پی‌جو

شنیدن صدای آلارم یک وسیله ارتباطی در یک جلسه رسمی همیشه ناخوشایند نیست، به خصوص اگر وسیله شما به نحوی طراحی شده باشد که بدون مکالمه بتوانید پیغام خود را دریافت کنید. این وسیله می‌تواند یک پیجر Pager کوچک باشد با ابعادی کمتر از یک کارت ویزیت و یک صفحه نمایش که متن پیغام را به راحتی به شما نشان می‌دهد.
پیجر (که در فارسی لفظ پرمعنا و شیک “پی‌جو” در تلاش برای جایگزینی آن است، شبکه‌ای است متشکل از ایستگاه‌های ثابت و گیرنده‌های شخصی سیار که ارتباط یک طرف‌های را با کاربر برقرار می‌کنند. در ساده‌ترین نوع ارتباط، یک استفاده کننده معمولی تلفن با شماره‌گیری وارد شبکه پی‌جو شده سپس شماره پیجر مورد نظر را می‌گیرد. در این حالت، شماره این فرد به همراه تاریخ و زمان برقراری تماس بر روی صفحه نمایش پیجر قابل دیدن است و در حافظه پی‌جو نیز ذخیره می‌شود. دارنده پیجر، پس از آگاهی از این تماس می‌تواند در فرصت مناسب و بنا به صلاحدید خود، با این شماره تماس بگیرد. این نوع ارتباط “پیام‌رسانی عددی (Numeric Messaging)” نامیده می‌شود.
در نوع دیگری از پیجر، فرد می‌تواند توسط اپراتور شبکه، یک پیام متنی را برای پیجر موردنظر ارسال کند؛ بدین ترتیب که پس از شماره‌گیری و ورود به شبکه پی‌جو، اپراتور پیام را تلفنی دریافت کرده به همراه مشخصات فرد، تایپ کرده و برای پیجر موردنظر ارسال می‌کند. این نوع ارتباط “پیام رسانی نوشتاری (Word Messaging)” نامیده می‌شود.
اما پیجر تنها یک گیرنده است و برای برقراری ارتباطی دو سویه نیاز به وسایل ارتباطی دیگری است: با این وجود به دلیل مزایای خاصی، این وسیله نیز مورد توجه قرار گرفته و در حال حاضر مشترکین زیادی در سطح جهان از این وسیله استفاده می‌کنند.
قیمت ارزان و هزینه اشتراک‌پایین، دسترسی کامل به مشترک در هر زمان، ارسال پیام حتی در شرایط اوج ترافیک، اشغال نبودن خطوط مشترکین در هیچ زمان، عدم نیاز به عکس‌العمل آنی حین دریافت پیام ازجمله مزایایی است که پی‌جو را به عنوان یک وسیله مفید و کارآمد معرفی می‌کند.
شاید در ابتدا و دومین عامه، موبایل دارای طرفداران بیشتری باشد، ولی رفته رفته پیجر به خوبی جای خود را باز می‌کند، از همین رو با وجودی که در فیلم‌های پلیسی واکشن، حضور موبایل را پررنگتر می‌بینیم، ولی در لایه‌های عمیق‌تر به ویژه فیلم‌های علمی پیجر کاربرد بیشتری می‌یابد.
استفاده از پهنای باند کمتر، سادگی طراحی دستگاه، قیمت ارزان و هزینه اشتراک پایین، دسترسی کامل به مشترک در هر زمان، ارسال پیام حتی در شرایط اوج ترافیک، اشغال نبودن خطوط مشترکین در هیچ زمان، عدم نیاز به عکس‌العمل آنی حین دریافت پیام و امکان ارائه سرویس‌های ویژه نابینایان و ناشنوایان، ازجمله مزایایی است که پی‌جو را به عنوان یک وسیله مفید و کارآمد معرفی می‌کند.
پیجر در ایران سابقه‌ای ۱۲ ساله دارد. نخستین بار خدمات پیجر در سال ۱۳۶۸ و از طریق شرکت مخابرات ایران در سطح شهر تهران به متقاضیان ارائه شد. مصطفی رنجبر مسؤول عقد قراردادهای پیجر نحوه اشتراک و استفاده از این خدمات را چنین عنوان می‌کند: «با ارائه یک درخواست کتبی، یک برگ فتوکپی شناسنامه و مبلغ ۰۰۰/۳۲۰/۱ ریال، دستگاه دراختیار متقاضی قرار می‌گیرد. مبلغ تعیین شده شامل هزینه دستگاه و آبونمان یک ساله وسیله است. پس از یک سال هزینه اشتراک به صورت ماهیانه ۰۰۰/۲۰ از مشترک گرفته می‌شود.»
