پنجشنبه, ۲۳ اسفند, ۱۴۰۳ / 13 March, 2025
مجله ویستا
شایستگیهای معنوی جایگزین زیباییشناسی جسمانی

این در حالی بود که مسئولان برگزاری مراسم دختر نمونه ایران، تاکید کردند که این طرح، از دختر شایسته زمان طاغوت کاملاص مجزا است. به عبارت دیگر آن را طرحی نو با معیارها و ویژگیهای جدید و خاص خود خواندند. آنان مدعی شدند که این طرح در اصل با هدف تجلیل از دختر نمونه ایرانی برای اولین بار و پس از پیروزی انقلاب برگزار میشود.
●سابقه طرح
سابقه انتخاب دختر نمونه در ایران مربوط به سیوچندسال پیش است. دهه ۵۰ هر سال رقابتی در هتل هیلتون سابق استقلال فعلی برای انتخاب بهترینها انجام میشد و هیات داوران بعد از چند روز، دختری را به عنوان دختر شایسته ایران انتخاب و طی مراسمی معرفی میکرد. برای انتخاب دختر شایسته، دختران شرکت کننده باید طی چند روز با لباسهای مختلف، مقابل هیات داوران حاضر میشدند و به سوالات آنان پاسخ میدادند. ملاک اصلی انتخاب دختر شایسته آن سالها، فقط زیبایی ظاهری بود. پس از انتخاب، این دختران معمولا به سمت تبلیغات تلویزیونی و مجلات مد کشیده میشدند.
اما سابقه طرح انتخاب دختر نمونه ایرانی پس از انقلاب به ۴ سال پیش برمیگردد. این طرح به پیشنهاد شبکه سه سیما و برنامه تلویزیونی «باتو» و با همکاری شورای فرهنگی و اجتماعی زنان مطرح شد.
«منیره نوبخت» رییس شورای فرهنگی و اجتماعی زنان در این باره توضیح میدهد: این شورا مصوبهیی را ۴ سال پیش به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رساند که طی آن دستگاهها و نهادهای مختلف کشور، موظف به تجلیل از مقام زن در طول سال شدند. این طرح در اصل، همسو با شفافسازی و معرفی الگوها و موفقیتهای زنان در جامعه بود. زیرا زمانی که جامعه انتظاراتی را از زنان دارد مسلماً باید بستری را برای تحقق این انتظارات و موفقیت زنان در جهت آن، فراهم سازد.
●ملاک انتخاب دختر نمونه ایران
برای انتخاب دختر نمونه ایرانی ملاکهای مختلفی متصور میشد که بعضاً از طرح دختر شایسته قبل از انقلاب نشات میگرفت.
«منیره نوبخت» در این باره تصریح کرد: نگرانیهای فراوانی در خصوص این طرح وجود داشته و دارد که شاید به دلیل سابقه ذهنییی است که از نحوه انتخاب دختر شایسته قبل از انقلاب در جامعه برجای مانده است،اما این ذهنیت منفی را نباید به این طرح تعمیم داد. زیرا ملاکهای این انتخاب کاملاً با گذشته متفاوت است. به عبارت دیگر یک حرکت جدید است که نباید با سابقه ذهنی منفی به آن نگاه کرد. برای انتخاب دختر نمونه ایرانی ملاکهای بسیاری در نظر گرفته شده است که میتوان به تحصیل علم و آموزش به عنوان یکی از شاخاهای موفقیت در جامعه اشاره کرد که در این زمینه باید نمونهها و موفقیتها در عرصه تحصیل به جامعه معرفی شوند.
به اعتقاد نوبخت ملاک انتخاب دختر نمونه ایرانی تنها نمیتواند محدود به یک عرصه باشد. زیرا انسانها دارای استعدادهای خاصی در زمینههای مختلفی هستند که با توجه به این استعدادها، زنان موفق در عرصههای مختلف وجود دارند که در این طرح بطور عام تعریف شدهاند.
