نگاهی به عملکرد صدا و سیما در ایام نوروز

صدا و سیما چند سالی است كه با فرارسیدن مناسبت‌های گوناگون از جمله ماه مبارك رمضان، عید نوروز و ... به تدارك مجموعه‌های تلویزیونی، فیلم‌های سینمایی و ویژه برنامه‌های مختلف می‌پردازد و تلاش مدیران شبكه‌های مختلف با نزدیك شدن به این ایام برای جلب رضایت بینندگان خود بیشتر می‌شود.
● نمایی از مجموعه تلویزیونی «ترش و شیرین»
امسال نیز همزمان با تعطیلات نوروز شاهد پخش مجموعه‌های طنز تلویزیونی و فیلم‌های بسیاری از سینمای ایران و جهان از شبكه‌های مختلف تلویزیون بودیم و بنابر نظر اكثر كارشناسان امسال شاهد ضعف در عملكرد مدیران صدا و سیما در ساخت مجموعه‌های طنز تلویزیونی بودیم.
سه مجموعه تلویزیونی «روزگار خوش حبیب آقا» ساخته مهدی مظلومی «بایرام» ساخته مسعود نوابی و «ترش و شیرین» به كارگردانی رضا عطاران نتوانست با وجود تبلیغات دست‌اندركاران شبكه‌های مختلف انتظار آحاد مخاطبان را فراهم سازد.
رضا عطاران كه با سه مجموعه «خانه به دوش»، «متهم گریخت» و «كوچه اقاقیا» در تلویزیون موفق ظاهر شده بود در تعطیلات نوروز نیز نسبت به مهدی مظلومی و مسعود نوابی موفق‌تر نشان داد.
«ترش و شیرین» ‌به واسطه تیم نویسندگان و كارگردان مورد توجه مخاطبان تلویزیونی قرار گرفت ولی این مجموعه نیز دنباله‌روی ساخته‌های قبلی این كارگردان بود.
عطاران در این مجموعه نیز شكاف اجتماعی و نقد محیط بیرونی را با پس زمینه طنز و در پاره‌ای اوقات شوخی كلامی به عنوان دغدغه‌ای دائمی به تصویر می‌كشد.
عطاران از كارگردانان طنزی است كه به واسطه قدرت در ساخت مجموعه طنز، توانایی اضافه كردن شوخی به متن نویسنده‌هایش را دارد كه این امر این كارگردان را از دیگر كارگردانان طنز جدا می‌كند.
«بایرام» نیز مجموعه‌ای است كه تلاش دارد بهار را با ایجاد موقعیت كمیك و شوخی كلامی به میان مخاطبان آورد كه به شدت در ایجاد ارتباط ناكام ماند.
این مجموعه به ادعای كارگردان می‌خواست از لودگی فاصله بگیرد و با حركت بر مدار طنز موقعیت بر سیری حركت كند كه نتوانست از این موقعیت كمدی بسازد.
فتحعلی اویسی و امیر جعفری بازیگران این مجموعه كه امید كارگردان برای جذب مخاطب است، با تكرار در ایفای نقش‌های خود بیننده را دلسرد می‌كند.
«روزگار خوش حبیب آقا» نسبت به مجموعه «بایرام» برای بیننده قابل تامل‌تر بود. درگیر شدن شخصیت حبیب به عنوان یك مامور ارشد اداره مالیات در مسایل مختلف و ارائه چهره‌ای لوده و بی دست‌و‌پا از وی در مواجهه با افراد و مسایل پیش آمده برای او كه در آستانه ازدواج دخترش است، بر ابهامات در نوع شخصیت‌پردازی و فضاسازی این سریال می‌افزاید.
«روزگار خوش حبیب آقا» را به نظر برخی منتقدان می توان به روزگار بد تلویزیون تعبیر كرد كه ساخت برنامه‌های مناسبی و غنی‌سازی اوقات فراغت مخاطبان همواره در آخرین مراحل تصمیم‌گیری برای تولید در رسانه ملی قرار دارد.
اكثر كارشناسان معتقد بودند كه نمایش آثار روز سینمای ایران و جهان این رسانه را از موج نارضایتی مخاطب در مواجه با برنامه‌ها و مجموعه تولید تا حدودی مصون داشت.
امسال هر كدام از شبكه‌های تلویزیونی هر روز یك فیلم را پخش كردند كه با این حساب طی ۱۸روز حدود ۹۰فیلم از تلویزیون پخش شد كه از این میان ۱۵اثر ساخت ایران بود. نكته‌ای كه در انتخاب فیلم سینمایی ایرانی از نظر مدیران تلویزیون دور مانده بود، كیفیت نسبی فیلم‌ها بود. بسیاری از فیلم‌های كمدی یا سرگرم كننده ایرانی كه نوروز امسال پخش شد، از جمله آثار كم ارزش سینمای ایرانی محسوب می‌شود. فیلم‌هایی كه اكران عمومی نیز ناموفق بوده‌اند و در مطبوعات نیز نقدهایی در تاكید بر بی كیفیت بودن این آثار نوشته شده بود.
حذف صحنه‌هایی که از نظر مدیران تلویزیون، غیرفرهنگی یا غیراخلاقی محسوب می‌شود نیز تا حدودی در بین شبکه‌ها متفاوت است، اما طی نوروز امسال تقریبا تمام فیلم‌های سینمایی ایرانی با حذف برخی از صحنه‌ها یا تعدادی دیالوگ و گاهی موسیقی کل فیلم مواجه شدند که به کیفیت این آثار لطمه جدی زد. چنانکه تماشای فیلم را برای افرادی که این آثار را در سینما دیده بودند، غیرقابل تحمل می‌کرد و بینندگانی که برای نخستین بار به تماشای این آثار می‌نشستند، هیچ لذتی از دیدن این فیلم‌های نمی‌بردند و به سینمای ایران بدبین می‌شدند.
تلویزیون برای پخش فیلم خارجی در نوروز به زمان ساخت و شهرت فیلم توجه می‌کند. در عین حال مدیران رسانه ملی دنبال شرایطی هستند که فیلم‌ها از مضمون متفاوتی برخوردار باشند و تنوع در کشور سازنده آثار به سمتی سوق پیدا کند که مخاطبان با تمام فرهنگ‌ها آشنا شوند. همچنین طی چند سال اخیر تا حدودی فضای پخش آثار باز شده و روابط انسانی میان افراد با حذف کمتری پخش می‌شوند. اما همچنان حک و اصلاح برخی از فیلم‌ها آنها را تبدیل به اثری بی ارزش می‌کند. در این میان رویکرد تلویزیون به سمت فیلم‌های سینمایی انیمیشنی و آثاری که از وجهی فانتزی یا خنده دار برخوردارند، نتیجه به مراتب بهتر در جذب مخاطب داشته است. طی سال‌های اخیر شرایط دوبله ایران با افت چشمگیر کیفیت مواجه شده، اما فیلم‌های دوبله شده برای نوروز از اشتباههای عجیب در ترجمه، دوبله و گاه صداگذاری برخوردار بودند که اگر تلویزیون فیلم‌ها را با زیرنویس پخش می‌كرد، مخاطب لذت بیشتری از تماشای آثار می‌برد.
برخی مواقع این اشتباهات به قدری فاحش بود كه مخاطب با كمی دقت می‌توانست این ضعف را متوجه شود.

منبع : روزنامه دنیای اقتصاد