دین و روشنفکران مشروطه

نویسنده : گودرزی - غلامرضا
محل نشر : تهران
تاریخ نشر : ۱۳۸۳/۰۱/۱۸
رده دیویی : ۹۵۵.۰۷۵۰۴
قطع : وزیری
جلد : شومیز
تعداد صفحه : ۳۰۴
نوع اثر : تالیف
زبان کتاب : فارسی
شماره کنگره : DSR۱۴۰۷/گ۹د۹
نوبت چاپ : ۱
تیراژ : ۳۰۰۰
شابک : ۹۶۴-۷۵۱۴-۴۵-X

کتاب در چهار فصل حاوی مباحثی است در باب اندیشه مشروطه خواهی و روشنفکری پیش از مشروطیت و پس از آن. اما تاکید اصلی نویسنده عمدتا بر روشنفکران لائیک است. وی درباره تدوین کتاب می‌نویسد: اول سعی شد بیش از آن که به شرح حال روشنفکران مشروطه خواه و اصلاح طلب پرداخته شود, به مدد علوم اجتماعی و جامعه شناختی نوین, به ویژه نحله کارکردگرایان کلاسیک, از روزنه و منظر چارچوبی تئوریک به کالبد شکافی و تحلیل موضوع بپردازم. دوم, با به کارگیری شیوه‌ها و الگوهای نظری جامعه شناسی دین و جامعه شناسی معرفت, به ویژه آرای دورکیم و ادی درباره کارکردها و کژکارکردهای نهاد دین, و تعریف مانهایم از روشنفکر و روشنفکری, سعی کرده‌ام تا نشان دهم چرا و چگونه روشنفکران آن عصر در اصلاح, نوسازی و یا احیانا حذف دین از عرصه اجتماعی همت گماشتند. سوم تلاش کرده‌ام تا حدودی علل و عوامل تکثر و تنوع سیر اندیشه‌ها و تجربه زیست روشنفکران, و بعضا تضاد و کشمکش آنان را به نیروهای فکری ـ اجتماعی رقیب باز کاوم و تعامل فکری و فرهنگی آنان را با دین و آموزه‌های مذهبی نشان دهم'. عناوین فصل‌های کتاب از این قرارند: 1 ـ مقدمات و کلیات, 2 ـ مرور مطالعاتی (بررسی اجمالی 10 کتاب مرتبط با موضوع), 3 ـ ارائه و تجزیه و تحلیل داده‌ها مشتمل بر این مباحث: 'سیمای ایران در آستانه سده بیستم', 'سیر تفکر و تنوع اندیشه در دوره مشروطه', 'دین و پیشگامان جریان روشنفکری: آخوندزاده, میرزا ملکم خان, طالبوف', 'برخی موانع و مشکلات کار فکری و فرهنگی در ایران', 'برخی از علل دین گریزی روشنفکران عصر مشروطه', 4 ـ استنتاج و پیشنهادها. کتاب با فهرست منابع و نمایه اسامی به پایان می‌رسد.