برگی از تاریخ (۲ تیر)

امروز دوم تیرماه ۱۳۸۶ هجری شمسی ، برابراست با ۸ جمادی الثانی۱۴۲۸ قمری و ۲۳ ژوئن ۲۰۰۷ میلادی . رویدادهای مهمی که در طول تاریخ ، درچنین روزی ، به وقوع پیوسته از این قرارند:
● مراسم تاجگذاری اردشیربابکان
۱۷۸۱ سال پیش در چنین روزی در سال ۲۲۶ میلادی ، اردشیر بابكان در معبد آناهید تاجگذاری كرد و شاه ایران شد و ناسیونالیسم ایرانی را بر محور ملت گرایی و آموزش های زرتشت احیاء كرد.
با پیروی از روش اردشیر، قرنها بعد دیلمیان، صفویان و ... ناسیونالیسم ایرانی را بر محور ایراندوستی و مذهب شیعه زنده كردند.
اردشیر بابكان موسس سلسله ساسانی، فردی باهوش و شجاع و از اعقاب متولیان آتشكده‌های زرتشتی بود. بابك،پسر ساسان و پدر اردشیر،در شهر خیز(كنار دریاچه‌ی بختگان) فارس حكومت داشت.او برای پسرش شغل قلعه‌بیگی داراب را گرفت.
از این زمان، ترقی این خاندان آغاز شد.اردشیر اندیشه‌ی پادشاهی بزرگی را در سر می‌پروراند، در سال ۲۲۳م علم طغیان برافراشت و توانست اردوان پنجم اشكانی را كه چند سالی بیشتر از پیروزی بزرگ او بر رومیان نگذشته ‌بود شكست دهد و به تسلط پانصد ساله فرهنگ و تمدن یونانی ، كه اسكندر و اعقابش آن را بر ایران تحمیل كرده ‌بودند ، پایان دهد و بر باورهای دینی ایرانیان تكیه زند و حكومتی را پایه‌گذاری كند كه نخستین دولت «مزداپرست» در تاریخ شناخته ‌می‌شود.
دین زرتشتی در زمان اردشیر بابكان رسماً به قصرهای پادشاهی وارد شد . اردشیر هوشمندانه دریافته‌ بود كه احیای فرهنگ و هویت ایرانی به ترسیم آیینی مورد پذیرش نیاز دارد و تمام تلاش خود را به‌كار برد تا بتواند دین«بهی» را زنده كند و آتشكده‌ها را رونق بخشد.
او می‌دانست كه با پشتیبانی این آیین می‌تواند یكپارچگی و همدلی دوباره‌ای در میان ایرانیانی ایجاد كند كه سال ها تحت نفوذ و هجوم افكار یونانی قرار گرفته‌بودند.
● انتشار رساله فردریك فروبل در مورد آموزش دبستانی
۱۶۳ سال پیش در چنین روزی در سال ۱۸۴۴ میلادی ، فردریك فروبل رساله ای درباره «آموزش دبستانی» در ایران باستان منتشر ساخت .
فروبل، مربی بزرگ آلمانی در سال ۱۷۸۲م در آلمان متولد شد. وی دوران کودکی را با سختی گذراند و چون والدینش از او استنباط درستی نداشتند، به صورت مردی کمرو و درونگرا درآمد. فروبل سال ها از شغلی به شغلی دیگر می پرداخت تا این که در مدرسه کوچکی واقع در فرانکفورت به تدریس پرداخت و به شغل معلمی علاقه مند شد. او برای مطالعه در روش آموزش پستالوزی که در آن زمان معروف بود، به سویس سفر کرد و پس از مطالعه به آلمان بازگشت. و در سال ۱۸۱۶م، مدرسه کوچکی بر اساس روش آموزش پستالوزی دایر کرد. فروبل اولین بنیانگذار مهد کودک (به نام باغ کودکان) بود.
فروبل به اهمیت فرصت های آموزشی دراولین سال های پیش دبستانی اشارات فراوانی داشت ومعتقد بود كه كودك دریك محیط غنی وسرشار می تواند علایق خودرا ازطریق تجربه آموزی و فعالیت شخصی رشد دهد .
در بسیاری از كشورهای جهان دوره آموزش پیش از دبستان (كودكستان) را «كیندرگارتن» می نامند كه یك واژه آلمانی است و با وجود سختی تلفظ، این واژه به همین صورت حتی در كشورهای انگلیسی زبانی چون امریكا به كار می رود.
این واژه توسط «فردریك فروبل» بر این دوره گذارده شده است. وی صاحب این نظریه است كه كودك در۴ سالگی برای یادگیری كاملا آمادگی دارد. او پس از مطالعه و بررسی چگونگی و اداره كودكستان های ایران در دوران هخامنشی بود كه این نظر خود را اعلام كرد كه به مورد اجرا گذارده شده و جهانی گردیده است.
● بمباران مجلس شورای ملی
۹۹ سال پیش در چنین روزی در سال ۱۲۸۷ ه.ش ، سرهنگ لیاخوف فرمانده روس واحد مركزی قزاق دستور داد كه ساختمان مجلس در میدان تاریخی بهارستان را با توپ گلوله باران كنند.
پس از پیروزی نهضت مشروطه خواهی ایران در اوامر سلطنت مظفرالدین شاه قاجار و مرگ زود هنگام او پس از امضای قانون اساسی مشروطه ، جانشین او محمدعلی شاه برغم حمایتی كه هنگام ولیعهدی خود از مشروطه به عمل آورده بود به مخالفت با مشروطه برخواست واز روزهای نخست پادشاهی خود به انحاء مختلف سعی در بی‌اثر نمودن مشروطه داشت . او تلاش می كرد مجلس شورای ملی مانند یك مجلس مشورتی عمل نموده و از محدوده نمودن اختیارات شاه خودداری كند.
بنابراین پس از كشمكش سیاسی فراوان سرانجام روز دوم تیرماه ۱۲۸۷ هجری شمسی برابر با ۲۳ ژوئن ۱۹۰۸ میلادی با حمایت روسیه و با بكارگیری بر پگاه قزاق به فرماندهی كلنل لیاخوف روسی مجلس شورای ملی را به توپ بست. دراثر این حادثه تعداد زیادی از مجاهدان به شهادت رسیدند .
بدلیل آتش توپخانه بروی ساختمان مجلس تعداد زیادی از مدافعین مجلس كشته شدند و مدافعین مجلس به پارك امین الدوله عقب نشینی كردند. ساختمان مجلس و خانه های اطراف خراب شد و مهاجمین به غارت مجلس و خانه های مشروطه خواهان پرداختند پس از انهدام مجلس سربازان قزاق به پارك امین‌الدوله هجوم برده و ضرب ششم افراد پناهنده به پارك پرداختند. از جمله كسانیكه بیش از همه آزار و اذیت شدند آیت الله بهبهانی و طباطبایی بودند. تعداد زیادی از افرا متنفذ چون رئیس مجلس و دیگران به سفارت انگلیسی پناهنده شدند و با كمك دولت انگلیس و با دریافت هزینه سفراز دولت ایران رهسپار اروپا شدند. تعداد زیادی از دستگیر شدگان پارك امین‌الدوله از جمله میرزا جهانگیرخان صدراسرافیل و ملك‌المتكلمین به دستور محمدعلی شاه كشته شدند و بدین صورت بهارستان از باغشاه شكست خورد. پس از آن دوره ای پس از انهدام مجلس بوجود آمد كه به استبداد صغیر معروف شد.
● سازماندهی پلیس ایران به سبک سوئد و اقدامات سرهنگ وستداهل
۹۴ سال پیش در چنین روزی در سال ۱۲۹۲ ه.ش ، ماموران پلیس نوین ایران (سبك فرنگ) با لباس ویژه (یونیفورم اروپایی) در خیابان های تهران به پاسبانی سرگرم شدند.
سرهنگ وستداهل یك افسر سوئدی بود كه در زمان احمد شاه قاجار به ‌دعوت دولت ایران به ‌تهران آمد و نظمیه‌ ایران را بر‌اساس سازماندهی پلیس سوئد سازمان داد. تا قبل از آن نظمیه در ایران به‌ صورت قشون‌های قزاق یا محتسب بودند. این نیرو با یك هزار نفر تأسیس شد و در خدمت دولت حاكم درآمد.
طبق مندرجات دفتر اسلحه خانه نظمیه، پلیس تهران و شهر ری تنها یك هزار تفنگ ساخت روسیه در اختیار داشت.
از اقدامات سرهنگ وستداهل و همکارانش پاکسازی نیروهای شاغل در شهربانی و بعد از آن تأسیس دو آموزشگاه برای تربیت و آموزش افراد این ارگان بود افزون بر نیروهای تازه استخدام شده كه می‌بایست دوره آموزشی را بگذرانند، نیروهای قدیمی نیز موظف به دیدن دوره‌‌هایی در این آموزشگاه ها شدند.
در این آموزشگاه ها كه به «مدرسه آسپیرانی» موسوم بود افراد پلیس را در رشته‌های آگاهی و كشف جرایم و كارآگاهی، تعقیب مجرمین سیاسی تعلیم می‌دادند.»
وستداهل و همكارانش پس از اقدامات گفته شده تهران را به ده منطقه تقسیم نمودند و در هر منطقه یك كلانتری تأسیسی كردند، كلانتری و یا به قول سوئدی‌ها «كمیساری‌های» دهگانه در این مناطق عبارت بودند از:
۱) ارگ
۲) دولت
۳) حسن‌آباد
۴) سنگلج
۵) قنات‌آباد
۶) مهدیه
۷) قاجاریه
۸) بازار
۹) عودلاجان
۱۰) شهر نو
نظمیه سوئدی در آغاز كار خود با مشكل بزرگی روبرو بود زیرا روس و انگلیس به طور محرمانه درسال ۱۹۰۷ ایران رابه دو منطقه نفوذ تقسیم كرده بودند در این تقسیم بندی آذربایجان و گیلان و مازندران و خراسان جزو مناطق نفوذ روس بود و امور این استان ها با نظارت كنسولگری های روسیه اداره می شد.
بدین ترتیب نظمیه سوئدی اجازه نداشت كه بدون اجازه روس ها در شهرهای شمالی اداره نظمیه تأسیس كند. «وستداهل» پس از تمهید مقدمات و انجام مذاكرات لازم سرانجام توانست رضایت روسها را جلب كند و بدین ترتیب نظمیه سوئدی در شهرستان های قزوین ـ رشت ـ مشهد و تبریزكلانتری های جدید را دایر نمود.
یكی از اقدامات افسران سوئدی تأسیس اداره آگاهی یا به قول آن زمان تأمینات به سبك نوین و ‌آشنایی پرسنل این اداره با آخرین روش‌های كشف جرایم بود. «پلیس تأمینات برای نخستین بار در زمان سوئدی‌ها با طبقه‌بندی جرایم ‌آشنا شد و هر شعبه‌ای در تحقیق یك یا دو نفر از جرایم، كارشناسی پیدا كردند. برای بار اول از روش انگشت ‌نگاری و آنتروپومتری (تن پیمایی) در تحقیقات جرایم استفاده شد.» اداره آگاهی (تأمینات) در روزگار سوئدی‌ها دارای هفت شعبه بود كه «به جرایم قتل و جرح، سرقت و جیب‌بری، حمل اسلحه، تقلب، هتك ناموس و منافیات عفت و فریب اطفال و همچنین امور مهمانخانه‌ها و كاروانسراها رسیدگی می‌كرد و افزون بر این عملیات مربوط به تشخیص هویت مجرمین را نیز بر عهده داشت.»
مستشاران سوئدی در طول فعالیت خود در ایران انتظام و انضباطی در تشكیلات پلیس به وجود آوردند و عنوان رسمی آن را نظمیه قرار دادند و افراد پلیس را «آژان» نامیدند و در تهران و شهرهای بزرگ، این سازمان را مستقر و عده‌ای افسر ایرانی برای خدمت در آن مأمور گردانیدند.
● آغاز به کار نهضت آزادی ملی یوگسلاوی
۶۶سال پیش درچنین روزی در سال ۱۹۴۱ میلادی ، نهضت آزادی ملی یوگسلاوی سابق به رهبری مارشال تیتو فعالیت خود را آغاز نمود .
در ۱۹۴۱ كه ارتش نازی به یوگسلاوی رسید، خاندان سلطنتی فرار كردند. اما ژنرال میخاییلویچ در رأس سلطنت‌طلب‌ها به همراه یوسیپ بروز تیتو در رأس كمونیست‌ها با نبردهای پارتیزانی در مقابل ارتش رایش سوم مقاومت می كردند كه بالاخره مارشال تیتو كبیر در ۱۹۴۵ پیروز شد.
مبارزات میان چریكهای یوگسلاوی سابق و سربازان اشغالگر آلمان نازی تا سال ۱۹۴۵ میلادی كه منجر به شكست آلمان در جنگ جهانی دوم شده ادامه داشت آلمانی‌ها را اخراج كرد، پادشاه را خلع كرد و حكومت جمهوری فدراتیو خلق یوگسلاوی را بنیان نهاد.
