نگاهی به اندیشه های جان میر شایمر

وی در سال ۱۹۴۷ در بروکلبن متولد شد و تا ۸ سالگی در همان جا ساکن بود تا اینکه به همراه خانواده‌اش به یکی از مناطق حاشیه‌ای اطراف نیویورک به نام وست چستر کانتری )West chester country( رفت. در ۱۷ سالگی در ارتش آمریکا ثبت نام کرد و یک سال بعد به دانشگاه افسری آمریکا در وست پوینت) st point( پیوست و تا سال ۱۹۷۰ در آنجا مشغول به تحصیل شد.
بعد از فارغ التحصیلی پنج سال به‌عنوان افسر نیروی هوایی خدمت کرد.
هنگامی که در نیروی هوایی حضور داشت همزمان در رشته روابط بین‌الملل مشغول به تحصیل شد و تا سال ۱۹۷۴ در دانشگاه کالیفرنیای جنوبی مشغول به تحصیل شد. در سال ۱۹۸۱ از دانشگاه کرنل)cornell( موفق به دریافت مدرک دکتری در رشته روابط بین‌الملل گردید. از سال ۱۹۷۸-۷۹ در موسسهBrookings در واشنگتن مشغول به فعالیت تحقیقاتی بود. از سال ۱۹۸۰ تا ۱۹۸۲ دوره‌ای تخصصی و فوق دکتری را در مرکز امور بین‌الملل دانشگاه هاروارد طی کرد.
از سال ۱۹۸۲به عضویت دانشگاه شیکاگو در می‌آید و در بخش علوم سیاسی به‌عنوان استاد به فعالیت و تدریس می‌پردازد. در سال ۱۹۸۷ به رتبه استاد ؟؟ دست می‌یابد و از سال ۱۹۸۹ تا ۱۹۹۲مسئولیت بخش علوم سیاسی دانشگاه شیکاگو را به عهده می‌گیرد.
میرشایمر در زمینه‌های متعددی دارای فعالیت‌های علمی مناسبی می‌باشد. در حوزه امنیت ملی دارای نوشته‌ها ومقالاتی است. در زمینه تئوری‌های روابط بین‌الملل خصوصا نئورئالیسم به تحقیق ومکالمه پرداخته و انتقاداتی را به این نحله فکری دارد او جزء رئالیسم‌های تهاجمی)offen sive realism( استاد مکاتب کلاسیک رنئورا درحوزه ایجاد امنیت ناکارآمد می‌داند.
در سال ۲۰۰۶ شایمر و استفان دالت و چندی دیگر از اساتید دانشگاه کتابی را به صورت کارگروهی در ارتباط با قدرت اسرائیل در شکل دادن به سیاست خارجی آمریکا به چاپ رساندند. آنها معتقد هستند لابی صهیونیسم یک ائتلاف آزاد از افراد گروه‌های قدرتمند است که سیاست آمریکا در یک مسیر اسرائیلی )Isreal-pro( هدایت می‌کنند . انتشار این کتاب باعث در گرفتن بحث‌های فراوانی در سطح دنیا بین مخالفان و موافقانش گردید و قابل ذکر است که درسال ۲۰۰۶ بارها تجدید چاپ شده و به‌عنوان پرفروش‌ترین کتاب معرفی شده است .)bestseller(واقع‌گرایی تهاجمی)offensive realism(
او از پیشگامان انشعاب تئوری‌های کلاسیک رئالیستی به رئالیسم تهاجمی است. واقع‌گری تهاجمی ساختاری است که برخلاف نظریات کلاسیک مورگنتا رقابت‌های امنیتی میان قدرت‌های بزرگ را در محیط آنارشیک بین‌الملل بر طبق طبیعت بشر نمی‌داند . بر اساس تئوری‌های واقع‌گرایی تهاجمی دولت به یک میزان خاص از قدرت قانع و راضی نیستند بلکه برای کسب امنیت حقیقی همیشه به دنبال افزایش قدرت خود بوده و قصد دارند تبدیل به یک هژمونی قدرتمند شوند. او در کتاب )The Tragedy of great power( این گونه بیان می‌دارد : برای حفظ امنیت امروز و فردای کشور چه میزان از قدرت کافی است؟ قدرت‌های بزرگ دریافته‌اند که بهترین راه برای بیمه کردن امنیتشان رسیدن به هژمونی است. تنها دولتی‌هایی که با یک روش نامناسب مدیریت می‌شوند ممکن است فرصت تبدیل شدن به یک هژمونی را در سیستم بین‌المللی از دست بدهند زیرا آن دولت‌ها تصور می‌کنند که قدرت کافی برای ماندن و بقا را در سیستم بین‌المللی دارا هستند.
