوشته شده : «هذا مرقد سعادت دستگاه خواجه محمد هاشم ولد میرحاج تحریراً فی شهر صفر سنه 1036». با توجه به این كتیبه معلوم می‌شود كه قبر متعلق به شخصی به نام خواجه محمدهاشم، ولد میرحاج است؛ نه شیخ زین‌الدین علی. از این‌رو شاید سنگ قبر از جای دیگری آورده شده باشد.