نمی‌دانم!

با «چرا»های بسیاری به سراغش رفتیم و با «نمی‌دانم»های بیشتری برگشتیم.
چرا گردشگران تهرانی از دیدن ساختمان قدیم مجلس محروم‌اند؟ چرا بازدیدکنندگان از مسجد امام نمی‌توانند از این مسجد با معماری زیبایش عکس بگیرند؟ چرا شاخص‌ترین بناهای تاریخی تهران کاربری اداری پیدا کرده‌اند؟ چرا مجموعه فرهنگی تاریخی کاخ‌موزه گلستان پنجشنبه‌ها تعطیل است؟ و «چرا»های دیگر...
این چراها ساخته ذهن کارشناسان نخبه گردشگری نیست، بلکه دغدغه فکر تمام گردشگرانی است که خیابان‌های این شهر تاریخی را برای دیدن زیرپا می‌گذارند.
برای یافتن پاسخ این «چرا»ها با دکتر جوان، معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان تهران به گفت‌وگو نشستیم. آنچه در پی می‌آید پاسخ‌های مسوول گردشگری استان تهران به چراهای گردشگری این استان است.
▪ برای مقدمه از سوابق کاریتان بگویید و این که چه مدت است به عنوان معاون سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان تهران مشغول به فعالیت شده‌اید؟
ـ بنده نزدیک به ۱۵ سال است که در صنعت گردشگری کار می‌کنم. در حال حاضر عضو هیات‌علمی دانشگاه هستم و بیش از هفتاد مقاله دارم که ۲۲ تای آنها مربوط به مباحث گردشگری است. حدود ۱۰ ماه است در معاونت گردشگری استان تهران مشغول هستم و قبل از آنها هم نزدیک به ۶ سال معاون شرکت سرمایه‌گذاری ایرانگردی و جهانگردی بودم.
▪ چون گفت‌وگوی ما درباره جاذبه‌های گردشگری استان تهران است اگر موافق باشید ابتدا در مورد اماکنی مانند مدرسه عالی شهید مطهری (سپهسالار)، موزه بانک ملی و ساختمان قدیم مجلس صحبت می‌کنیم که از مهم‌ترین بناهای تاریخی و جاذبه‌های گردشگری تهران هستند اما زیر نظر سازمان میراث فرهنگی و گردشگری اداره نمی‌شوند و گردشگران حق ورود به آنها را ندارند. شما برای ورود گردشگران به این اماکن چه کرده‌اید؟
ـ معاونت گردشگری استان و خود سازمان مرکزی به‌جد در تلاش هستند تا امکانی را برای بازدید گردشگران از این جاذبه‌ها فراهم آورند و مذاکرات زیادی در این باره انجام شده است اما با توجه به شرایط خاصی که این بناها دارند شاید نتوانیم از تمام قسمت‌های این ابنیه استفاده کنیم با این حال بخش‌هایی را قطعا برای بازدید مهیا خواهیم کرد.
▪ با چه ارگان‌ها و اشخاصی مذاکره شده و نتیجه این مذاکرات چه بوده است؟
ـ این مذاکرات پراکنده بوده است. به عنوان مثال با امور مساجد مذاکراتی کردیم. همچنین دوستانی که قبل از ما اینجا فعال بودند مانند مهندس رضوی رئیس سابق سازمان میراث فرهنگی استان تهران، تلاش‌های بسیاری در این رابطه انجام داده‌اند. ما می‌گوییم چه ایرادی دارد این اماکن تاریخی که در دست دیگر ارگان‌ها هستند برای مردم هم قابل استفاده باشند. اما این که دقیقا بگویم چه مذاکره‌ای در چه تاریخی و با چه شخصی شده است حضور ذهن ندارم.
▪ یعنی این مذاکرات نتیجه‌ای نداشته است؟
ـ اگر نتیجه‌ای حاصل شده بود نمود آن الان پیدا بود ولی امیدواریم نتایج خوبی در پی داشته باشد.
▪ برای این نتایج خوب که در آینده حاصل خواهد شد چه برنامه‌ای دارید؟ یعنی کماکان در حال مذاکره هستید؟
ـ صددرصد در حال مذاکره هستیم تا بتوانیم به نتایج خوبی برسیم.
