و. ر. : اسرار بدن - W. R. - Mysteries Of The Organism

سال تولید : ۱۹۷۱
کشور تولیدکننده : یوگسلاوی و آلمان‌غربی
محصول : نئوپلانتا و تله‌پول
کارگردان : دوشان ماکاویف
فیلمنامه‌نویس : دوشان ماکاویف
فیلمبردار : پگا پوپوویچ
آهنگساز(موسیقی متن) : بویانا ماکاویف
هنرپیشگان : میلنا دراویچ، یاگودا کالوپر، زوران رادمیلوویچ، ایویتسا ویدوویچ و میودراگ آندریچ.
نوع فیلم : رنگی، ۸۶ دقیقه.


فیلم به دو قسمت اصلی تقسیم شده است. قسمت اول گزارشی مستند از زندگی، کار و مشتقات «ویلهلم رایش» است - نظریه‌اش مبنی بر این که مشکلات اجتماعی و سیاسی از امیال جنسیِ ارضا نشده ریشه می‌گیرند؛ دستگیری‌اش در آمریکا به‌عنوان کمونیست مشکوک و مرگش در زندانی در پنسیلوانیا - با نمونه‌هائی از «اورگون تراپی» پیروان او و مصاحبه‌ها و صحنه‌هائی گوناگون که نشان‌دهنده نوع زندگی در آمریکای امروز هستند. در قسمت دوم - که داستانی تخیلی است - دختری اهل یوگسلاوی به نام «میلنا» (دراویچ) تلاش می‌کند تا اصول آزادی جنسی «رایش» را به ستاره روسی اسکیت که به تعهدات سیاسی‌اش پای بند است، یاد بدهد؛ ولی در نهایت با تیغه‌های کفش اسکیت او، سرش از تنش جدا می‌شود. قسمت «کمونیستی» فیلم، گزیده‌ای از تصاویر تبلیغاتی «میخائیل چیارلی» از «استالین»، و صحنه‌هائی از یک فیلم تبلیغاتی نازی‌ها درباره «مرگ راحت» است.
* ماکاویف فیلم خود را همزمان تجربه‌ای در سینما «چریکی» و «یک ماشین خیالی برای رویاروئی با خویشتن» توصیف کرده است و منحصر به فرد بودن و. ر. : اسرار بدن هم در آمیزه‌ای است که از تبلیغات گرائی پُرشور - به‌عنوان ابزاری برای تکان دادن، غافلگیر کردن و دست‌کاری واکنش تماشاگر - و نوعی ابهام هدف‌دار (در جهت وادار کردن تماشاگر به موشکافی در افکار و احساس‌های خویش) ارائه می‌دهد. این سبک دو پهلو پیچیدگی رویکرد ماکاویف را نشان می‌دهد. تماشاگر آزاد است تا خودش فکر کند، ولی تنها آنگاه که از تسلیم به کلیشه‌های اکتسابی امپریالیسم یا رادیکالیسم خلاصی یافته باشد. بخش اول فیلم که در آمریکا فیلم‌برداری شده است و به معرفی کار رایش و دنباله‌روهایش می‌پردازد، هم حرمت‌گذارانه عمل می‌کند و هم کنایه‌آمیز، در حالیل که بقیه صحنه‌های آمریکائی - همگی به طریقه شانزده میلی‌متری و بیش از این که ماکاویف کار روی قسمت اروپائی را شروع کند - به تمسخر تمام اشکال جزم‌اندیشی می‌پردازند؛ از عرف سلامت جنسی تا تصاویر کلیشه‌ای عصیان جوانان. اگرچه این تردیدگرائی بازتاب جدائی ماکاویف از سینمای سیاسی مستقیم است، و.ر. ... چیزی بیش از هجو تقابل مردم و جزم است. نتیجه کار او چکیده‌ای حیرت‌انگیز از روایت، مستند، تبلیغات، فیلم‌های زیرزمینی و حتی موزیکال‌های هالیوودی است. تقطیع پیش‌بینی ناپذیر فیلم هم تلقی ساده‌انگارانه ما از موقعیت‌ها و شخصیت‌ها را زیر سؤال می‌برد. فیلم از سوی کمونیست‌ها به‌دلیل ترکیب ناسالم سیاست و سکس محکوم شد. اما این اتهام دقیقاً همان مقصود او است: چون در قاموس رایش خط مشی قدرت همان سکس منحرف شده است. یک پیروزی بزرگ برای سینمای چریکی.