«فاطمه آجرلو» عضو فراکسیون زنان مجلس در این باره میگوید: طرح انتخاب دختر نمونه ظرافتهای خاصی دارد که باید با کارشناسی و بررسی لحاظ شود. نفس تشویق خوب است اما اینکه چه راهی انتخاب شود تا نسل جوان تشویق و عدهیی سرخورده نشوند، باید مدنظر باشد. گزینش دختر نمونه از مجموعه دختران توانمند و شایسته، کار بسیار مشکلی است. چرا که بسیاری از فرهیختگان جوان ما در پیچ و خم این جامعه کشف نمیشوند و عدهیی هم توانمندیشان در مستضعف بودن، پنهان می ماند.
وی تاکید میکند: در طرح انتخاب دختر نمونه فقط شاخصههای گزینش دختر شایسته با قبل از انقلاب متفاوت شده است. در حالی که میتوان به طرحهای نو بر مبنای فرهنگ اسلامی اندیشید.
«صدیقه قنادی» رییس مجمع زنان عضو شورای اسلامی مراکز استانهای کشور میگوید: اسلام با توجه به زنان، ملاک نمونه بودن آنان را مشخص کرده است که در انتخاب دختر نمونه سال باید به این ویژگیها توجه شود. زیرا قبل از انقلاب گزینش دختر شایسته خیلی خوشنام نبود. اما هم اکنون برخی شاخصهایی برای طرح دختر نمونه وجود دارد که به هیچ نحو نمیتوان از آنها غافل شد. توجه اسلام به همه عرصهها از جمله فرهنگ و علم و نیز اهمیت دادن به شاخاهای اسلامی برای تعیین دختر نمونه روشن است. بطوری که برای انتخاب دختر نمونه نمیتوان ارزش یادگیری علم از نظر اسلام را انکار کرد.
قنادی تصریح میکند: ارزشهای حضرت زهرا (س) به عنوان الگوی زنان مسلمان ایرانی هنوز بطور کامل شناخته و گسترده نشده است و بسیاری از ارزشهای موردنظر آن حضرت برای دختران بدرستی روشن نیست. بنابراین طرح انتخاب دختر نمونه در آغاز راه با مشکل مواجه میشود که بهتر است در سال اول حداقل این شاخصها به عنوان الگویی برای دختر نمونه معرفی شود.
«فروغ احراری» معاون آموزش و پرورش مرکز امور مشارکت زنان ریاست جمهوری نیز در این رابطه میگوید: یکی از ملاکها سنجیدن ظواهر دختران نمونه مانند حجاب، قرآن خوانی و عفت است. اما بهترین شاخصهای این انتخاب عبارت است از پرهیزکاری، توجه به قرآن، نهجالبلاغه و ارزشهای دینی، معیارهای علمی فرهنگی نظیر تلاش برای آموختن علم و دانش.
عماد افروغ رییس کمیسیون فرهنگی مجلس اصل انتخاب دختر نمونه را به شرط اینکه مشابه طرح انتخاب دختر شایسته زمان طاغوت نباشد، مثبت ارزیابی میکند و درباره ملاکهای انتخاب دختر نمونه توضیح میدهد: ملاکها و معیارهای انتخاب دختر نمونه باید با فرهنگ اصیل ما، فطرت انسانی، نیازها و مطالبات حقیقی زنان متناسب باشد و در این خصوص باید به اسوهیی مانند حضرت فاطمه زهرا(س) در هر دو عرصه حیات خصوصی و عمومی توجه کرد.
دختر نمونه حداقل باید در عرصههای عمومی مانند تحصیل، هنر، نوعدوستی، اخلاق اجتماعی، عفت، انتقال هویت، نوع پوشش و نمادهای ایرانی مورد توجه باشد. زیرا در طول سالهای گذشته ملاکهای انتخاب افراد و گزینشها، کمی بود و نوعی رقابت منفی را به وجود می آورد. بنابراین برای انتخاب دختر نمونه ایرانی باید به شاخاهای کیفی توجه کرد.