بر اساس عقیده‌ میرشایمر :یک قدرت بزرگ که ازیک توان قابل ملاحظه‌ای سود و بهره می‌برد باید در قبال سایر رقبا بسیار تهاجمی عمل کند چرا که در فضای موجود سایر رقبا همین کار را انجام می‌دهند. وی نظریه ملح دموکراتیک را رد می‌کند و معتقد است دموکراسی وخصوصا لیبرال دموکراسی نمی‌تواند از بروز جنگ جلوگیری کند.
او معتقد است که یک دولت نمی‌تواند تبدیل به یک هژمونی جهانی شود. به عقیده وی دولت‌ها به دنبال تبدیل شدن به یک هژمون منطقه‌ای هستند او این نکته را هم اضافه می‌کند دولت‌های قدرتمند از این که دیگر دولت‌ها تبدیل به هژمون منطقه‌ای شوند جلوگیری می‌کنند وسعی می‌کنند درامور دیگر مداخله کنند. دولت‌هایی مانند آمریکا تنها باید مانند موج شکن‌های ساحل واسکله برای بالانس اوضاع مداخله کننده)offshore ballancer( آن هم زمانی که قدرت‌های بزرگ دیگر نمی‌توانند از برخاستن یک هژمون دیگر جلوگیری کنند.
او از سیاست آمریکا در قبال چین به شدت انتقاد می‌کند به اعتقاد وی درست است که امروزه چین حالت یک دولت نظامی را ندارد لکن با توجه به تجارت آمریکا با چین و نتیجتا کمک به اقتصاد این کشور در سال‌های آ‌ینده چین تبدیل به یک هژمون قدرتمند منطقه‌ای می‌شود، امنیت آمریکا را تهدید خواهد کرد . به عقیده وی همسایگان چین از افزایش قدرت چین نگران هستند و نشانه این نگرانی همانا افزایش پیمان‌های آنها با آمریکاست و آنها قصد دارند از آمریکا در قبال چین به‌عنوان تعدیل کننده قدرت استفاده کنند تا چین آینده آنان را تهدید نکند.Conventional Deterrence
او دراین کتاب بیان می‌دارد اینکه کدام کشور، چه کسی تصمیم می‌گیرد جنگ را شروع کند بستگی دارد به برآیند به دست آ‌مده و نتیجه حاصله از درگیری نظامی .اگر احتمال پیروزی بالا باشد و هزینه جنگ پایین باشد موانع جنگ از بین خواهد رفت و در غیر این صورت یعنی اگر موفقیت و پیروزی غیر متحمل باشد و یا هزینه زیادی از جانب جنگ تحمیل شود موانع نبرد کماکان موجود است و نبرد رخ نخواهد داد.
او سه استراتژی جنگی را معرفی می‌کند: -۱ جنگ سایشی و فرسایشی)attrition-of-war(در این استراتژی احتمال موفقیت بسیار کم است و جنگ دارای هزینه‌ای بالا است -۲ هدف محدود )oims-ited( در این نوع استراتژی هدف مشخص و محدود است خطر ریسک کمی دارد و هزینه پایینی را تحمیل می‌کند-۳ استراتژی حمله رعد آسا)blitzkrieng( این نوع استراتژی شکست سریع و حتمی دشمن را به دنبال دارد وهزینه کمی را تحمیل خواهد کرد.
او معتقد است در میدان‌های جنگ‌های مدرن و امروزی شکست و یا پیروزی به این بستگی دارد که دولت مهاجم تا چه میزان بتواند استراتژی حمله رعدآسا را اجرا کند. در این استراتژی ازماشین‌ها و تانک‌های با سرعت استفاده می‌شود تا نفوذ و ضربه‌ای عمیق به عقبه دشمن وارد کند.
استراتژی‌های دیگر ناکارآمد است چرا که آنها بسیار پرهزینه هستند و احتمال موفقیت نیز پایین است و اهداف و منافع کمی را پوشش خواهد داد.
