باستانگرایی در تاریخ معاصر ایران

نویسنده : بیگدلو - رضا
محل نشر : تهران
تاریخ نشر : ۱۳۸۰/۰۴/۳۱
رده دیویی : ۹۰۷.۲
قطع : رقعی
جلد : شومیز
تعداد صفحه : ۲۹۰
نوع اثر : تالیف
زبان کتاب : فارسی
نوبت چاپ : ۱
تیراژ : ۲۰۰۰
شابک : ۹۶۴-۳۰۵-۵۷۳-۶

از اواخر دوران قاجار, به موازات آشنایی با تمدن غرب و توجه یافتن به عقب‌ماندگی اقتصادی و فرهنگی کشور, گرایش به تحلیل و احیای گذشته باستانی و تمدن پیش از اسلام ایران پدید آمد .از این جریان که در دوره رضاشاه از شدت و گسترش بسیار فزون‌تری برخوردار گردید :با عنوان 'باستان‌گرایی 'یاد می‌شود .بدین ترتیب, کتاب حاضر مشتمل است بر :بررسی علل پیدایش این جریان, و ریشه‌های فکری سیاسی و اجتماعی آن, رابطه آن با ناسیونالیسم, دموکراسی, شرق‌شناسی و گرایش به سره‌نویسی, سیر تاریخی آن, از دوره ناصری, یعنی زمانی که اولین زمزمه‌های این جریان شروع شد, تا پایان حکومت رضا شاه, و معرفی برجسته‌ترین نمایندگان و نظریه‌پردازان این جریان فکری و کتب و نشریات مبین این دیدگاه, هم چنین بهره‌برداری‌های سیاسی گوناگونی که از این گرایش شده است .کتاب در سه بخش تنظیم شده است :بخش اول :در علل باستان‌گرایی در ایران 'از چهار فصل تشکیل شده است .فصل نخست به جریان ریشه‌یابی علل عقب‌ماندگی ایران از علم و تمدن جهانی, از دیدگاه روشنفکران اختصاص داده شده, افزون بر آن علت اجتماعی و ذهنی این پدیده, همراه با اندیشه سه تن از پایه‌گذاران و نظریه‌پردازان باستان‌گرایی ارزیابی می‌گردد که عبارت‌اند از' :آخوندزاده', 'جلال‌الدین میرزا قاجار 'و 'میرزا آقا خان کرمانی .'در فصل دوم, به تاثیرات غرب و تحولات آن به ویژه رنسانس, بر این گرایش ایرانیان به تاریخ باستانی خویش, اشاره شده و فصل سوم نیز به ناسیونالیسم و رابطه آن با باستان‌گرایی اختصاص یافته است .فصل چهارم به بررسی شرق‌شناسی و مبانی آن و تاثیراتی مربوط می‌شود که به گرایش ایرانیان به تاریخ قبل از اسلام انجامید .در بخش دوم سیر جریان باستان‌گرایی و مراحل آن بررسی گردیده, همچنین شخصیت‌های مهم و نیز مجلات و روزنامه‌هایی که در این جریان نقش داشته‌اند معرفی شده‌اند .بخش سوم و آخر کتاب به سیر جریان باستان‌گرایی در زمان پهلوی اول و چگونگی زمینه‌سازی و کمک این جریان برای صعود پهلوی‌ها به تخت سلطنت و چگونگی برخورد رضاشاه با این جریان اختصاص یافته است .فهرست منابع و فهرست راهنما پایان بخش کتاب است .