پروین داداندیش عضو کمیته زنان و جوان مجمع تشخیص مصلحت نظام میگوید: انتخاب دختر نمونه پیچیدگیهای خاصی دارد که ضروری است درباره آن کار کارشناسی بیشتری انجام شود. زیرا ما هنوز در جامعه نمیدانیم و نمیتوانیم فردی را به عنوان نمونه انتخاب کنیم و معیارهای نمونه بودن را بطور دقیق به جامعه معرفی نکردهایم که بتوانیم هر سال فردی را به عنوان نمونه برگزینیم. طرح انتخاب دفتر نمونه سال باید به این پرسش پاسخ دهد که چه کسی مجری این طرح یا داور برگزیننده دختران نمونه خواهد بود. فرهنگ حضرت زهرا(س) به عنوان الگوی زنان مسلمان ایرانی هنوز بطور کامل شناخته و گسترده نشده است و بسیاری از ارزشهای موردنظر آن حضرت برای دختران به درستی روشن نیست.زهرا نژاد بهرام مدیرکل دفتر امور اجتماعی استانداری تهران نیز درباره انتخاب دختر نمونه تصریح میکند: نفس انتخاب دختر نمونه از نظر فرهنگی فرایند الگوسازی را تقویت کرده و این الگوسازی برای گروههای سنی جوان و نوجوان نقش بسیار موثری دارد. یکی از کمبودهای جامعه ما نداشتن الگویی متناسب برای همراهی با الگوهای فرهنگی علمی است و انتخاب دختر نمونه فرصت بازتولید الگوسازیها را به وجود میآورد. با الگوسازی برای جامعه دیدگاههای موردنظر برای رفتارهای موردانتظار اجتماع عرضه میشود و در قالب دختر نمونه فرصت تبلیغ و ترویج پیدا میکند.
وی درباره سایر ملاکهای انتخاب دختر نمونه توضیح میدهد: توجه به معیارهای فرهنگی اجتماعی همچون موفقیتهای اجتماعی، خانوادگی و تحصیلی از ملاکهای دختر نمونه است و به دلیل اینکه رابطه فرد با خدا کاملا درونی است و حق نداریم این رابطه را به معیارهایی برای نمونه شدن بکشانیم، تعیین معیارهای زمینی و واقعی در گزینش دختر نمونه باید از سوی گروههای همسال و همفکر باشد و توجه نکردن به گروههای همسال برای تعیین شاخاها، واقعیتها را میپوشاند. تشکیل هستههای فکری دختران برای تشخیا میزان انطباق افراد با الگوها، تبعیضهای طبقاتی که میتواند شرایط مساوی برای جامعه دختران و زنان را از بین ببرد، بیمعنی میکند.
لاله افتخاری نماینده تهران درباره انتخاب دختر نمونه میگوید: در گذشته دختر شایسته براساس معیارهای مادی، کالایی و منفعتطلبانه انتخاب میشد و این دختران منافع دیگران را برآورده میکردند. اما دختر نمونه ایران با معیارهای جدید و کاملا متفاوت با گذشته مانند با حجاب بودن، با اخلاق بودن، فرزند صالح بودن و درسخوان بودن انتخاب میشود.
●ملاک سنی دختران نمونه
در طرح انتخاب دختر نمونه ملاک سنی شرکتکنندگان از ۵ تا ۲۵ سال در نظر گرفته شده است. برگزارکنندگان هدف از این کار را تاثیرگذاری بیشتر در نحوه الگوپذیری نوجوانان و جوانان از افراد شایسته میدانند. در حالی که این مساله نیز نظرات موافق و مخالفی را برانگیخته است.
عدهیی در این رابطه معتقدند که یک دختربچه ۵ ساله بخاطر نرسیدن به سن بلوغ و نداشتن قدرت تفکر مستقل و تغییر مسائل نمیتواند به عنوان دختر نمونه گزینش شود.
این مخالفان سن شرکتکنندگان برای انتخاب دختر نمونه را حداقل از ۱۵ تا ۲۵ ذکر میکنند. اما با وجود این استدلالها مسئولان برگزاری مراسم انتخاب دختر نمونه همچنان از میان دختران ۵ تا ۲۵ سال اقدام به گزینش کردند.
●نظر مردم درباره انتخاب دختر نمونه
همانطور که انتخاب دختر نمونه از سوی مسوولان، مخالفان و موافقان بسیاری داشت در میان مردم نیز سبب اظهارنظرهای متفاوتی شد.
