زمین شناسی چالوس

▪ سن زمین شناسی: سن این سازند نیز ائوسن میانی حدود ۳۵-۴۲ میلیون سال پیش است. این سازند از لحاظ لیتولوژیکی شامل توالی به نسبت ستبری از توف های سبز رنگ ،سنگهای رسوبی وگدازه های آتشفشانی و به ندرت تبخیری است .این سازند ترکیب سنگ شناسی همگن ندارد و به همین رو در برش الگو به ۵ عضو تقسیم شده که از پایین به بالا عبارتند از:
۱) بخش شیل پایینی{۱۰۵۵ متر ضخامت}
۲) بخش توف میانی{۱۱۷۷ م.ض}
۳) شیل آسارا{۱۶۷ م.ض}
۴) بخش توف بالایی{۹۱۷ م.ض}
۵) شیل کندوان{۱۵۰م.ض}(درگردنه کندوان –شمال گچسر- برون زد دارد).گفتنی است که عضو پنجم در برش الگو دیده نشده و تعلق آن به سازند کرج پرسش آمیز است
▪ فسیل شناسی : آثار گیاهان تک لپه ای قاره ای در توف بالایی ، روزنه داران پلانکتون نواحی ژرف ، آثار و بقایای ماهیان در شیل پایینی سنگواره های گزارش شده از سازند کرج هستند که به طور عمده به زمان ائوسن میانی تعلق دارند . از نا همگونی سنگواره ها و حفظ شدگی ضعیف آنها چنین بر می آید که شاید فسیلها درجا نباشند
▪ مرز زیرین: در دره چالوس مرز پایینی سازند کرج به طور مستقیم بر روی شیلهای سبز تیره و سنگ ماسه های سازند شمشک است .
▪ مرز بالایی : مرز بالایی این سازند به کنگلومرای سرخ رنگی است که احتمالاً سن نئوژن دارد ولی در بیشتر نقاط البرز جنوبی ، مرز زیرین سازند کرج با سنگ آهکهای نومولیت دار سازند زیارت و به طور هم شیب است . گاهی نیز توفهای سازند کرج بدون حضور سنگ آهکهای زیارت ، با ردیف های کنگلومرایی سازند فجن هم مرز است.
▪ سازندهای هم ارز : اشتوکلین بر این باور است که از نگاه سنگ شناسی ، شیلهای کندوان ممکن است همارز سازند کند باشد که جوانتر از سازند کرج است . وارتباط ناپیوسته ای با سازند کرج دارد.
جدا از البرزجنوبی، این سازند با ویژگی های سنگی و رنگی مشابه ، همچنان در کوههای سلطانیه زنجان ، تکاب ، باختر قم تفرش ، آران و پاره ای از نقاط ایران مرکزی گسترش درخور توجه دارد . در سالهای اخیر تلاش بسیار زیادی شده است تا ترکیب آواری‌های یک ماسه سنگ را با وضعیت تکتونیکی منطقه منشا آن مرتبط سازند. چگونگی تشکیل ذرات آواری ، هم در ماسه‌های ، هم در ماسه‌های قدیم و هم در ماسه‌های عهد حاضر ، در این مطالعات مورد استفاده قرار گرفته است. چهار ناحیه منشا اصلی ماسه سنگها تشخیص داده شده است که عبارتند از کریتون‌های پایدار ، بالا آمدگی پی سنگ ، قوسهای ماگماتیکی ، کوهزایی‌هایی که در طی چندین چرخه ایجاد شده است. کراتون‌های پایدارپی سنگ تشکیل بلوک‌های قاره‌ای را می‌دهند و از نظر تکتونیکی مناطق سخت شده‌ای از کمربند‌های کوهزایی قدیم در هم ریخته‌ای می‌باشد که تا عمق زیادی فرسایش یافته‌اند.
ریخت شناسی جوان که با شکل گیری قله‌های تیز، دره‌های عمیق، دامنه‌های پرشیب و صخره‌های دیوار گونه پر شیب آشکار است، نشان از زمین‌ساخت جنبا در این ناحیه دارد، به این مفهوم که این عامل،‌ خود توسعه سطوح ضعف سیستماتیک، ‌خردشدگی و فرسایش را به همراه داشته است که این مساله در مواردی سبب تشکیل خاک در دامنه‌های پرشیب و تمرکز پوشش درختی شده است.
بزرگترین حوضه آبریز استان مازندران متعلق به رودخانه چالوس است. وسعت حوضه آبریز این رودخانه نزدیک به ۱۰۰۰ کیلومتر مربع تخمین زده می شود . سر شاخه های این رودخانه در بلندترین نقطه ارتفاعی دامنه های جنوبی البرز واقع است. این سرشاخه ها به یکدیگر پیوسته و رودخانه های پرآبی همچون منجیر- فیروزآباد- خشکه رود را تشکیل می دهند. مجموعه این رودخانه ها به گرم دره پیوسته و سپس در فاصله ۱۰ کیلومتری شمال مرزن آباد به رودخانه چالوس می پیوندند. از این منطقه تا پهنه ساحلی خزر ( به طول ۳۰-۲۵ کیلومتر) ، رودخانه چالوس به صورت تنگدره ای پر شیب جریان می یابد.

سینا جهانبخشی
منابعkarajgeology.blogfa.com-www.ngdir.ir

منبع : وب سایت زمین شناسی