ارتباط نام با شغل

تلاش اقتصاددان جنجالی برای تشریح پدیده های زندگی با آمار
اگر فكر می كنید اقتصاد صرفاً جداول و نمودارهای كسالت آور و بالا و پایین رفتن شاخصهای سهام و سایر رویدادهای ظاهراً توضیح ناپذیری است كه اكثر ما در روزنامه ها نادیده می گیریم، اشتباه كرده اید.
استیون لویت، اقتصاددان دانشگاه شیكاگو و سردبیر ژورنال اقتصاد سیاسی بخاطر آن كه اقتصاد و مشخصاً آمار را هیجان انگیز ساخته، هم در آمریكا و هم در اروپا به شهرت رسیده و تمجید شده است.در كتابش با عنوان «اقتصاد غریب: اقتصاددانی خودسر جنبه پنهان هر چیز را می كاود» اثری از شاخصهای بورس نیست، در عوض آقای لویت اقتصاد را در زندگی روزمره به كار می گیرد.كتابش كه رویكردی نسبتاً سوررئالیستی به آمار دارد، اعداد و ارقام را تجزیه و تحلیل می كند تا پاسخ پرسشهایی التقاطی را بیابد، از جمله: چرا فروشندگان كوكائین در نهایت با مادرشان زندگی می كنند؟ چرا بخت شغل یابی مردی كه دوشان نامیده می شود، با مردی دیگر به نام جیك تفاوت دارد؟جنجال برانگیزترین پرسش این كتاب این است: آیا تعداد فزاینده سقط جنین با كاهش میزان جرم بستگی دارد؟ (اگر برای دانستن پاسخ همه این سؤالها بی تاب شده اید، غصه نخورید؛ تا لحظاتی دیگر همه را خواهید خواند.)
ایندیانا جونز اقتصاد
كتاب «اقتصاد غریب» جنجال به راه انداخته، در دنیا پرفروش شده و برای خود پیروانی گردآوری كرده است. این كتاب در صدر كتابهای پرخریدار روزنامه نیویورك تایمز و جدول كتابهای غیر تخیلی كانادا قرار گرفته و حتی روزنامه معمولاً خشك وال استریت ژورنال، آقای لویت را «ایندیانا جونز» علم اقتصاد لقب داده است.وی در جریان سفر گذرا و طاقت فرسای خود به لندن برای تبلیغ این كتاب به بی بی سی گفته است: «كاری كه انجام داده ام، واقعاً ساده است. كتابم نشان می دهد كه می توان به كمك آمار، دنیای مدرنی را كه فوق العاده پیچیده به نظر می آید، درك كرد. اگر به برخی از ابزارهای اقتصاد و نیز آمار مجهز باشید، می توانید در درك جهان و پدیده های غریبش قدری پیشرفت كنید.»حالا به سراغ سه پرسشی می رویم كه در ابتدا مطرح شد. آقای لویت با تحلیل آماری قاچاقچیان مواد مخدر دریافت دلیل زندگی فروشندگان كوكائین با مادرشان این است كه این كم هزینه ترین شیوه زندگی برای آنهاست.یافته های وی حاكی است كه باندهای قاچاق كوكائین معمولاً سازمانی هرمی شكل و كاملاً بی رحم دارند. كسانی كه در رأس هرم نشسته اند، پول هنگفتی به جیب می زنند ولی كسانی كه این ماده سفید افیونی را در گوشه خیابانها توزیع می كنند، معمولاً كمتر از میانگین دستمزد آمریكا به دست می آورند.
آقای لویت همچنین آمار بازار كار را تجزیه كرد تا نشان دهد كسانی كه نام «سیاه» دارند كه مورد پسند خانواده های آمریكایی آفریقایی تبار است، احتمالاً بدتر از كسانی كه نام «سفید» دارند، مانند جیك، كار می یابند.
چرا؟
وی در كتاب «اقتصاد غریب» می نویسد: «والدینی كه پسرشان را جیك می نامند، اغلب در همان محله ای زندگی نمی كنند كه پدر و مادر كودكی به نام دوشان ساكن هستند و همان شرایط اقتصادی را ندارند. فردی به نام دوشان احتمالاً از درآمد اندك و تحصیلات پایین رنج برده و سایه فقط پدر یا مادر را بالای سر داشته است. نام وی شاخص بازده اش است، نه علت آن.»
