ماموریت بلر، از «باز» تا «کبوتر»

بلر یكی از سیاستمداران انگلوساكسونی است كه به‌خاطر دنباله‌روی بیش از حد با سیاست‌های جنگی همتای نژادی انگلوساكسونی خود یعنی جورج بوش، رئیس‌جمهور آمریكا معرف همه جهانیان است.تونی بلر و جورج بوش بعد از تحولات ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ ماشین جنگی خود را راه انداختند و ۷ سال است نظام بین‌الملل جز جنگ چیزی دیگر را تجربه نكرده است. همین سیاست جنگی بلر و وفاداری بیش از حدش به جورج بوش در عملیات جنگی منجر به ترك وی از داونیگ استریت، مقر نخست‌وزیری انگلیس شد تا اینكه بلر از سوی بوش به عنوان میانجیگر صلح در خاورمیانه انتخاب شد تا شاید مامنی بر دلشكستگی این سیاستمدار انگلوساكسونی باشد كه به‌خاطر فشارهای منتقدان خود مجبور شد از سمت خود استعفا دهد.چند روز پیش تونی بلر، شرح وظایف خود را از سوی كمیته چهارجانبه صلح خاورمیانه دریافت و اولین سفر خاورمیانه‌ای خود را در كسوت میانجیگری صلح اعراب ـ اسرائیل از روز دوشنبه گذشته به مدت ۳ روز انجام داد. در این سفر تونی بلر كه با مقامات اردنی، اسرائیلی و فلسطینی دیدار كرد، بیشتر جنبه مستمع داشت تا ارائه راهكار برای حل معضل امنیتی و سیاسی در سرزمین‌های اشغالی.تنها اظهارنظر وی این بود كه صلح در خاورمیانه به زمان زیادی نیاز دارد اما تنها چیزی كه در فرآیند صلح اعراب وجود دارد، زمان است كه ۶۰ سال از آن می‌گذرد و فقط راهكارها و ایده‌های كارآمد و قانونی ارائه نمی‌شود.اكنون این سوال مطرح است كه آیا با تغییر ماموریت بلر از باز (جنگی) به كبوتر (صلح) وی می‌تواند نقش كاریزومایی در مناقشه نیم قرنی اعراب ـ اسرائیل و به‌خصوص فلسطینی ـ اسرائیلی داشته باشد؟ گرچه نماینده جدید گروه چهارجانبه صلح در اولین نشست فصلی كاری جدید این كمیته ابراز امیدواری كرده كه جان تازه‌ای به فرآیند صلح فلسطینی ـ اسرائیلی بدهد ولی بلر و بوش، دو سیاستمدار جنگ‌طلبی‌اند كه سیاست‌های جنگی این دو مرد انگلوساكسونی نقش مستقیمی در به خطر افتادن امنیت در خاورمیانه و جهان داشته است. اكنون چطور تونی بلر می‌تواند در ماموریت جدید خود به‌عنوان «كبوتر صلح» جان تازه‌ای به حل مناقشه سرزمین‌های اشغالی بدهد كه در زمان ماموریت جنگی‌اش خود یكی از عوامل به حركت درنیامدن فرآیند صلح فلسطینی ـ اسرائیلی بود.در مورد حل مناقشه اسرائیل و فلسطین دو موضوع لاینحل وجود دارد كه اگر این ۳ مورد در درجه اول از سوی دو طرف و در درجه دوم از سوی مجامع بین‌المللی با استناد به قوانین بین‌المللی حل نگردد، همچنان باید شاهد مناقشه ۶۰ ساله در سرزمین‌های فلسطینی باشیم و بلر هم در كسوت میانجیگری صلح نمی‌تواند به تنهایی نقشی در احیای صلح داشته باشد.این دو مساله عبارتند از:
۱) تعیین مرزهای قانونی فلسطین و توقف ساخت شهرك‌های یهودی‌نشین از سوی اسرائیل و
۲) مشخص‌شدن وضعیت بیت‌المقدس. بنابراین ارائه هر راهكار و ایده از سوی بلر در آینده برای حل دعوای سیاسی فلسطین و اسرائیل باید به‌طور شفاف و قانونی دو موضوع یاد شده مدنظر باشد، در غیر این صورت امیدی نمی‌توان به چشم‌انداز صلح داشت تا زمانی هم كه تفكرات مقامات اسرائیلی در برخورد با مقامات فلسطینی براساس موضوعات تحمیلی و یك‌طرفه و جانبدارانه باشد اساساً هیچ طرح صلحی قابل دفاع نیست و بلرهم به عنوان میانجیگر صلح نمی‌تواند شاه‌كلید این معضل باشد برای اینكه سازنده چنین تفكراتی از سوی اسرائیل در برخورد با فلسطین «چراغ سبز» امثال بلر است.از طرف دیگر هر نوع مذاكره با طرف فلسطینی برای احیای صلح اگر بدون شركت جنبش حماس (منتخب قانونی مردم) باشد محكوم به شكست است. گرچه بلر در ماموریت جدید خود اجازه گفت‌وگو با حماس را ندارد ولی مقامات حماس باب مذاكره با بلر را باز گذاشته‌اند كه این سیاست بیانگر تلاش منتخب قانونی مردم فلسطین برای حل صلح در سرزمین‌های اشغالی است. جنبش حماس در سرزمین‌های فلسطینی یكی از تاثیرگذارترین جنبش‌هاست كه سیاست به بازی نگرفتن این بازیگر فعال از مذاكرات صلح فلسطینی ـ اسرائیلی از سوی طرف‌های مذاكره برای صلح خاورمیانه بیانگر به حاشیه راندن این جنبش است. در همین ارتباط محمود عباس رئیس تشكیلات خودگردان فلسطین چند هفته پیش حكومت وحدت ملی فلسطین و نخست‌وزیری اسماعیل هنیه را منحل و دولت انتصابی سلام فیاض را جایگزین آن كرد. به هر حال با توجه به فضای سیاسی حاكم در سرزمین‌های فلسطینی، طرح صلحی كارآمد است كه منافع تمامی گروه‌های سیاسی از جمله حماس و فتح را تامین كند. در غیر این صورت هرگونه حركت یك‌سویه از داخل فلسطین به عنوان نماینده سیاسی برای مذاكره با طرف اسرائیلی و كمیته چهار جانبه صلح خاورمیانه به نمایندگی بلر، نمی‌تواند مناقشه اسرائیلی ـ فلسطینی را برطرف كند و در نهایت بلر در ماموریت جدیدش «مترسكی» بیش نخواهد بود.

منبع : روزنامه تهران امروز