آشنایی با تاریخچه رادیو در ایران

رادیو تهران ۴ اردیبهشت سال ۱۳۱۹ افتتاح شد.
نخستین فرستنده بی‌سیم موج بلند تهران و شهرهای تبریز، مشهد، کرمان، باختران و خرمشهر در ساعت ۳ بعد از ظهر ۶ اردیبهشت سال ۱۳۰۵ شروع به کار کرد.
فرستنده تهران ۲۰ کیلو وات قدرت داشت و طول دکل آن ۱۲۰ متر بود. یک سال پیش از تأسیس این ایستگاه فرستنده به منظور تعلیم و تجهیز نیروی انسانی مورد نیاز در وزارت جنگ، مدرسه بی سیم قشون کل گشوده شد.
با گسترش فعالیت‌ها و فراهم آمدن مقدمات ایجاد فرستنده‌های موج کوتاه، گروهی از کارکنان بی سیم نیز برای آموزش‌های تخصصی به فرانسه رفتند.
در سال ۱۳۰۹ فرستنده موج کوتاه، امکان ارتباط بین برلین، پاریس، آنکارا و انگلیس را فراهم کرد. تا پیش از افتتاح رادیو، مردم ایران به برنامه‌های رادیو برلن و رادیو آنکارا گوش فرا می‌دادند.
پس از شروع جنگ جهانی دوم رادیوی تبلیغاتی شوروی نیز به رادیوهای مذکور اضافه شد و بنگاه سخن پراکنی بریتانیا نیز از دی ماه ۱۳۱۹ برنامه زبان فارسی خود را شروع کرد.
به تدریج اندیشه ایجاد رادیو قوت گرفت. چرا که در آن روزها کشورهای جهان یکی پس از دیگری رادیوهای خود را به کار می انداختند.
به دنبال تصویب اساسنامه سازمان پرورش افکار، با هدف کنترل و هدایت افکار عمومی (۱۲ دی سال۱۳۱۷) کمیسیون‌های ۶ گانه آن از جمله رادیو تشکیل شدند.
کمیسیون رادیو در بهمن همان سال سفارش ساخت دو دستگاه فرستنده موج کوتاه به قدرت ۲ و ۲۰ کیلو وات را به کمپانی استاندارد انگلیس صادر کرد.
همزمان با سفارش خرید دو دستگاه فرستنده موج کوتاه، وزارت پست و تلگراف دستور داد تا عمارت مخصوصی برای استودیوی رادیو تهران که ضمناً مرکز مخابرات تلگرافی و تلفنی بی‌سیم نیز باشد در داخل شهر ساخته شود.
اشغال ایران توسط متفقین، ساخت این استودیو را که قرار بود یک شرکت آلمانی به نام هوختین انجام دهد، غیرممکن ساخت.
از طرف دیگر چون مقرر شده بود راه اندازی رادیو به فوریت آغاز شود یکی از اتاق‌های عمارت مرکز فرستنده بی‌سیم پهلوی تبدیل به استودیوی کوچکی شد که تا بنای ساختمان استودیو به طور موقت از آن استفاده شود و موقع جنگ جهانی دوم تحویل دستگاه‌های فرستنده موج کوتاه را به تاخیر انداخت.
وزارت پست و تلگراف و تلفن برای تأمین منظور فوق یک دستگاه فرستنده تلگرافی و تلفنی موج کوتاه را به قدرت ۲ کیلو وات، تا تحویل و نصب دو دستگاه فوق برای رادیو به کار گرفت.
این فرستنده هر چند جهت کار تلگرافی و تلفنی بی‌سیم پهلوی خریداری شده بود ولی مشخصات آن طوری طراحی شده بود که می‌توانست مورد استفاده رادیو نیز واقع شود.
کار نصب و راه اندازی این فرستنده در اواخر سال ۱۳۱۸ صورت گرفت. پس از نصب دستگاه فرستنده و آماده سازی یک استودیوی موقت در عمارت بی‌سیم پهلوی، سرانجام رادیو تهران در چهارم اردیبهشت سال ۱۳۱۹ افتتاح شد.

منبع : همشهری آنلاین