▪ اما دسته دیگری از جاذبه‌های گردشگری تهران جاذبه‌هایی هستند که در دست سازمان میراث فرهنگی و گردشگری هستند مانند عمارت مسعودیه یا بناهای متعددی از مجموعه کاخ گلستان که سال‌هاست به بهانه مرمت تعطیل هستند. برای مثال آیا می‌توان به بهانه مرمت عالی‌قاپو ۱۰ سال این بنا را به روی گردشگران بست؟ حالا چگونه است که برای سال‌ها در شمس‌العماره را بسته‌اند و به کسی اجازه بازدید نمی‌دهند؟
ـ سوال فنی می‌پرسید و من نمی‌توانم پاسخ بدهم. زمانی می‌توانم پاسخ سوال فنی را بدهم که بدانم کاخ گلستان و مسعودیه در چه شرایطی هستند.
من معاون گردشگری هستم و این مسائل را می‌توانید با دوستان حفظ و احیا مطرح کنید، چون من در مورد مرمت آگاهی ندارم.
صحبت از مرمت و حفظ و احیا نیست بلکه صحبت این است که بستن در عالی‌قاپو به عنوان نماد اصفهان و شمس‌العماره به عنوان نماد تهران قدیم چه لطمه‌ای به گردشگری می‌زند.
حرف شما کاملا صحیح است. اما چون من نمی‌دانم شرایط این اماکن چگونه است نمی‌توانم اظهارنظر کنم بلکه شاید کارشناسان حفظ و احیا و استادکاران مرمت تشخیص داده‌اند حضور گردشگر در این اماکن لطمات زیادی را به حفظ بنا وارد خواهد کرد.
▪ آیا شما در جریان هستید که این مرمت‌ها کی تمام خواهد شد و آیا مذاکراتی برای بازگشایی این بناها به انجام رسانده‌اید؟
ـ من در جریان زمان بازگشایی این بناها نیستم.
▪ اگر از این دودسته جاذبه گردشگری بی‌رونق استان تهران بگذریم به دسته سوم یا همان جاذبه‌هایی می‌رسیم که آغوش به روی گردشگر گشوده‌اند. مانند مجموعه تاریخی فرهنگی سعدآباد، نیاوران و بخش‌هایی از مجموعه گلستان که قسمتی از بار گردشگری تهران را به دوش می‌کشند. علاقه‌مندم بدانم شما به عنوان متولی گردشگری در استان تهران چقدر تسلط بر این مجموعه‌ها دارید؟ به عنوان مثال اگر مدیر یکی از مجموعه‌ها فردا تصمیم بگیرد در هفته‌ چهار روز مجموعه را تعطیل کند آیا شما توانایی جلوگیری از کار او را دارید؟
ـ اینها مدیریت جداگانه‌ای دارند و من هیچ تسلطی نمی‌توانم داشته باشم.
▪ اینها مگر جاذبه‌های گردشگری استان تهران نیستند؟
ـ جاذبه‌های گردشگری تهران هستند اما مدیریت کاملا جداگانه‌ای دارند و بنده نباید روی اینها تسلط داشته باشم. این موضوع کاملا ساختارش با حوزه معاونت گردشگری متفاوت است و توسط افراد متخصص مدیریت می‌شود. شاید ما پیشنهادی بدهیم یا برنامه‌ریزی بکنیم ولی نمی‌توانیم تسلط داشته باشیم و باز هم عرض می‌کنم نباید هم تسلط داشته باشم. مانند این است که بفرمایید چرا معاونت گردشگری در حوزه توسعه مدیریت تسلط ندارد.
▪ اما این مجموعه‌ها قطب‌های گردشگری استان تهران و در حوزه مدیریت جنابعالی هستند؟
ـ قطب گردشگری تهران هستند اما تصمیمات مربوط به آنها را افراد متخصص در آن حوزه‌ها می‌گیرند و معاونت گردشگری تخصصی در این باره ندارد که برای اینها تصمیم بگیرد، در همه جای دنیا هم مثل ایران است و این طور نیست که بگویند همه افراد از همه جاذبه‌ها دیدن کنند.
▪ اما در انگلستان مردم دو هفته یک بار حتی می‌توانند از اتاق خواب شخصی ملکه نیز دیدن کنند چون یک بنای تاریخی است؟
ـ بله، کاملا درست می‌گویید آنها تشخیص داده‌اند یک روز در هفته آسیبی به بنا نمی‌رساند. ما نیز این امکان را نه به عنوان منبع درآمد که به عنوان میراثی برای آیندگان حفظ خواهیم کرد. بنابراین برنامه بازدید از آنها به عهده متخصص خواهد بود.
