آموزش روانی و آموزش نظامی در نبرد با دشمن

مسائل روانی مرتبط با استحکام روحیه نیروهای رزمی در مقابله با دشمنان بسیار حائز اهمیت است همچنان که آموزش نظامی جنگجویان دارای اهمیت ویژه می باشد. امیر مومنان به این دو موضوع نگرشی خاص داشتند. آن حضرت به هنگام نبرد در جنگ صفین خطاب به سربازان خویش آموزش روانی می دهد و در جنگ صفین برای ترغیب و تشویق رزمندگان به برخی از آموزش های نظامی نظر می گسترد . این دو موضوع در خطبه های ۱۲۳ و ۱۲۴ نهج البلاغه آمده است .
● آموزش روانی در جنگ
هر کدام از شما در صحنه نبرد با دشمن در خود شجاعت و دلاوری احساس کرد و برادرش را سست و ترسو یافت به شکرانه این برتری باید از او دفاع کند آنگونه که از خود دفاع می کند زیرا اگر خدا بخواهد او را چون شما دلاور و شجاع گرداند.
همانا مرگ به سرعت در جستجوی شماست آنها که در نبرد مقاومت دارند و آنها که فرار می کنند هیچکدام را از چنگال مرگ رهایی نیست و همانا گرامی ترین مرگها کشته شدن در راه خداست . سوگند به آن کس که جان پسر ابوطالب در دست اوست هزار ضربت شمشیر بر من آسان تر از مرگ در بستر استراحت در مخالفت با خداست .
● هشدار از کوتاهی در نبرد
گویی شما را در برخی از حمله ها در حال فرار ناله کنان چون گله ای از سوسمار می نگرم که نه حقی را باز پس می گیرید و نه ستمی را باز می دارید اینک این شما و این راه گشوده نجات برای کسی است که خود را به میدان افکنده به مبارزه ادامه دهد و هلاکت از آن کسی است که سستی ورزد.
● آموزش نظامی و رزم انفرادی
زره پوشیده ها را در پیشاپیش لشکر قرار دهید و آنها که کلاه خود ندارند در پشت سر قرار گیرند; دندان ها را در نبرد روی هم بفشارید که تاثیر ضربت شمشیر را بر سر کمتر می کند; در برابر نیزه های دشمن پیچ و خم به خود دهید که نیزه ها را می لغزاند و کمتر به هدف اصابت می کند; چشم ها را فرو خوابانید که بر دلیری شما می افزاید و دل را آرام می کند صداها را آهسته و خاموش سازید که سستی را می زداید. پرچم لشکر را بالا نگاه دارید و پیرامون آن را خالی مگذارید و جز به دست دلاوران و مدافعان سرسخت خود نسپارید زیرا آنان که در حوادث سخت ایستادگی می کنند از پرچم های خود بهتر پاسداری می نمایند و آن را در دل لشکر نگاه می دارند و از هر سو از پیش و پس و اطراف مراقب آن می باشند نه از آن عقب می مانند که تسلیم دشمن کنند و نه از آن پیشی می گیرند که تنها رهایش سازند.
هر کس باید برابر حریف خود بایستد و کار او را بسازد و به یاری برادر خود نیز بشتابد و مبارزه با حریف خود را به برادر مسلمان خود وامگذارد که او در برابر دو حریف قرار گیرد حریف خود و حریف برادرش .
● معنویت در سربازان
به خدا سوگند اگر از شمشیر دنیا فرار کنید از شمشیر آخرت سالم نمی مانید شما بزرگان عرب و شرافتمندان برجسته اید در فرار از جنگ خشم و غضب الهی و ذلت همیشگی و ننگ جاویدان قرار دارد فرارکننده بر عمرخود نمی افزاید و بین خود و روز مرگش مانعی ایجاد نخواهد کرد. کیست که شتابان و با نشاط با جهاد خویش به سوی خدا حرکت کند چونان تشنه کامی که به سوی آب می دود بهشت در سایه نیزه های دلاوران است امروز در هنگامه نبرد آنچه در دل ها و سر زبان هاست آشکار می شود. به خدا سوگند که من به دیدار شامیان در میدان نبرد شیفته ترم تا آنان بر بازگشت به خانه هایشان ! که انتظار آن را می کشند. بار خدایا اگر شامیان از حق روی گرداندند جمعشان را پراکنده و در میانشان اختلاف و تفرقه بیفکن و آنان را برای خطاکاریشان به هلاکت رسان .
● ضرورت جنگ بی امان برای شکست شامیان
همانا شامیان بدون ضربت نیزه های پیاپی هرگز از جای خود خارج نشوند ضرباتی که بدنهایشان را سوراخ نماید چنانکه وزش باد از این سو فرو شده بدان سو درآید ضربتی که کاسه سر را بپراکند و استخوانهای بدن را خرد و بازوها و پاها را قطع و به اطراف پخش کند! آنان دست برنمی دارند تا آنگاه که دسته های لشکر پیاپی بر آنان حمله کنند و آنها را تیربازان نمایند و سواران ما هجوم آورند و صف هایشان را در هم شکنند و لشکرهای عظیم پشت سر لشکرهای انبوه آنها را تا شهرهایشان عقب برانند و تا اسب ها سرزمینشان را که روی در روی یکدیگر قرار دارند و اطراف چراگاهایشان و راه های آنان را زیر سم بکوبند.
همانا مرگ به سرعت در جستجوی شماست . آنها که در نبرد مقاومت دارند و آنها که فرار می کنند هیچ کدام را از چنگال مرگ رهایی نیست و به درستی که گرامی ترین مرگ ها کشته شدن در راه خداست
نجات برای کسی است که خود را به میدان افکنده و به مبارزه ادامه دهد و هلاکت از آن کسی است که در امر جهاد سستی ورزد
پرچم لشکر را بالا نگاه دارید و پیرامون آن را خالی مگذارید و جز به دست دلاوران و مدافعان سرسخت نسپارید
در برابر نیزه های دشمن پیچ و خم به خود دهید که نیزه ها را می لغزاند و کمتر به هدف اصابت می کند.

منبع : روزنامه جمهوری اسلامی