كشتن مجرم در رحم
سپس نوبت به تحلیل اقتصادی آقای لویت درباره سقط جنین و میزان بیكاری می رسد كه آمریكا را بهت زده كرده است. وی ادعا می كند هشدار آخر الزمان گونه بیل كلینتون، رئیس جمهور سابق آمریكا، درباره موج جنایت در دهه ۱۹۹۰ به دلیل حكم تاریخی سال ۱۹۷۳ دیوان عالی این كشور كه سقط جنین را در ایالات متحده قانونی اعلام كرد، تحقق نیافت. این نویسنده استدلال می كند كه زنانی كه احتمالاً بیشتر از بقیه از قانون بهره گرفتند، زنانی فقیر و مجرد بودند كه فرزندانشان، چنانچه به دنیا می آمدند، چه بسا «زندگی غمبار و احتمالاً مجرمانه» می داشتند.متوجه هستید این استدلال به كجا ختم می شود؟ كوتاه سخن این كه كتاب «اقتصاد غریب» با اتكا به آماری كه نشان می دهد ۲۰ سال بعد از تصویب آن قانون، میزان جرم در آمریكا كاهش یافته، ادعا می كند سقط جنین قانونی، بسیاری از تبهكاران آینده را كشت. این ادعایی نامطبوع است و خشم بسیاری را در آمریكا برانگیخته است. اما آقای لویت پای حرف خود ایستاده است.وی به بی بی سی گفته است: «ما صرفاً از آمار پیروی كردیم و به این نتایج رسیدیم. كتاب من از نظر سیاسی بسیار ناپسند است، ولی ما فقط با اعداد كار كردیم، بدون توجه به این كه نتایج ما ممكن است توهین آمیز تلقی شود.»این مسأله مضمون مشترك كتاب آقای لویت است. در حقیقت وی می گوید كه اتكا به آمار برای درك چیزهای عجیب و غریب «تنها مضمون اتحاد بخش میان مسائل این كتاب» است.
بازی اعداد
اما آیا ما واقعاً می توانیم امیدوار باشیم كه دنیا را از طریق آمار، اعداد، درصد و جداول درك كنیم؟ آیا می توان درك كردن جامعه و رفتار مردم را به بازی اعداد تقلیل دهیم؟آیا این خطر وجود ندارد كه آقای لویت نیروهای سیاسی و اجتماعی و این واقعیت را نادیده گرفته باشد كه مردم می توانند تقدیرشان را به گونه ای شكل بخشند كه بتوان بشریت را به چیزی تبدیل كرد كه بتوان زیر میكروسكوپ مطالعه كرد؟این نویسنده به بی بی سی گفته است: «هیچ فردی نمی تواند امیدوار به توضیح كلیه اتفاقات دنیای مدرن باشد، ولی ما می توانیم این تصویر را ارائه دهیم كه چرا برخی رویدادها رخ می دهند. آمار می تواند خیلی چیزها را درباره مردم و زندگی شان فاش كند.»این اتكا به آمار هم نقطه قوت و هم نقطه ضعف كتاب آقای لویت است. همین مسأله است كه كتاب وی را جذاب و عجیب می سازد و راه های تازه ای برای بررسی مشكلات قدیمی ارائه می دهد. اما در عین حال اتكا به اعداد بدین مفهوم است كه پدیده های اجتماعی، به جای آن كه تحلیل یا در نهایت حل شوند، صرفاً توصیف می شوند، آن هم از منظر باریك ارقام.در حقیقت وقتی به آقای لویت می گوییم كه برخی از مسائل كتابش را می توان تحلیل سیاسی كرد وی پاسخ می دهد: «بله، ما نمی توانیم طرحی نو برای جامعه دراندازیم، زیرا از نظر سیاسی بی ثبات و بسیار پرهزینه خواهد بود. شاید كسی باهوش تر از من، یكی از همان دانشوران كاربلد، بتوانند به شما بگویند كه دنیا باید چگونه باشد. ولی من در مقام اقتصاددان علاقه دارم مهارتهایم را برای توصیف دنیا به كار گیرم.»