▪ حال اگر شما به عنوان شخص اول گردشگری استان تهران برای توسعه گردشگری این استان برنامه‌ای طراحی کنید که قطعا این برنامه این قطب‌ها را نیز در برخواهد گرفت چقدر توان و اختیار دارید که برنامه‌های خود را در این کاخ ـ موزه‌ها عملی کنید؟
ـ هدف برنامه‌های توسعه گردشگری ما در استان تهران روستاهای اطراف استان است که دراین مورد هم آموزش‌هایی به بومیان این مناطق داده شده و هم با همکاری و اطلاع‌رسانی با آژانس‌های مسافرتی، تورهایی به مقصد این روستاهای هدف گردشگری برگزار می‌شود.
▪ بسیاری از کارشناسان معتقدند که بازگشایی و راه‌اندازی محورهای گردشگری در استان تهران برعهده معاونت گردشگری این استان است، اما این طور از گفته‌های جنابعالی برمی‌آید که معاونت گردشگری هیچ اختیاری در این باره ندارد.
ـ این جاذبه‌ها سرمایه‌های گردشگری هستند و در حقیقت اینها ابزارهای توسعه گردشگری است و در دست معاونت گردشگری نبوده و نخواهد بود و بنده هم به عنوان یک دانشگاهی به خودم اجازه نمی‌دهم که اینها زیر مجموعه معاونت گردشگری باشد. چرا که مدیریت این مجموعه‌ها کاملا تخصصی بوده و در تخصص معاونت گردشگری هم نیست.
▪ یعنی اینکه گردشگر تهرانی برای اینکه عمارت مسعودیه را ببیند یک امر تخصصی در حوزه‌های غیر از معاونت گردشگری استان است؟
ـ ما فقط می‌توانیم پیشنهاد بدهیم ولی نمی‌تواند این اماکن زیر نظر ما باشد که از چه ساعت تا چه ساعتی بازدید داشته باشد. ما پیشنهاد هم کردیم ولی مدیران ذی ربط این مجموعه‌ها نیز دلایل علمی خودشان را دارند.
▪ چه پیشنهادی کردید و به کجا؟ آیا شما به سازمان مرکزی میراث فرهنگی پیشنهاد بازگشایی این اماکن را دادید؟
ـ همان‌طور که ما در مورد شرایط و کیفیت آژانس‌های مسافرتی تصمیم می‌گیریم و دستورالعمل صادر می‌کنیم مدیران مربوطه این اماکن هم در مورد بازدید و یا عدم بازدید و ساعات بازدید و غیره با بررسی‌های کارشناسانه تصمیم‌گیری می‌کنند و در همه جای دنیا نیز چنین است مجموعه‌های تاریخی و موزه‌ها در شرایط و ساعات خاصی امکان بازدید دارند.
▪ اینکه ساعات و روز بازدید برای مجموعه‌های تاریخی وجود دارد، کاملا منطقی است و این روزها و ساعات بازدید طبق تعریف و استاندارد خاصی مشخص می‌شود. با این وجود شما بفرمایید با چه تعریف و استانداردی کاخ موزه گلستان پنجشنبه‌ها که روزی نیمه تعطیل و روز فراغت مردم به شمار می‌رود، تعطیل است؟
ـ نمی‌دانم.
▪ یعنی تا به حال به این مساله فکر هم نکرده‌اید؟
ـ این مساله در حوزه اختیارات من نیست و پاسخ این سوال را باید از بزرگواری که مسوول است، بگیرید.
▪ حال که تصمیم‌گیری در باب مهم‌ترین قطب‌های گردشگری استان تهران در حیطه اختیارات معاون گردشگری‌اش جای نمی‌گیرد، لطف کنید آن بخشی از مسائل گردشگری استان را که در حوزه اختیارات شما جای می‌گیرد را تعریف کنید؟
ـ نظارت بر هتل‌ها، تاسیسات گردشگری و آژانس‌های مسافرتی بخش‌هایی هستند که به طور مستقیم ما با آنها کار می‌کنیم.
▪ چرا در استان‌های دیگر جاذبه‌های گردشگری زیر نظر معاونت گردشگری آن استان است، ولی در تهران معاونت گردشگری هیچ تسلطی به جاذبه‌های گردشگری‌اش ندارد؟
ـ نمی‌دانم.

سعید حبیب اله

منبع : روزنامه تهران امروز