مهم‌ترین توصیه‌های بهداشتی پزشکان برای حفظ سلامت حجاج

همه ساله تعدادی از هموطنان ما برای ادای فریضه حج به عربستان می‌روند. اما آنچه باعث می‌شود افراد بیشترین بهره را از فرائض این سفر ببرند، داشتن جسمی‌سالم و بدون ناراحتی است. افرادی كه به حج مشرف می‌شوند، به خوبی می‌دانند كه بیش از سی روز را باید در سفر باشند و نباید در طول این مدت سلامتشان به خطر بیفتد.
مسوولان بهداشت حج در آماری كه ارائه كرده‌اند، مشكلات تنفسی را بیشترین ناراحتی حجاج ایرانی اعلام كرده‌اند. همچنین طبق این آمار بیماری‌های قلبی ۵ درصد، فشار خون ۱۸ رصد ، دیابت ۸ درصد، گاستریت (ورم معده۷ ) درصد، بیماری‌های روانی‌ ‌یك درصد، ایجاد حالت فراموشی در حجاج سالخورده %۱۶ درصد و اختلالات اسكلتی‌ ‌عضلانی (كمردرد ، درد زانو و...۱۲ ) درصد سال گذشته بین زائران ایرانی وجود داشته است.
در این سال، سرماخوردگی ۵۳ درصد، عود سینوزیت ۸ درصد، نشانگان‌ ‌قطع دارو در معتادان ۰۰۴% درصد، شكستگی استخوان %۱۸ درصد، پیچ خوردگی‌ ‌پا %۸۱ درصد، سر خوردن %۴۵ درصد، تصادف %۱۳ درصد سقوط از پله برقی %۱۷ درصد و سوختگی با آب داغ %۶ درصد بین زائران دیده شده است. هرچند مسوولان بهداشت و درمان حج، همه ساله تلاش خود را در آموزش‌ دادن به زائران و همچنین انجام معاینات قبل از اعزام، انجام آزمایش‌های تشخیصی و غربالگری،‌ ‌شناسایی و تشكیل پرونده برای افراد پرخطر نظیر مبتلایان پرفشاری خون، دیابت،‌ ‌بیماران دیالیزی، جانبازان یا افرادی با مشكلات جسمی‌ انجام می‌دهند، اما به طور حتم، زائران محترم در این راه بیشترین مسوولیت را دارند و لازم است به نكات بهداشتی قبل از تشرف به سرزمین وحی توجه كافی داشته باشند تا در این سفر پرخیر و بركت تنی سالم داشته باشند و بتوانند نهایت استفاده را از سفرشان ببرند.نكات بهداشتی كه حجاج محترم ملزم به رعایت آن هستند، در ادامه ذكر می‌كنیم.
● واكسیناسیون
قبل از اینكه به سفر حج مشرف شوید، نسبت به واكسینه كردن خود در برابر سه بیماری مننژیت مننگوكوكی، بیماری‌های پنوموكوكی و آنفلوآنزا اقدام كنید.‌۲۰ ‌درصد عفونت‌های ویروسی تنفسی به علت آنفولانزاست. به همین دلیل تزریق واكسن آنفوآنزا به‌ ‌همه زائران به خصوص مبتلایان دیابت، اختلالات ایمنی، مشكلات قلبی، آسم و‌ ‌برونشیت توصیه می‌شود.‌
● آلرژی
‌ ‌یكی از مهم ترین مشكلات تنفسی زائران، ناشی از آلرژی به مواد ضدعفونی‌كننده و پرزهای حوله لباس احرام است. اگر شما هم نسبت به پرزهای حوله و مواد ضد عفونی كننده حساسیت دارید، بهتر است قبل از سفر با پزشك خود مشورت كنید .
