تاریخ غزنویان (جلد اول و دوم)

نویسنده : بازورث - کلیفوردادموند
مترجم : انوشه - حسن
محل نشر : تهران
تاریخ نشر : ۱۳۸۱/۰۲/۲۵
رده دیویی : ۹۵۵.۰۵
قطع : وزیری
جلد : گالینگر
تعداد صفحه : ۵۲۴
نوع اثر : ترجمه
زبان کتاب : فارسی
نوبت چاپ : ۳
تیراژ : ۲۰۰۰
شابک : ۹۶۴-۰۰-۰۳۰۱-۸

بررسی سازمان‌های عصر غزنوی نظیر دستگاه اداری که فنون و کارکنان آن وسیعا ماخوذ از تشکیلات نظامی و درباری سامانیان بوده است .از مباحث اصلی کتاب است .کتاب در اصل در دو جلد تالیف شده که در چاپ حاضر, هر دو در یک مجلد فراهم آمده است .جلد اول با سخنی درباره منابع آغاز می‌شود .در این قسمت از این موضوعات سخن می‌رود :دودمان‌های شاهی, وقایع‌نامه‌ها, تواریخ محلی, زندگی‌نامه‌ها, آداب الملوک‌ها, کتب جغرافیا و سفرنامه‌ها و آثار شعری و لغوی و اهمیت آنها در بررسی تاریخ غزنویان .در بخش اول کتاب با عنوان 'امپراتوری غزنوی و اوج آن در عصر پادشاهی محمود 'این مباحث آمده است :خاستگاه امپراتوری غزنوی, ساختمان و اداره امپراتوری, نظام مالی, دیوان و نظام خبررسانی, سپاه دیوان عارض, ارتش چند ملیتی, تجهیزات و جنگ افزارها, شماره سپاه, زندگی و فرهنگ درباریان, تعلیم و تربیت سلاطین, حمایت سلاطین غزنوی از دانشمندان, تشکیلات کاخ شاهی و بناهای سلاطین غزنوی .در بخش دوم با عنوان 'خراسان در عصر غزنوی 'طی دو فصل زندگی اقتصادی, اجتماعی, مذهبی و فرهنگی ولایت خراسان با اشارات ویژه به نیشابور بررسی شده است .این بخش حاوی این مطالب است :خراسان و نقش آن در قرون نخستین اسلامی, پایه‌های اقتصادی پیشرفت نیشابور, کشاورزی و آبیاری در واحه نیشابور, موقعیت و جمعیت نیشابور, عصبیات خراسان, اعیان و علمای سنت در نیشابور (شافعیان و حنفیان), کرامیه, صوفیان, شیعه (سادات و اسماعیلیان), ذمیان .نویسنده در بخش سوم جلد اول, از خاستگاه اغزها, شکست سپاهیان غزنوی از آنها و بالاخره به قدرت رسیدن سلجوقیان در نیشابور بحث می‌کند که شامل این عناوین است :نخستین ارتباط های ترکان با عالم اسلام, تاریخ نخستین غزان, سلجوقیان در خراسان :مهاجرت غزان به ماورائ‌النهر و خراسان, شخصیت سلطان مسعود, کینه‌جویی از محمودیان, دفاع از امپراتوری, غارت خراسان به دست ترکمنان, گزارش بیهقی از تصرف نخست نیشابور به دست سلجوقیان, نگرش اعیان نیشابور, نگرش سلجوقیان' .تاریخ سلسله غزنوی, پس از شکست در برابر سلجوقیان تا انقراض کامل آنها 'موضوع جلد دوم کتاب است که از چهار بخش تشکیل یافته است .در بخش اول پی آمد شکست مسعود از غزنویان و اقدامات دیگر او با این عناوین بررسی می‌شود : امپراتوری کوچک شده غزنوی, آخرین ماه‌های پادشاهی مسعود و عزیمت وی به هند, خلع مسعود و سلطنت دوباره محمد, انتقام‌جویی مودود, تثبیت دوباره موقعیت مودود در مغرب امپراتوری, لشکرکشی‌هایی به هند, تشکیلات اداری امپراتوری غزنوی, اختلاف جانشینی و جلوس عبدالرشید, غصب تاج و تخت توسط طغرل, و پادشاهی فرخزاد .موضوع بخش دوم, دوران سلطنت ابراهیم, از آخرین پادشاهان غزنوی است که از این عناوین تشکیل یافته است :ابراهیم و سلجوقیان, سپاه غزنوی در دوره اخیر, جنگ‌های ابراهیم در هند و غور, اداره داخلی امپراتوری, زندگی و فرهنگ درباری, مناسبات با خلافت عباسی, ابراهیم در مقام پادشاه . بخش سوم درباره مسعود سوم و پسرانش, مشتمل بر این عناوین است :پادشاهی مسعود سوم, مبارزه قدرت در میان پسران مسعود و پادشاهی بهرام شاه .در بخش چهارم مبارزه آخرین سلاطین غزنوی با غوریان به بحث گذاشته شده که شامل این مطالب است :یورش غوریان و سال‌های آخر پادشاهی بهرام شاه, خسرو شاه و عقب نشینی به هند, پادشاهی خسرو ملک و انقراض دودمان غزنوی .در پایان هر دو جلد, پیوست‌هایی شامل اسامی پادشاهان غزنوی در غزنه و هند و سال‌های حکومت آنان, علایم اختصاری نشریات, فهرست منابع, گزارش 'ابن باب القاشانی 'درباره تاریخ غزنویان و نمایه اسامی به چاپ رسیده است .