بیماری‌هائی که از طریق آب استخر منتشر می‌شوند

در استخر شنا امکان انتقال و یا شیوع بیماری‌های چشم، گوش، دستگاه تنفسی، عفونت‌های جلدی، بیماری‌های گوارشی و بیماری‌های مجاری ادرار به‌طور مستقیم و یا غیرمستقیم در بین شناگران وجود دارد. به‌ویژه این بیماری‌ها در شرایط اپیدمیولوژیک زمانی‌که آب گندزدائی نشود و مواد گندزدای از درجه مؤثر و مفید برخوردار نباشد، به‌وجود می‌آیند. مهم‌ترین و محتمل‌ترین بیماری‌های قابل انتقال از طریق استخر عبارتند:
۱. بیماری‌های داخلی و غالباً بیماری‌های دستگاه هاضمه مانند حصبه، اسهال آمیبی، وبا، شبه حصبه، اسهال باسیلی، ژیاردیا و بیماری‌های انگلی و در مواردی هپاتیت‌ها.
۲. بیماری‌های تنفسی مانند: سرماخوردگی و گلودردهای عفونی.
۳. بیماری‌های عفونی همچون: عفونت‌های چشم، گوش، حلق، بینی و قارچ‌های شناگران، درماتیت‌ها و در استخرهای مربوط به بانوان احتمال ابتلاء به بیماری‌های عفونت‌های مجاری ادراری و تناسلی.
۴. بیماری‌های جلدی و پوستی مانند: قارچ کچلی، زردزخم، اگزما و خارش انگشتان پای شناگران.
آب استخر نه تنها دریافت کننده مواددفعی بدن نظیر آب بینی، بزاق دهان، عرق و چرک بدن هست، در مواردی که ضوابط دوش گرفتن قبل از شنا به‌دقت رعایت نشود آثار مواد دفعی، پوست مرده، آلودگی‌های دیگر روی پوست وارد آب خواهند شد. چنانچه آب استخر از تصفیه و گندزدائی مناسب برخوردار نباشد، به تدریج از کیفیت بهداشتی آن کاسته شده سلامتی شناگران را به مخاطره می‌اندازد.
توصیه‌های بهداشتی: آموزش نکات بهداشتی همه مراجعین به استخرها جهت به‌کارگیری اطلاعات ارائه شده تنها ضامن پیشگیری از انتشار بیماری‌های کانون آبی، به‌ویژه استخرهای شنا است. در این زمینه قوی‌ترین انگیزه‌ای که انسان به‌طور غریزی و ناخودآگاه، رفتار و عادات خود را براساس آن تنظیم می‌کند تأمین و حفظ سلامتی و به تبع آن توانائی، جوانی، زیبائی و شادابی خویشتن است. باید در پیام‌های آموزشی افراد طوری ترغیب شوند که احساس کنند با عمل به آنها پاداش خود را که همان حفظ سلامتی است دریافت می‌کنند. بین این دو پیام زیر تفاوت بسیار محسوس است: ”ورود شناگران به استخر بدون دوش گرفتن ممنوع“ یا ”شناگران عزیز! قبل از ورود به استخر با آب گرم و صابون بدن خود را به دقت بشوئید تا دچار عفونت چشم و گوش نشوید“.
نکاتی که به منظور پیشگیری از انتشار آلودگی و افزایش بازده بهداشتی محیط استخر ضروری هستند عبارت‌اند از:
۱. تصفیه و گندزدائی بی‌وقفه آب استخر و کنترل مشخصه‌های PH، دما و کلر باقیمانده آن.
۲. انجام آزمایش‌های دوره‌ای باکتریولوژیکی آب استخر به‌طور اجباری به‌ویژه درباره استخرهائی که از آب چاه استفاده می‌کنند.
۳. تعبیه حوضچه‌های پاشویه کلر طبق استاندارد در محل خروجی توالت‌ها و دوش‌ها.
۴. عدم پذیرش مراجعه‌کنندگان بیش از ظرفیت واقعی استخر.
۵. نظارت بر ورود مراجعین به‌ویژه در معبر دوش‌ها و پاشویه‌ها و جلوگیری از ورود افراد دارای التهاب چشم یا زخم و عارضه‌های شدید پوستی.
۶. نظارت بر استفاده شخصی شناگران از وسایلی نظیر مایو، کلاه شنا، حوله و دمپائی و ممانعت از استفاده مشترک و عدم استفاده از وسایل عمومی و کرایه‌ای در استخرهای عمومی.
۷. کنترل و نظارت مستمر و نمونه‌برداری ادواری از وسایل و محل‌های مختلف استخرها.
۸. ضد عفونی مرتب وسایل در محل مختلف استخر.
۹. نصب تابلوها و علائم هشدار دهنده و پیام‌های آموزشی در نقاط مختلف از جمله سرسرا و راهروهای ورودی، رختکن‌ها، دوش‌ها و توالت‌ها و محوطه استخر.۱۰. تهویه منظم و مداوم سالن رختکن، سرویس‌های بهداشتی و در استخرهای سرپوشیده محوطه استخر.