● مصرف داروها
همراه داشتن برخی داروها در كشور عربستان غیر قانونی است. استامینوفن كدئین، شربت اكسپكتورانت كدئین و داروهایی مثل دیازپام، لورازپام، كلونازپام، فنوباربیتال و... از این دسته هستند. اگر دچار ناراحتی‌ای هستید كه مجبور به استفاده از این نوع داروها هستید، قبل از تشرف به مسوول كاروان خود اطلاع دهید.
● آب سالم
در برخی توقفگاه‌ها یخ‌هایی برای خنك كردن بطری‌های آب وجود دارد. توجه داشته باشید این یخ‌ها غیر بهداشتی هستند و نباید همراه آب مصرف شوند. بیشتر بیماری‌ها و امراض از راه آب‌های غیر بهداشتی منتقل می‌شوند. پس دقت كنید كه فقط از بطری‌های آب سالم و پلمب شده استفاده كنید. گرمای فوق العاده هوا در جدّه، مكه و مدینه به خصوص در فصول گرم، همراه داشتن یك قمقمه كوچك آب و یك بادبزن دستی را برای هر زائری ضروری می‌سازد.لازم است، لیوان نشكنی نیز با خود همراه داشته باشید تا از استفاده از لیوان‌های آلوده بی نیاز شوید.
● لوازم بهداشت شخصی
خمیر دندان و مسواك، حوله، وسایل اصلاح، صابون، شامپو و دیگر لوازم بهداشتی را فراموش نكنید .
● لباس مناسب
لباس‌های نخی و فاقد الیاف مصنوعی به رنگ‌ سفید یا روشن، از دیگر لباس‌‌ها مناسب‌تر و با شرایط آب و هوای عربستان سازگارتر است. بهتر است در انتخاب لباس شوون ملی را در نظر بگیرید. همچنین با توجه به اینكه ممكن است هوا سرد باشد، لباس گرم به همراه داشته باشید و در‌ ‌صورت ابتلا به بیماری‌های تنفسی استراحت و استفاده از مایعات گرم را فراموش‌ ‌نكنید‌.
● ‌حمل مواد غذایی
تجربه نشان داده است، زائرانی كه برای بین راه خود غذا می‌آورند، اغلب دچار مسمومیت‌های غذایی می‌شوند. لذا توصیه اكید می‌شود، هیچ نوع غذای فاسد شدنی را همراه خود به هواپیما نبرید. اگر در فرودگاه‌های عربستان به شما یك وعده غذایی داده شد، آن را همان وقت میل كنید و اگر تمایلی به غذا خوردن ندارید، به هیچ وجه غذا را با خود نبرید. این كار، خطر مسمومیت را چند برابر افزایش می‌دهد. فراموش نكنید به‌جز آب، میوه، نان و نوشابه و تنقلات فاسدنشدنی حمل هیچ‌گونه خوردنی دیگری برای زائران مجاز نیست.
شست و شوی مكرر دست‌ها با صابون قبل از غذا و بعد از توالت رفتن و نوشیدن آب آشامیدنی سالم به مقدار زیاد از جمله نكات ضروری است كه باید رعایت شود.
● خوردن درحد اعتدال
در ایام حج از خوردن عذاهای چرب و شیرین خود داری كنید . همچنین برخی نان‌ها و شیرینی‌ها ادویه مخصوص دارند و نباید زیاد مصرف شوند. در شرایط آب و هوایی مكه اگر غذا زیادی در معده بماند احتمال فساد و مسمومیت هست. بهتر است در ایام حج چای و آب بنوشید و ناهار و شام را به میزان اعتدال مصرف كنید.
● استحمام
با توجه به تعریق زیاد بدن در آب و هوای عربستان بهتر است هر روز استحمام كنید و لباس‌ تمیز بپوشید.
● خوردن میوه
بهترین خوراك برای زائران میوه است. خوردن میوه با تامین آب و املاح و ویتامین‌ مورد نیاز بدن، موجب هوشیاری و سرحالی شما شده، و كمك می‌كند بهتر به عبادت بپردازید، در صورتی كه مصرف غذاهای چرب و سنگین باعث بی‌حالی و خواب آلودگی در این سفر معنوی می‌شود.