در ۱۹۴۶ شش جمهوری خودمختار تحت نظارت حكومت مركزی و حزب كمونیست كه تیتو رئیس آن بود، شكل گرفت.
● اعتراض شدید دکتر مصدق به دولت وقت عراق
۵۶ سال پیش در چنین روزی در سال ۱۹۵۱ میلادی زمانیکه بیش از سه ماه و چند روز از تصویب قانون ملی شدن نفت ایران نگذشته بود دکتر مصدق نخست وزیر به دولت عراق که اجازه داده بود یک ناو نظامی انگلیسی وارد شط العرب شود و عناصر لشکر ۱۵ انگلستان در اطراف بصره موضع بگیرند به شدت اعتراض و اشاره کرد که با این عمل، اگر میان ایران و انگلستان درگیری نظامی رخ دهد عراق هم آسیب خواهد دید.
دولت انگلستان برای تهدید ایران یک ناو نظامی به شط العرب فرستاده بود و واحدهایی از لشکر ۱۵ خود را که در اردن پایگاه داشتند به عراق منتقل و در اطراف بصره مستقر کرده بود تا برای حمله احتمالی به آبادان آماده باشند.
چند واحد نظامی انگلیسی و نیز جمعی از نظامیان اردنی تحت فرمان انگلستان هم به نواحی اربیل و کرکوک فرستاده شده بودند و هواپیماهای انگلیسی مستقر در پایگاه مفرق در عراق، با هدف ارعاب در نزدیکی مرزهای ایران پرواز تجسسی انجام می دادند.
● ریاست جمهوری جمال عبدالناصر
۵۳ سال پیش در چنین روزی در سال ۱۹۵۴ میلادی ، مصریان جمال عبدالناصر را به ریاست جمهوری این كشور انتخاب كردند.
در سال ۱۹۵۴ ژنرال نجیب به سبب بروز اختلاف با عبدالناصر بر سر چگونگی برخورد با اخوان المسلمین از ریاست جمهوری بركنار و سرهنگ جمال عبدالناصر به ریاست جمهوری رسید و ضمناً پست نخست وزیری را نیز برای خود حفظ كرد و ریاست ستاد ارتش را به ژنرال عبدالحكیم عامر سپرد.
در آن زمان محمد حسنی مبارك از افسران خلبانی بود كه ۲۶ سال بیشتر نداشت. سرهنگ جمال عبدالناصر از ۱۹۵۴ تا زمان مرگ به مدت ۱۶سال رئیس جمهور بود.
او آغازكننده جنبشی بود كه در جهان عرب به ناصریسم مشهور شد كه مترادف با ناسیونالیسم عرب بود. محبوبیت او در جهان عرب به قدری شدت گرفت كه زمان سخنرانی او از رادیو صوت العرب تمام امت عربی از بغداد تا مراكش فقط به سخنرانی او گوش فرا می دادند.
● عملیات نصر ۵
۲۰ سال پیش در چنین روزی در سال ۱۳۶۶ ه.ش ، عملیات نصر ۵ در منطقه جنوب غربی شهرستان سردشت با رمز یا زهرا (س ) توسط نیروی زمینی سپاه پاسداران بوقوع پیوست .
هدف تصرف و تامین بخشی از ارتفاع مسلط بر قلعه دیزه عراق بود . نتایج بدست آمده در این عملیات تصرف ارتفاعات ۲۲۱۵- ۲۲۲۰- ۲۲۱۶ و دشت بوجار و تعدادی از روستاهای مرزی ایران و عراق بود .
تعداد کشته و زخمی دشمن، بیش از ۱۰۰۰ نفربوده است . تعداد زیادی سلاح سبک و نیمه سنگین از جمله خمپاره انداز و تفنگ ۱۰۶ م.م در این عملیات به دست آمده است .

منابع:
۱- مهر
۲- روزنامک
۳- صداوسیما
۴- ویکی پدیا
۵- روزنامه شرق
۶- irib
۷ – سایت میهن
۸- رادیوایراوا
۹- سایت حقوق
۱۰ -خبرگزاری ایرنا
۱۱- شهید اوینی
۱۲ - سایت کتابخانه
۱۳- مرکز تحقیقات صدا و سیمای جمهوری اسلامی

منبع : تبیان