مریم معصومی دانشجو در رابطه با انتخاب دختر نمونه میگوید: نفس برگزاری این مراسم خوب است اما باید در ملاکهای انتخاب دختر نمونه دقت شود.
عدهیی تقوا، حجاب، ارتباط با معنویات را به عنوان ملاکهای انتخاب دختر نمونه برمیشمرند. در حالی که باید به این نکته توجه شود که مسائل دینی و اعتقادی کاملاً مشخص است و نمیتوان در این مسائل فردی تفحص و تجسس کرد. زیرا فرد احساس میکند به شخصت او توهین میشود.
وی درباره سن شرکتکنندگان تصریح میکند: تعیین ملاک سنی ۵ تا ۲۵ سال به نظر درست نمیآید. زیرا مثلا در گروه سنی زیر ۱۰ سال هنوز شخصیت بچهها شکل نگرفته و نمیتوان انتظار داشت که الگوپذیری مناسبی صورت گیرد، اما انتخاب دختر نمونه بالای ۲۰ سال به نظرم مناسبتر است. زیرا از نظر فردی و اجتماعی در گروه همسالان خود تاثیر بیشتری دارد.
فرانک عقیلی دختر ۲۳ ساله تهرانی برگزاری مراسم انتخاب دختر نمونه را مفید و مثبت ارزیابی کرده و میگوید: پس از سالها انتظار، امسال شاهد انتخاب دختر نمونه ایران هستیم. هرچند که سبک و سیاق آن خوشبختانه با قبل از انقلاب تفاوت دارد. به هرحال این اقدام در خور تشکر است. زیرا در کشورمان دارای دختران نمونه و شایسته فراوانی در عرصههای مختلف هستیم که درطول این سالیان کمتر به آنان توجه شده است.
در انتخاب دختر نمونه علاوه بر ویژگیهای بارز اجتماعی، خانوادگی، تحصیلی باید به ظاهر و طرز برخورد دختران نیز توجه شود تا فرد منتخب از هر نظر نمونه باشد.
●دختران نمونه ایران در خارج از کشور
پس از پیروزی انقلاب اسلامی، برگزاری مسابقه دختر شایسته و ملکه زیبایی در ایران متوقف شد، اما ایرانیان مهاجر در چنین مسابقاتی و در سطح محلی، ملی و بینالمللی شرکت کرده و در برخی موارد به جمع برندگان نیز راه یافتند.
به این ترتیب دختران ایرانی تبار از آغاز دهه ۸۰ میلادی تاکنون در مسابقات دختر شایسته و ملکه زیبایی به نمایندگی از کشورهای اروپایی و امریکایی شرکت کردهاند. در سال ۲۰۰۳ میلادی یک دختر ۲۴ ساله ایرانی تبار به نام «نازنین افشینجم» به عنوان ملکه زیبایی کانادا شناخته شد و در مسابقات ملکه زیبایی جهان شرکت کرد. نازنین افشین جم توانست در این مسابقات به عنوان دوم دختر شایسته جهان دست یابد. وی علاوه بر تحصیل در رشتههای علوم سیاسی و روابط بینالملل هم اکنون مشغول تحصیل در رشته روزنامهنگاری است و امیدوار است که بتواند روزی به جایگاه کریستین امانپور دست یابد.
افشین جم علاوه بر تحصیل در دانشگاه با سازمان صلیب سرخ نیز همکاری دارد.
یکی دیگر از دختران ایرانی که توانست در سال ۲۰۰۵ به مقام دختر شایسته اروپا دست یابد، «شرمین شهریور» دختر ۲۲ ساله ایرانی تبار تبعه آلمان است. وی توانست در دوازدهم مارس ۲۰۰۵ در میان دخترانی از ۳۶ کشور اروپایی که در پاریس رقابت میکردند به مقام اول دست یابد و دختر شایسته اروپا شود. شهریور همچنین برای شرکت در مسابقات Miss universe کاندیدا شد.
فرمهر آریا
منبع : روزنامه اعتماد
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست