سخنی با مسوولان از امنیت تغذیه‌ای تا ایمنی غذا

به‌طور كلی، ایمنی غذایی یعنی اطمینان از اینكه غذایی كه می‌خوریم كاملا سالم است. بررسی‌های اخیر نشان داده است كه طی دهه‌های اخیر با گسترش تكنولوژی مصرف افزودنی‌ها، آفت‌كش‌ها، آنتی بیوتیك‌ها و هورمون‌ها در تولید مواد غذایی در كشورهای در حال توسعه رشد چشمگیری داشته است كه به اثرات سوء انكارناپذیری بر سلامت انسان از جمله بروز انواع ناهنجاری‌های مادرزادی و سرطان‌ها به ویژه در كودكان منجر شده است.
براساس آمار موجود، میزان وقوع مسمومیت‌های ناشی از آلودگی غذا در كشورهای در حال توسعه ۱۳درصد بیشتر از كشورهای صنعتی است.
مشكلاتی كه در زمینه سلامت و ایمنی غذا در كشور وجود دارند، زمینه بسیاری از بیماری‌های ناشی از غذا و بروز انواع سرطان‌ها به دلیل آلودگی‌های شیمیایی و بیولوژیك مواد غذایی در مراحل مختلف از مزرعه تا سفره را تشكیل می‌دهند. به عنوان مثال، مطالعه‌ای روی ۵۲۵ نمونه از گوشت‌های مرغ در شهر تهران نشان داده است كه ۲۵ درصد مرغ‌های مورد مصرف به انواع سالمونلا آلوده بوده‌اند كه بیماری سالمونلوز را با عوارض اسهال واستفراغ و عفونی شدن بافت روده ای به دنبال دارد.
آلودگی مواد غذایی به فلزات سنگین از جمله سرب و كادمیوم از راه كودهای فسفاته و لجن‌های فاضلابی ایجاد شده و در اثر تغذیه دام‌ها با علوفه آلوده سرب و كادمیوم وارد شیر و چرخه غذایی انسان می شودكه طی مطالعاتی در كشور نشان داده شده است این فلزات سمی‌در ارگان‌های بدن به ویژه كلیه تجمع پیدا كرده و در نهایت نارسایی كلیوی را به دنبال دارند. آفلاتوكسین‌ها كه گروهی از سموم قارچی هستند در شیر مادران ایرانی كه ناشی از مصرف مواد غذایی آلوده است، گزارش شده است.
تغذیه با مواد غذایی آلوده به آفلاتوكسین مانند گندم و آرد، پسته، بادام زمینی و شیر نهایتا بروز سرطان كبد را در انسان به دنبال دارد. وجود این سموم در شیر، به دلیل تغذیه دام با علوفه و نان كپك زده و همچنین در گندم به دلیل نگهداری و ذخیره نامناسب گندم و كپك زدن آن در ایران به كرات گزارش شده است.
اما این سوال همواره مطرح می‌شود كه متولیان ایمنی غذا در كشور چه ارگان‌هایی هستند؟ آیا مسوولان ایمنی غذا در وزارت بهداشت، سازمان دامپزشكی، وزارت كشاورزی، موسسه استاندارد با هم جلسات مشترك برای تقسیم وظایف و هماهنگی دارند؟
اگر چه متولیان ایمنی غذا در سازمان‌های متفاوت مشغول به خدمت هستند ولی در حال حاضر تنها اداره‌ای كه در كشور به نام نظارت بر مواد غذایی بهداشتی و آرایشی نام گذاری شده است، در وزارت بهداشت و زیر مجموعه معاونت غذا و داروست كه همان‌طور كه از نام آن مشخص است وظیفه خطیر نظارت بر غذا را در مجموعه ای از وظایف دیگر برعهده دارد ولی نظارت این اداره فقط بر غذا‌های تولید شده صنعتی است در حالی كه در حال حاضر بیش از ۹۰ درصد سفره مردم را غذاهایی تشكیل می‌دهد كه از طریق صنایع غذایی تولید نمی‌شوند.

دكتر ربابه شیخ الاسلام

منبع : روزنامه سلامت