مطابق شرایط قرارداد بین مشترکین و شرکت مخابرات ایران هرگونه تعمیر یا تغییر در دستگاه تحویل داده شده تنها در انحصار وزارت پست، تلگراف و تلفن است. امکان تجدیدنظر در تعرفه‌ها وجود دارد، هرگونه استفاده غیرمجاز موجب لغو حق استفاده از خدمات می‌گردد. حق استفاده از خدمات پیجر به هیچ عنوان قابل واگذاری به غیر نمی‌باشد اما مشترکین در صورت تمایل می‌توانند دستگاه پیجر را پس داده و وجه پرداختی را بازپس بگیرند.
با وجود هزینه پایین ودسترسی آسان به پیجر، در ایران استقبال شایان توجهی از این وسیله نشده است به نحوی که در حال حاضر بیش از نیمی از ظرفیت مرکز پی‌جو در شرکت مخابرات ایران بلااستفاده مانده است. مهندس ملک‌محمدی معاون اداره کل واگذاری مدارات شرکت مخابرات ایران در این مورد می‌گوید: «محدودیت مکان، یکی از مهمترین مشکلاتی بود که به دلیل تلفن‌های ثابت به کاربر تحمیل می‌شد. پی‌جو این مشکل را تا حد زیادی حل می‌کرد. به همین دلیل در ابتدا استقبال از این وسیله بسیار خوب بود و در طول چند ماه بیش از ۴۰۰۰ شماره به علاقه‌مندان واگذار گردید اما با عرضه تلفن‌های همراه به بازار جهانی، همه نگاه‌ها به سوی این پدیده جدید معطوف شد. کارشناسان شرکت مخابرات نیز امکان سنجی کاربری تلفن‌های همراه را در دستور کار خود قرار دادند و توسعه پی‌جو معلق ماند.» از سوی دیگر طراحی شبکه پیجر شرکت مخابرات بر مبنای ویژگی‌های شهر تهران در سال ۶۸ انجام گرفته و با گسترش تهران و عدم توسعه آنتن‌ها و شبکه پیجر، مشکلات کاربران این شبکه روز به روز بیشتر و از تعداد کاربران آن کاسته شد.
مصطفی رنجبر در این مورد می‌گوید: «مطابق برنامه پنج ساله دوم توسعه کشور و مصوبات مجلس شورای اسلامی در مورد خصوصی‌سازی، خدماتی همچون پیجر قابل سرمایه‌گذاری در بخش دولتی نیستند و گسترش آنها تلاش‌های بخش خصوصی را می‌طلبد، در حال حاضر علاوه بر شرکت مخابرات ایران شرکت‌های خصوصی دیگری در این زمینه فعال شده‌اند.»
“استیمان صنعت” نخستین شرکت خصوصی ارائه دهنده خدمات پیجر در ایران است که پیش از این اجرای خدمات پیجر را در سطح شهر تبریز را برعهده داشته است و هم اکنون نیز خدمات پی‌جو را در سطح شهر تهران ارائه می‌دهد.
پیجر استیمان صنعت از نوع پیام رسان نوشتاری است. دستگاه پیجر و امکان استفاده از آن به مدت یک سال با هزینه ۰۰۰/۳۰۰/۱ ریال دراختیار مشترکین قرار می‌گیرد و آبونمان آن ماهیانه ۰۰۰/۲۵ ریال است.
حضور یک شرکت خصوصی در عرصه ارائه خدمات مخابراتی می‌تواند نویدبخش باشد اما استیمان صنعت به دو دلیل در این زمینه چندان موفق نبوده است.
به دلیل تمرکز سیستم در شهر تبریز، به هنگام برقراری یک ارتباط بدون اپراتور، استفاده کننده مجبور است از شماره تلفن بین شهری استفاده کند که باعث بالا رفتن هزینه ارتباط می‌شود. از سوی دیگر، پیجرهای واگذار شده از طرف شرکت استیمان صنعت امکان بازپس دادن ندارند ولی دستگاه را می‌توان با نظارت شرکت واگذار کرد.
پی‌جو وسیله‌ای است که با وجود سابقه نسبتاً طولانی در عرصه مخابرات کشور، چندان شناخته شده نیست و قطعاً بیش از آنچه در این گزارش آمده است نیاز به بررسی دارد، در حالی که پدیده خصوصی‌سازی در بخش مخابرات، گام‌های نخستین خود را برمی‌دارد و پیجر می‌تواند زمینه مناسبی برای این فعالیت باشد و لازمه این امر، آشنایی هرچه بیشتر مردم با قابلیت‌های این وسیله و خدمات ارائه شده در این زمینه است.
بدین ترتیب، با توجه به برنامه‌ها و فعالیت‌های تازه دولت به ویژه در حوزه خصوصی‌سازی مخابرات، به نظر می‌رسد از سویی اهمیت زیربنایی صنعت مخابرات و ارتباطات در مسیر توسعه و از سوی دیگر بکر بودن و اقتصادی بودن فعالیت در این حیطه در کشورمان، افقی امیدوار کننده و چشم‌اندازی روشن پیش روی علاقه‌مندان به پیشرفت سرزمین قرار می‌دهد.

منبع : دنیای کامپیو تر و ارتباطات