دولت آمریکا با انهدام ماهواره خود در فضا چه پیامی را به جهانیان اعلام نمود؟

انهدام یک ماهواره هواشناسی از کار افتاده آمریکایی توسط یک موشک بالستیک در فوریه ۲۰۰۸ میلادی، با عکس‌العمل‌های جهانی متفاوتی روبه‌رو گردیده است. نویسنده با اشاره به اینکه، پیام چنین اقدامی را باید در ایجاد شرایط واقعی در آزمون سیستم سپر دفاع موشکی ایالات متحده ارزیابی نمود، معتقد است، به دلیل شکست‌های فراوان این طرح در گذشته به ویژه در بخش شناسایی اهداف دروغین، اقدام اخیر آمریکایی‌ها می‌تواند نشانگر موفقیت این طرح برای مقابله با تهدیدات موشکی روسیه و چین و بازاریابی فروش این تسلیحات به کشورهای دیگر ارزیابی شود.
نابودی یک ماهواره، در مقایسه با یک شکست دیپلماتیک، از دیدگاه من موضوعی است که باید نگرانی کمتری را برانگیزد. برنامه‌ریزان حوزه دفاعی و فضایی ایالات متحده می‌گویند که برای ایمنی ساکنان زمین ارزش زیادی قایل هستند و وجود مواد سمی خطرناک در این ماهواره جاسوسی، در جایگاه بعدی از لحاظ اهمیت قرار دارد. گفتنی است که در صورت عدم نابودی این ماهواره توسط یک موشک بالستیک، یک ماه بعد، این ماهواره غیرقابل کنترل به زمین و با احتمالی اندک به یک شهر برخورد می‌نمود. بسیاری از کشورهای دنیا در سایه این رویداد، توجه خود را به سوی این سلاح‌های تهاجمی ایالات متحده در عرصه فضا جلب نموده‌اند. آمریکا از سال‌ها پیش، یک برنامه ضدموشکی چند میلیارد دلاری را در دست اجرا دارد که تاکنون نتوانسته در یک آزمون واقعی و همه‌جانبه، کارایی خود را به اثبات برساند. به علاوه، علی‌رغم اینکه مدت‌هاست متخصصان اعلام نموده‌اند، این سیستم در تشخیص یک راکت ارزان قیمت گول زننده، بسیار ناتوان می‌باشد، اما هیچ یک از کاندیداهای مطرح ریاست جمهوری انتخابات سال جاری ایالات متحده، تاکنون جمله‌ای در تأیید و یا رد صریح اجرای این طرح بلندپروازانه بیان ننموده است.
جان مک کین با قدرت از سیستم دفاع موشکی دفاع می‌کند. اما باراک اوباما مخالف استقرار تسلیحات نظامی در فضاست، ولی براساس مطالب رسانه‌ها، مشاور عالی سیاست خارجی وی آنتونی لیک در ماه گذشته اعلام نموده که به دلیل تداوم فعالیت‌های هسته‌ای ایران، پروژه سپر دفاع موشکی نباید با تأخیر روبه‌رو شود. هنوز هم از نگاه بسیاری از افراد در سایر نقاط دنیا، این طرح اصلی‌ترین نماد سلطه تکنولوژیک آمریکا بر فضای پیرامونی کره زمین است.
از سال ۱۹۸۰ میلادی تاکنون، دولت ایالات متحده در مجموع حدود ۱۰۰ میلیارد دلار برای تکمیل پروژه سپر دفاع موشکی خود هزینه نموده و براساس برنامه‌های کنونی، باید ۴۹ میلیارد دلار بودجه دیگر نیز در ۵ سال آینده به این طرح اختصاص یابد. علی‌رغم اینکه بسیاری از آزمون‌های عملی انجام شده بر روی این پروژه تاکنون ناموفق بوده، اما هنوز هم پاره‌ای دیگر از مسایل وجود دارد که به دلیل عدم انجام یک رزمایش واقعی و خودداری مدیران طرح، هیچ گاه مورد آزمایش قرار نگرفته است.
دولت آمریکا به دنبال سرنگونی این ماهواره خود، هنوز هم حاضر به افشای جزئیات این عملیات نگردیده، ولی بسیاری بر این عقیده‌اند که در شبیه‌سازی‌های رایانه‌ای انجام شده با استفاده از موشک‌های گول زنک، این سیستم به عملکرد موردنظر دست نیافته و باید در یک محیط واقعی، توانایی‌های آن در امکان شناسایی اهداف دروغین و یا فریب خوردن احتمالی به اثبات برسد.
