پنجشنبه, ۴ بهمن, ۱۴۰۳ / 23 January, 2025
مجله ویستا
ویروس شایعه در تن تبدار جامعه
شایعه از نظر «لغوی» مونث «شایع» است و به معنای «خبری» است که در سطح جامعه پراکنده میشود.
از نظر مفهومی نیز از جنس «خبر» محسوب میشود که به «سرعت» در سطح جامعه «گسترش» می‌یابد و عموما «کذب» و «دروغ» محسوب میشود، «مستند» نیست، هرچند ممکن است عناصری از واقعیت در آن دیده شود.
شایعه یک مقوله «اجتماعی» تلقی میشود و با نگاه جامعه شناختی و روان‌شناختی اجتماعی و در قالب قوانین این رشته قابل مطالعه وتبیین است.
● علل و زمینه‌های بروز «شایعه»
۱) توده‌وار بودن جامعه ویژگی‌های جامعه توده‌وار: تحریک‌پذیری، سرایت روحی، تلقین‌پذیری، برانگیزش، نداشتن تفکر منطقی، ضعف قدرت قضاوت و روح انتقادگری، زیاده‌روی در احساسات، زودباوری، مبالغه و یکجانبه‌نگری.
۲) بحران‌های اجتماعی مثل جنگ، قحطی، حوادث غیرمترقبه طبیعی و... و نگرانی جامعه نسبت به آینده.
۳) خلا اطلاعاتی جامعه و عدم تحقق رسالت‌های وسایل ارتباط جمعی اعم از صدا و سیما و مطبوعات در زمینه‌های اطلاع رسانی و انتقال «سریع»، «بی‌طرفانه» و «دقیق» اخبار و اطلاعات به جامعه.
۴) بی‌اعتمادی جامعه نسبت به رسانه‌های همگانی و منابع اخبار
۵) پایین بودن احساس امنیت اجتماعی در سطح جامعه مساوی است با بالابودن احساس ناامنی و التهاب جامعه.
۶) عدم وجود آزادی بیان و حاکمیت سانسور در جامعه
۷) نامحرم دانستن مردم و عدم در میان گذاشتن مسائل با آنان
۸) ضعف وفاق اجتماعی و وجود شکاف‌های اجتماعی در جامعه
۹) ارایه خبرهای ضد و نقیض و تفاوت در اخبار
● عوامل و زمینه‌های روانی «شایعه»
۱) عدم تعادل روحی و روانی جامعه و«احساس اضطراب درونی» جامعه
۲) وجود نوعی شخصیت ملی یا پایه در جامعه نظریه کاردینر که انسان‌های شایعه‌ساز و شایعه‌پرداز و شایعه‌پذیر تربیت می‌کند.
۳) اختلال در فرآیند فرهنگ جامعه‌پذیری و فرهنگ‌پذیری جامعه
۴) برانگیزش و تحریک‌پذیری جامعه از محرک‌های غیرارادی و ناخودآگاه
۵) ضعف اخلاق‌های اجتماعی جامعه
۶) تحقیر شدن جامعه
● عوامل و زمینه‌های سیاسی «شایعه»
۱) عدم بلوغ و بیداری سیاسی جامعه
۲) نقش دشمن و جنگ روانی که از طرف آن ایجاد میشود
۳) تخریب سیاسی جناح‌های مقابل و رودررو
۴) رقابت‌های سیاسی
۵) شدت یافتن اختلافات سیاسی
۶) تشدید بی‌تفاوتی سیاسی در جامعه
● آثار و پیامدهای شایعه
۱) ایجاد اختلال در برقراری ارتباط میان دولت و مردم از یک طرف و اجزا و عناصر جامعه با یکدیگر از سوی دیگر و تقویت شکاف‌های سیاسی، اجتماعی در جامعه
۲) گسترش و تشدید بی‌اعتمادی در جامعه
۳) شکننده‌شدن نظم اجتماعی و گسترش هرج و مرج
۴) آسیب‌پذیری وفاق ملی و همبستگی اجتماعی
۵) اختلال در نظام اقتصادی تولید و توزیع و مصرف
▪ رکود
▪ احتکار
▪ گرانی و تورم
▪ قحطی
۶) از بین رفتن ضمانت اجرایی ارزش‌های هنجارهای اجتماعی و تشدید آنومی بی‌هنجاری
۷) تضعیف «احساس امنیت» در جامعه و تشدید ناامنی
۸) تقویت اضطراب اجتماعی
۹) مستعد شدن جامعه برای انواع بحران‌های سیاسی، اجتماعی و تهدید امنیت ملی
● راه‌حل‌ها
۱) ایجاد یک نظام اطلاع رسانی «کارآمد»، «سریع»، «صحیح»، «دقیق» و «بی‌طرف» در جامعه
۲) اشباع خبری و اطلاعاتی جامعه
۳) افزایش بینش و آگاهی عمومی جامعه
۴) جلب اعتماد عمومی جامعه و ایجاد ارتباط صادقانه با مردم
۵) گسترش آزادی بیان و رفع سانسور
گردآورنده: جعفر یازرلو
منبع : بانک مقالات ارتباطات اجتماعی
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست