علائم پوستی ایدز

ابتلا به ویروس ایدز معمولاً در مرحله‌ی مقدماتی یا بدون علامت می‌گذرد و یا علائم خفیفی دارد که به حساب سرماخوردگی، گلودرد یا بیماریهای پوستی گذرا بدون توجه از آن می‌گذریم. این اشتباه بسیار رایج اما متأسفانه بسیار خطرناک است، زیرا بیمار غافل از وضع خطیر و سرنوشت شوم خود در جامعه می‌چرخد و باعث ابتلای عده‌یی بی‌گناه می‌شود.
به عبارت دیگر مهمترین علامت بیماری ایدز در اوایل گرفتاری و تا چند سال بعد بی‌علامتی و یا کم علامتی است در نتیجه‌ پزشک و بیمار هر دو را گول می‌زند و سبب پیشرفت بی‌سر و صدای بیماری در بدن و پخش بیماری در اجتماع می‌گردد. چاره‌ی امر این است که مردم و پزشک نسبت به این بیماری حضور ذهن داشته و با توجه به ریسک فاکتورها یعنی عوامل مساعد کننده و در نظر داشتن علائم جزئی و غیر اختصاصی بیماری را در مرحله‌ی‌ اول تشخیص داده و با تجویز داروهای مناسب باعث توقف بیماری در بدن شخص آلوده و مصون ماندن معاشران وی گردند.
منجمله علائم هشدار دهنده و کمکی برای تشخیص بیماری ایدز علائمی است که در پوست و مخاط و ناخن و مو پیدا می‌شود این علائم شخص را مشکوک کرده به سراغ آزمایش‌های لازم و تشخیص زودرس بیماری هدایت می‌کند. علت وجود این بیماری‌های پوستی آلوده شدن سلولهای لانگرهانس پوست به ویروس ایدز و کاهش کارآیی آنها است.
ماهیت بیماریهای پوستی در جریان ایدز ممکن است التهابی یا عفونی و یا سرطانی باشد. یکی از علائم شایع در جریان بیماری ایدز بثورات سرخکی و یا مخملکی شکل به واسطه‌ی‌ آلودگی به ویروس ایدز می‌باشد. این بثورات پوستی سرخکی یا مخملکی شکل ممکن است همراه با تورم لوزه‌ها و بزرگی غدد لنفاوی و بزرگی طحال و کبد باشد که جمعاً یادآور بیماری منونوکلئوز عفونی است. علامت شایع دیگر در جریان بیماری ایدز خارش است که ممکن است علت التهاب داشته وبه اشکال مختلف مانند Papular pruritic eruption of HIV، فولیکولیت ائوزینوفیلیک، پروریگونودولاریس، آتوپیک اگزما، پسوریازیس و درماتیت سبوره‌ئیک خودنمایی نماید.
گاهی این خارش علت عفونی دارد مانند ابتلا به بیماری گال که در بیماران مبتلا به ایدز به شکل شدید و منتشر و پوسته‌دار به نام کراستد اسکابیز Crusted Scabies یا گال پوسته دارمعروف است و واگیری فوق‌العاده‌ شدید برای اطرافیان دارد. نمونه‌ی دیگر گرفتاری به شپش سر و شپش تناسلی و یا در اثر گزش حشرات و یا هپاتیت ویروسی است. علت بعدی خارش در بیماران مبتلا به ایدز نارسایی کلیه و گرفتاری کبد از نوع ویروسی یا انسدادی و گرفتاری به لنفوم است. علت دیگر خارش عوامل متفرقه مانند خشکی پوست ایکتیوزوولگاریس و فوتو درماتیت، کهیر و درموگرافیسم، اگزمای کنتاکت و بثورات خارش‌دار حاصل از داروهای مصرفی بیمار می‌باشد.
روی ‌هم رفته علائم پوستی بیماری ایدز را به سه دسته تقسیم می‌کنند:
الف) بیماریهایی که درحضور ریسک فاکتور‌ها به شدت دلالت بر بیماری ایدز دارند:
۱) اگزانتم حاصل از ویروس ایدز
۲) گرفتاری قارچی قسمت نزدیک یا پروکسیمال ناخن
۳) زخم مزمن و دیر علاج تبخالی
۴) لکوپلازی رشته‌یی شکل لبه‌های طرفی زبان
۵) برآمدگیهای قهوه‌یی یا بنفش سرطانی موسوم به سارکوم کاپوزی در پوست و مخاط چشم و دهان...
۶) جوشهای آکنه‌یی شکل خارش‌دار موسوم به فولیکولیت ائوزینوفیلیک
۷) مولوسکوم کنتاژیوزوم متعدد در صورت افراد بالغ
ب) دسته‌ی دوم علائم پوستی که در حضور عوامل مساعد کننده قویاً ما را مشکوک به بیماری ایدز می‌کند عبارتند از:
۱) هر نوع بیماری آمیزشی دیگر مانند تبخال و زگیل تناسلی زیرا حاکی از معاشرت جنسی غیر بهداشتی می‌باشد.
۲) زونای شدید و چند درماتومی
۳ )آثار تزریق متعدد روی پوست اندامها در معتادان تزریقی
۴) ابتلای مخاط دهان واندام تناسلی خانمها به عفونت راجعه‌ی قارچی از نوع کاندیدا
ج) علائم پوستی که درجریان ایدز شایع‌ است ولی علل دیگر هم دارد:
۱) بزرگی ژنرالیزه‌ی غدد لنفاوی
۲) اگزمای سبوره‌ئیک وسیع و مقاوم به درمان
۳) زخمهای آفتی شکل در هرنقطه‌ی دهان و یانواحی تناسلی ودرنواحی مقعد
۴) برآمدگیهای عروقی مانند گرانولوم پیوژنیکوم و یا سارکوم کاپوزی موسوم به باسیلاری آنژیوماتوزیس بازال سل
۵) انواع لنفوم وبازال سل کارسینوما واسکواموس سل کارسینوما وسرطان مقعد و دهانه‌ی رحم به علت فراوانی آلودگی با ویروس زگیل و زخم پایدار اطراف مقعد در اثر سیتومگال ویروس.
۶) پورپورای جلدی
تاکنون واکسن مناسبی برای پیشگیری ازبیماری ایدز کشف نگردیده اما داروهای مؤثری برای کنترل بیماری کشف گردیده است که آن را HAART یعنی (هایلی آکتیو آنتی‌رتروویروس تراپی) می‌نامند ودارای خواص پروتئیناز اینهیبیتورو ریورس ترانس کریپتاز اینهیویتور می‌باشند مانند ویراسپت، لامیوودین و زیدوودین منتها این داروها هم عوارض جلدی خاصی دارند که آن را لیپودیستروفی می‌نامند به عبارتی در اثر تجویز این داروها اندام فوقانی و تحتانی لاغر شده و چربی خود را از دست می‌دهد اما برعکس چربی در ناحیه‌ی پشت گردن و پشت جمع شده و منظره‌یی شبیه کوهان مانند شتر دوکوهانه موسوم به بوفالو هامپ ایجاد می‌گردد. روی‌ هم رفته حساسیت دارویی در بیماران مبتلا به ایدز به شکل انواع بثورات دارویی و حساسیت به نور خورشید به شکل فتودرماتیت هم امری شایع است.

دکتر یزدانبخش نجفیان
پوست

منبع : هفته نامه پزشکی امروز