ما در بازارهای جهانی هم شاهدیم که تمایل مصرف‌کنندگان به خرید یک محصول و ارزیابی کیفیت و ارزشمندی آن، تنها در گروی موفقیت عملی و واقعی آن است. و البته هدف گیری و انهدام یک ماهواره جاسوسی از کنترل خارج شده، دقیقاً بیانگر کارایی این سیستم در یک محیط واقعی می‌باشد.
انجام این عملیات نیز توسط یکی از مهم‌ترین بخش‌های این سیستم دفاع ضدموشکی یعنی پایگاه‌های تاکتیکی موشکی مستقر بر روی ناوهای آمریکایی که برای ره گیری و هدف قرار دادن موشک‌های پرتاب شده به سوی خاک ایالات متحده طراحی شده‌اند، صورت گرفت. با انجام اندکی تغییرات بر روی نرم‌افزارهای این طرح، می‌توان سیستم در حال تکمیل دفاع موشکی بوش را به گونه‌ای راه‌اندازی نمود که کلیه موشک‌های پرتاب شده در مراحل پرتاب، خروج از اتمسفر، حرکت در فضا و ورود مجدد به اتمسفر، مورد شناسایی قرار گرفته و در مناسب‌ترین زمان، منهدم گردند.
موشک‌های مستقر بر روی کشتی‌ها، تنها قادر به تحت پوشش قرار دادن بخش اندکی از این مسیر طولانی هستند و باید مراکز ره گیری و پرتاب زمینی را مهم ترین قسمت آن به شمار بیاوریم. بنابراین، مراکز راداری و موشکی طراحی شده در لهستان و جمهوری چک، از اهمیتی فوق‌العاده برخوردار خواهند بود.
در بخش دیگری از این طرح، پایگاه‌هایی نیز در تایوان و ژاپن طراحی گردیده که هدف اصلی از ساخت آنها، مقابله با حملات احتمالی دولت‌های کره شمالی و چین است، هر چند دولت آمریکا مدعی است که فقط برای مقابله با تهدیدات دولت پیونگ یانگ، به دنبال اجرای این بخش از پروژه سپر دفاع موشکی خود در شرق آسیا می‌باشد. لذا الگوی این طرح بدین‌گونه خواهد بود: پایگاه‌های لهستان و چک برای مقابله با تهدیدات روسیه در غرب دنیا و پایگاه‌های تایوان و ژاپن برای مقابله با تهدیدهای موشکی چین.
به هرحال، دولت آمریکا از این طرح خود به عنوان یک شیوه جدید مقابله با نفوذ این دولت‌ها بهره می‌گیرد، اما در مجموع،‌ انجام این پروژه بلندپروازانه، به دامن زدن به مسابقه موشکی در دنیای امروز به ویژه از سوی روسیه و چین منتهی خواهد شد. جملات اخیر رئیس‌جمهور روسیه در مورد هدف‌گیری موشک‌های هسته‌ای کشورش به سوی اوکراین، در صورت استقرار بخشی از طرح سپر موشکی در خاک این کشور، باید نگرانی‌های زیادی را برانگیزد.
در سال گذشته نیز‌ دولت چین یکی از ماهواره‌های از کار افتاده هواشناسی خود را در فضا منهدم کرد که سلطه ایالات متحده بر فضای پیرامونی کره زمین را با چالش‌های زیادی روبه‌رو کرد و به دنبال آن، رهبران مسکو و پکن، آمادگی خود را برای اجرای یک معاهده همکاری در جهت ممنوعیت به کارگیری تسلیحات نظامی در فضا اعلام نمودند.
به هرحال، از دیدگاه بسیاری از آمریکایی‌ها، انهدام یک ماهواره غیرقابل کنترل ۲۸۰۰ پوندی و جلوگیری از سقوط احتمالی آن بر روی یک خانه مسکونی، خبر خوشایندی محسوب می‌گردد. با نگاهی به عکس‌العمل‌های ابراز شده در سایر نقاط دنیا، احتمالاً انگیزه‌های بسیار اندکی برای اجرای این عملیات باقی می‌ماند؛ چرا که واقعیت‌های فراسوی این اقدام، بویژه تلاش برای بازاریابی آن ،در آینده بیشتر هویدا می‌گردد.

الیزابت سولیوان
مترجم:محسن داوری
منبع:ماهنامه سیاحت غرب،شماره۶۳
منبع: www.Cleveland.com
Elizabeth Sullivan: نویسنده حوزه سیاست خارجی و عضو شورای سردبیری نشریه Plain Dealer در ایالت کلولند آمریکا.