کوئتزالکواتلوس

به نام الهه پردار آزتک، کوئتزالکواتل، نامگذاری شده است.
● آناتومی:
کوئتزالکواتلوس، خزنده پرنده ای بود که طول بالهایش ۳۶فوت(۹۶/۱۰متر)بود. کوئتزالکواتلوس، بزرگترین جانور پرنده ای است که تاکنون کشف شده است. این جانور، استخوانهایی توخالی و سبک وزن و بدنی کوچک داشت. با وجود اینکه این جانور بسیار بزرگ بود، اما فقط حدود ۳۰۰پوند(۱۳۵کیلوگرم)وزن داشت. کوئتزالکواتلوس، آرواره هایی بی دندان و منقاریبلند و باریک داشت. طول گردن این جانور، حدود ۱۰فوت(۳متر)بود. طول پاهایش، بیش از ۷فوت(۱/۲متر)بود و سری بلند داشت.
کوئتزالکواتلوس، مغزی و چشمانی بزرگ داشت(احتمالا بینایی خوبی داشته است). بدن این جانور با پرزهای خز مانندی پوشیده شده بود. برروی سر این جانور، تاجی سبک و استخوانی قرار داشت که ویژگیهای جنسی داشته است. اعتقاد براین است که این تاج به هنگام پرواز به عنوان رادار عمل می کرده است اما این تنها کاربرد آن نبوده است.
بالهای کوئتزالکواتلوس، با پوستی چرمی پوشیده شده بود و در قسمت آرنج، بیش از ۹اینچ(۲۳سانتیمتر)ضخامت داشت. بالهای تروزاروس با پوستی چرمی پوشیده شده بود. این پوست نازک اما محکم در تمام بدن، بالای پاها و چهار انگشت بلندش کشیده شده بود و ساختار بال را تشکیل می داد. چنگالها، از انگشتان دیگر بیرون آمده بودند.
احتمالا کوئتزالکواتلوس به کمک جریانهای بالارونده(هوای گرم صعود کننده) و نسیم پرواز می کرده است.
● زمان زیست:
کوئتزالکواتلوس، در دوره کرتاسه پسین می زیست و حدود۶۵میلیون سال قبل، در انقراض کرتاسه- ترشیاری از بین رفت.
● تغذیه:
کوئتزالکواتلوس، گوشتخوار بود و احتمالا برای شکار طعمه، خود را به سطح آب می زده است. کوئتزالکواتلوس، در دریاچه های درون خشکی، نزدیک تالایهای آب شیرین می زیست(بنابراین غذای کوئتزالکواتلوس، مانند پتروزارهای دیگر ماهیهای اولیه و حلزون های دریایی نبوده است). احتمالا کوئتزالکواتلوس، آرتروپودها(مانند ماهیهای کرای اولیه)و جانوران مرده را می خورده است. احتمالا این جانور، با پرواز کردن به سمت آب و گرفتن غذا، طعمه خود را شکار می کرده است. کوئتزالکواتلوس، با عبور دادن غذا میان آرواره های بلند، نوک تیز و بی دندانش، آن را تصفیه می کرد. احتمالا کوئتزالکواتلوس، برای دیدن غذا از هوا، بینایی خوبی داشته است.
● تحرک:
کوئتزالکواتلوس،با استفاده از بالهای بزرگ و سبکش مسافتهای طولانی را می پیمود.
● کشف فسیلها:
نخستین فسیل کوئتزالکواتلوس، در سال ۱۹۷۱، توسط داگلاس لاوسون(که دانشجوی دوره لیسانس زمین شناسی در دانشگاه تگزاس، آستین بود)، در پارک ملی بیگ بند تگزاس در ایالات متحده کشف شد. لاوسون در سال ۱۹۷۵، کوئتزالکواتلوس را نامگذاری کرد. نمونه های کوچکتری هم کشف شده است.
● طبقه بندی:
کوئتزالکواتلوس، نوعی پتروزار بود. پتروزارها، خزنده بودند اما دایناسور نبودند. در تعریف، همه دایناسورها خزندگان دیاپسید با وضعیت ایستایی راست و ایستاده هستند. احتمالا وضعیت ایستایی پتروزارها نیمه راست بوده است و دایناسور نبوده اند. تعداد کمی از دیرینه شناسان معتقدند که وضعیت ایستایی پتروزارها راست بوده است و بنابراین باید پتروزارها را جزء دایناسورها قرار داد(از تروپودها مشتق شده اند). به هر حال، مطمئنا دایناسورها و پتروزارها بسیار به هم نزدیک هستند.
● پتروزارها متعلقندبه:
· مهره داران(شاخه طناب داران)
· طنابداران(زیر شاخه طنابداران)
· تتراپودا (سوپر رده تتراپودا، جانوران چهار پا)
· خزندگان(رده خزندگان)
· دیاپسیدها(زیر رده دیاپسیدها) - این جانوران شامل تمامی خزندگان(به استثنای لاک پشتها) و پرندگان هستند. از ویژگیهای آنها داشتن دو سوراخ در بخش عقبی و بالایی جمجمه و دو سوراخ در پشت چشمهاست.
· آرکوزاریا(روراسته آرکوزاریا)- این گروه شامل دایناسورها، تمساحها، پتروزارها، پرندگان و غیره است.
· پتروزارها(راسته پتروزاریا)- خزندگان پرنده. دو نوع پتروزار وجود دارد:
· تروداكتیلوییدها(خانواده تروداكتیلوایدیا، بال انگشتیها)- آنها در اواخر ژوراسیك ظهور كردند و در انقراض كرتاسه- ترشیاری، حدود ۶۵ میلیون سال قبل از بین رفتند و دم كوتاهتری داشتند. نمونه های آن شامل ، زونگاریپتروس، پتروداكتیلوس، ترانودون و کوئتزالکوتالوس می باشند.

منبع : پایگاه داده های علوم زمین کشور