۱۱. جلوگیری از حمل و همراه داشتن هرگونه موادغذائی توسط شناگران به محوطه داخلی استخر.
۱۲. جلوگیری از ورود همزمان (یا تماشاچیان در استخرهای قهرمانی) و یا بازدیدکنندگان با کفش به محوطه داخلی استخر و جدا کردن ورودی و خروجی آنان از شناگران.
نکات و مقررات بهداشتی لازم توسط شناگران:
۱. شناگران موظفند قبل از ورود به استخر با آب گرم و صابون بدن خود را بشویند. آنها این عم را بعد از اتمام شنا تکرار کنند تا از ابتلاء احتمالی به آلودگی‌ها پیشگیری شود. ۲. شناگران قبل از ورود به استخر بایستی بینی و مثانه خود را تخلیه نمایند. ۳. شناگران قبل از ورود به استخر بایستی حداقل به مدت ۳۰ ثانیه پاها را در حوضچه ضدعفونی قرار دهند. ۴. شناگران در صورت ابتلاء به سرماخوردگی و یا هر نوع بیماری عفونتی یا پوستی بایستی از ورود به استخر تا رسیدن به سلامت کامل خودداری کنند.
بررسی چند اشکال و راه‌حل آنها:
۱. آب استخر دارای کدورت بیش از اندازه باشد، این اشکال ممکن است به یکی از دلایل زیر پیش آمده باشد.
۱ـ۱) تصفیه به‌خوبی انجام نمی‌شود.
راه‌حل: سیستم تصفیه را کنترل و چنانچه نیاز به شستشوی معکوس دارد عمل کنید و یا اگر به‌دلیلی خارج از سرویس بوده است، پمپ را روشن و آن را وارد مدار سازید.
۱ـ۲) قلیائی بودن آب بالاست.
راه‌حل: PH را سنجیده و چنانچه بیش از حد بالاست طبق دستورالعمل آن‌را به دامنه مطلوب PHـ (۶/۷ـ۴/۷) برسانید.
۱ـ۳) مقدار کلر کافی نیست.
راه‌حل: چنانچه پس از اصلاح PH بلافاصله رنگ آب تغییر محسوس نکرد، میزان کلر را به مدت ۳ روز کنترل و تا سه برابر میزان همیشگی به‌صورت یک‌روز در میان به آب استخر کلر بیفزائید.
۱ـ۴) وجود آهن و منگنز هست.
راه‌حل: در صورت وجود و تشخیص با استفاده از فیلترها یا روش‌های ویژه، آهن و منگنز را حذف نمائید.
۲. اگر آب استخر سبزرنگ بشود احتمالاً یکی از اشکالات زیر به‌وجود آمده است.
۲ـ۱) مقدار اسید بالاست.
راه‌حل: PH را سنجیده در صورتی‌که میزان اسید بیش از اندازه بود به کمک بی‌کربنات سدیم (جوش شیرین) PH را به دامنه مطلوب ”۶/۷ـ۴/۷“ برسانید. میزان قلیائی بودن آب را نیز کنترل کنید.
۲ـ۲) سیستم تصفیه به‌خوبی عمل نکند و یا مدتی در مدار نبوده باشد.
راه‌حل: سیستم تصفیه را کنترل و یا وارد مدار نمائید.
۳ـ۲) مقدار کلر کافی نیست.
راه‌حل: کلر را تا میزان ۳ برابر مصرف همیشگی افزایش دهید.
۴ـ۲) احتمال رشد جلبک.
راه‌حل: در صورت لزج شده دیواره و کف و یا افزایش PH سولفات‌مس با دقت افزوده شود و یا دیواره‌ها با برس نایلونی شستشو و آب استخر تعویض شود.
۳. گاهی پس از کلرزنی به آب رنگ استخر شیری می‌شود احتمالاً یکی از اشکالات زیر رخ داده است.
۳ـ۱) بد بودن نوع پودر هیپوکلریت.
راه‌حل: نوع پودرمصرفی را تغییر دهید و یا از گاز کلر استفاده کنید.
۳ـ۲) اسید اضافه هست.
راه‌حل: PH را کنترل و طبق روش‌های قبلی حالت تعادلی لازم را ایجاد کنید.
۳ـ۳) ترکیبات آهن در آب وجود دارد.
راه‌حل: در صورت وجود ترکیبات آهن معمولاً رنگ آب قهوه‌ای می‌شود در چنین مواردی افزایش کلر و سولفات آلومینیوم، به نسبت ۱۰ تا ۵۰ گرم در هر مترمکعب مشکل را حل خواهد نمود. در این شرایط ترکیبات آهن در کف استخر ته‌نشین می‌شوند که بایستی با جاروی مکنده ‌آنها را حذف کرد.
۴. گاهی لکه‌های تیره و یا لکه‌های بلوری شکل بر دیوار بدن استخر دیده می‌شود این مشکل احتمالاً ناشی از اضافه بودن اسید و یا قلیا است که برای رفع آن PH را کنترل و در صورت اضافه و یا کم بودن، به روش‌های قبلی عمل نمائید.

سعیده وسمقی

منبع : مجله دنیای ورزشهای آبی