نامه‌های تاجران: منتخبی از اسناد کتابخانه میرزامحمد کاظمینی (یزد - ایران)

نویسنده : حسینی‌اشکوری، سیدصادق
شماره کنگره : ۳۱۳۸۵م۵ح/Z۶۶۲۱
شابک : ۹۶۴-۸۵۸۹-۶۸-۲
رده دیویی : ۰۱۱.۳۳
تاریخ نشر : ۸۵۰۷۰۲
تعداد صفحه : ۲۴۶
نوبت چاپ : ۱

اين مجلد از مجموعه‌ي حاضر، منتخبي از اسناد كتابخانه‌ي ميرزا محمد كاظميني مربوط به يزد با موضوع نامه‌هاي تاجران است؛ نامه‌هايي كه تجار براي تجار نگاشته‌اند و يا يك طرف آن تاجر بوده است: ارسال‌كننده يا دريافت‌كننده. از متن نامه‌ها چنين مشخص مي‌شود كه روابط تجاري بين بافق يزد، قم و يزد، بمبئي و يزد، كرمان و يزد، رفسنجان و يزد، شيراز و يزد در نيمه‌ي نخست سده‌ي چهاردهم هجري قوت كافي داشته است. چون اسناد بيش‌تر مربوط به منطقه‌ي يزد است، يك طرف اسناد هميشه يزد بوده است. صادرات و واردات و قيمت مواد تجاري و مظنه‌ي روز آن نيز مشخص شده است. هم‌چنين، برخلاف نكاح‌نامه‌ها، صلح‌نامه‌ها و نامه‌هاي حكومتي كه غالبا داراي مهرهاي متعدد هستند، اغلب نامه‌هاي تاجران خالي از مهر است. بسياري از آن‌ها حتي امضا نيز ندارد. و بدون پاكت نامه كه ارسال‌كننده بر روي آن حك شده و بدون استفاده از دستخط مشابه در نامه‌هاي ديگر، نمي‌توان سرنخي از نامه‌نگار يافت. پاكت نامه‌ها بيش‌تر حاوي مهر، و شماري از نامه‌ها نيز ممهور هستند. عبارات نامه‌ها نيز بسيار متغير است و ادبيات خاصي بر آن‌ها حاكم نبوده است. در جايي نامه چنان ادبي و موزون نگاشته شده كه به نظر مي‌رسد تاجر پيش از آن شخص عالمي بوده كه تجارت پيشه كرده يا انسان خوش‌ذوقي كه كاتبي براي نامه‌نگاري استخدام نموده، و در جايي ديگر نامه داراي اغلاط مضحك ادبي است. افزون بر اين، جو حاكم بر نامه‌ها، جو تجارت اسلامي است. سربرگ بيش‌تر نامه‌ها فاقد عبارت (بسم‌ الله الرحمن الرحيم) است و در صدر بسياري از نامه‌ها عبارت (فدايت شوم) ديده مي‌شود.