فیزیولوژی گیاهی

سبز ژرف
بیشتر افراد وقتی به فتوسنتز فكر می‌كنند اولین چیزی كه به ذهن شان خطور می‌كند نور خورشید است. اما اكثر آنها نمی‌دانند كه دودكش‌های سیاه- منافذی در كف اقیانوس كه گازهای داغ را به درون آب دریا متصاعد می‌كنند- علاوه بر گرما و گاز مقادیر اندكی نور نیز ساطع می‌كنند و اما باكتری‌هایی كه پیرامون یكی از این منافذ عمقی در اقیانوس آرام كشف شده، تقریباً با اطمینان نشان می‌دهد كه فرآیند فتوسنتز حتی در جایی كه نور خورشید نمی‌تابد نیز رخ می‌دهد.
جی توماس بیتی میكروبیولوژیست دانشگاه بریتیش كلمبیا در ونكوور و همكارانش به تازگی یك گونه جدید از باكتری‌های سبز گوگردی را در آب‌های دور از ساحل غربی كاستاریكا در عمق ۲۴۰۰ متری شناسایی كرده اند. باكتری‌های سبز گوگردی غذای مورد نیازشان را از طریق فتوسنتز تامین می‌كنند. آنها قادرند این كار را تنها با استفاده از مقادیر بسیار اندكی از نور انجام دهند.
اما باكتری سبزی كه بیتی یافته است برای انجام فرآیند فتوسنتز نور بسیار خفیف ناشی از حرارت درونی زمین- موسوم به پرتو جسم سیاه- كه از منافذ فعال اعماق دریا ساطع می‌شود را جذب می‌كند. این فوتون‌های نور به قدری اندكند كه باكتری‌ها مجبورند در مصرف انرژی بسیار صرفه جو باشند از این رو به اطراف حركت نمی‌كنند (فاقد تاژك هستند) و به ندرت تولیدمثل می‌كنند.
این باكتری تاكنون نخستین موجود زنده كشف شده‌ای است كه می‌تواند تنها با اتكا به نور طبیعی كه از خورشید منشأ نگرفته به حیات خود ادامه دهد. كشف این باكتری احتمال وجود اشكال حیاتی گوناگونی كه بتوانند مستقل از نور خورشید و تنها با اتكا به انرژی شیمیایی، گرمایی و انرژی نوری جایگزین زنده بمانند را افزایش داده است. شاید بتوان چنین موجوداتی را در زیستگاه‌های نامتعارفی چون زیر یخ‌های قمر اروپایی سیاره مشتری یافت.
Natural History,Jan.۲۰۰۶

منبع : روزنامه شرق