حال اگر کشوری توانمندی بهره‌گیری از استراتژی نبرد رعدآسا را داشته باشد نبرد رخ خواهد داد چرا که منافع به دست آمده به مراتب از هزینه و تلفات جنگ بیشتر است وریسک و خطر شروع جنگ پایین است.
● گسترش سلاح‌های اتمی Nuclear proliferation
او در سال ۹۰ مقاله جنجال آمیزی به نام بازگشت به آینده )Back of the future( منتشر کرد. او در این مقاله عنوان می‌دارد که در ادامه جنگ سرد اروپا به محیط چند قطبی اوایل قرن بیستم برخواهد گشت ونهایتا احتمال رخ دادن نبردی دیگر دراین منطقه افزایش می‌یابد.
در مقاله مذکور و در مقاله‌ای دیگر در سال ۹۳ وی آمریکا را توصیه می‌کند تا برای جلوگیری از جنگ در اروپا ، آلمان واوکراین را به گسترش سلاح‌های اتمی)Nuclear arsenal( تشویق کند. خصوصا این که در این دو کشور شاهد افزایش ناسیونالیسم افراطی هستیم. او احتمال وقوع جنگ را در اروپا جدی می‌داند درصورتی که آلمان برای تسخیر اروپا کمی بیشتر تلاش کند.
او در سال های ۹۸و ۲۰۰۰ در مقاله‌ای در نیویورک تایمز از تلاش هند در به دست آوردن سلاح اتمی دفاع کرد. در دفاع از عقیده خود این گونه بیان می‌دارد که هند دلایل استراتژیک خوبی برای داشتن سلاح اتمی دارد خصوصا در مقابل چین و پاکستان داشتن سلاح هسته‌ای ثبات منطقه را تامین می‌کند.
جنگ عراق ۱۹۹۱ )Iraq war(
او در سال ۹۱ در مقاله‌ای پیش‌بینی کرده بود آمریکا بسیار سریع به پیروزی خواهد رسید و کمتر از هزار تلفات خواهد داشت ومی‌تواند به راحتی ارتش عراق را از کویت بیرون کند.
وی به دلایلی اشاره می‌کند که پیروزی آمریکا را کامل روشن می‌کند این دلایل عبارتنداز : -۱ ارتش عراق یک ارتش جهان سومی است و توانایی و آمادگی لازم جهت جابه‌جایی سریع در صحنه نبرد را ندارد-۲ ارتش آمریکا هم مجهز‌تر است و هم آبادتر-۳ توپخانه‌ آ‌مریکا بسیار سریع‌تر و مهجز‌تر از عراق است-۴ نیروی هوایی آمریکا آزادانه‌ می‌تواند نیروی زمینی عراق را مورد حمله قرار دهد چرا که نیروی هوایی عراق ضعیف است -۵ نیروهای عراقی رنجور و خسته هستند و به دلیل نبردهای متعدد ضعیف شده‌اند.
همه این پیش‌بینی‌های وی در مورد پیروزی سریع آمریکا درست از آب درآمد.
● جنگ عراق Iraq war ۲۰۰۲
میر شایمر یکی از مخالفین جدی جنگ عراق است. وی در سال ۲۰۰۲ جزء ۳۰ نفر اندیشمندی بود که طی نامه‌ای در نیویورک تایمز مخالفت خود را با حمله به عراق و نابودی صدام به بوش اعلام کردند. او معتقد است که حمله به عراق بهانه‌ای است تا افکار عمومی را از جریان قدس منحرف کند جریانی که به عقیده وی تهدید بزرگی است برای امنیت ملی آمریکا. او بر این باور است که جنگ و حمله به عراق لازم نبود چرا که آمریکا می‌توانست اوضاع عراق را به مانند گذشته اداره کند حکومت صدام را نگه دارد همان گونه که بعد از جنگ خلیج یک دهه حکومت او را حفظ کرده واز طریق حکومت او منافع آمریکا را تامین کند.
او پیش‌بینی کرده است که آ‌مریکا مدت‌ها درعراق خواهد ماند و باید تا چند سال عراق را در اشغال خود داشته باشد.

ترجمه حسین محمدی سیرت

منبع : روزنامه رسالت