● مواد مخدر
شاید بسیاری از زائران محترم با قوانین عربستان آشنایی نداشته باشند. برای اطلاع بد نیست بدانید، حمل و مصرف مواد مخدر در عربستان مجازات گردن زدن به همراه دارد . ستاد مبارزه با مواد مخدر نیروی انتظامی كشور اعلام كرده است هر سال بین حجاجی كه به عربستان اعزام می‌شوند، معتادانی حضور دارند كه با خود مواد حمل می‌كنند.
در حج واجب سال ۸۳، ۵۳۶ زائر به جرم حمل حدود ۱۰ كیلوگرم مواد مخدر، سال ۸۲، ۶۵۵ نفر به جرم حمل ۱۰ كیلوگرم مواد مخدر و سال ۸۱، ۴۲۳ نفر به جرم حمل حدود چهار و نیم كیلوگرم مواد مخدر -كه عمدتاً تریاك بوده است- دستگیر شدند.
از آنجا كه این افراد مشكلات زیادی را از نظر دیپلماتیك در عربستان برای كشور به وجود می‌آورند. هم اكنون متخصص‌ترین افراد در فرودگاه‌ها به شناسایی معتادان و كشف مواد از آنها اقدام می‌كنند. برای این كه چنین مشكلاتی را در طول سفر معنوی حج نداشته باشید، بهتر است چند ماه قبل از اعزام به حج نسبت به ترك اعتیاد خود اقدام كنید . مطمئن باشید این بهترین سفر شما خواهد بود و هیچ چیز بهتر از این نیست كه پاكی جسم، روح و روان را یك جا به دست آورید.
● چند توصیه
▪‌ اگر قصد دارید در ایام حج، غذای كمتری بخورید، بهتر است از مولتی ویتامین‌ها استفاده كنید تا دچار كمبود ویتامین‌ و مواد معدنی مورد نیاز نشوید.
▪ اگر دچار آسم و تنگی نفس هستید، با پزشك كاروان مشورت كنید . شما در ایام حج با گرد غبار مواجهه دارید و این باعث می‌شود دچار مشكلات تنفسی شوید.
▪ از استعمال عطرهایی با بوی بسیارقوی خودداری كنید. خصوصاً هنگامی‌كه به مسجد می‌روید. این كار شما باعث ناراحتی كسانی كه مبتلا به ناراحتی‌های قلبی و یا میگرن و یا آسم هستند خواهد شد.
▪ در حج شما مجبور به پیاده روی به مقدار زیاد هستید. اگر به این كار عادت ندارید از چند هفته قبل از مشرف شدن به حج شروع به پیاده روی كردن كنید تا در آنجا دچار مشكل نشوید. با این كار گرفتگی عضلات شما هنگام حج به حداقل خواهد رسید.
▪‌ بهتر است در اماكن شلوغ و پر جمعیت از یك ماسك تمیز برای پوشاندن دهان و بینی خود استفاده كنید تا دچار بیماری‌های مسری نشوید.
▪ اگر از عینك استفاده می‌كنید، حتماً برای خودتان یك یا دو عدد عینك اضافی به همراه بیاورید.ممكن است هنگام اجرای مراسم‌ حج عینك شما بیفتد و شیشه آن بشكند و شما دچار مشكل شوید.
▪‌ اكثر زائران هنگام اقامت در اتاق‌های چند نفری اسكان می‌یابند. اگر شما هنگام خواب خرخر می‌كنید بزرگترین بلا برای هم اتاقی‌هایتان هستید . ممكن است آنها مانند همسرتان خرخر شما را تحمل نكنند و شما را مورد خطاب قرار دهند و مشكلاتی برای شما به‌وجود آورند. لذا حتماً با پزشك خود مشورت كنید و از داروهای مناسب اتفاده كنید.
▪‌ یك یا دو ماه قبل از مشرف شدن به سفر حج به دندانپزشكی مراجعه كنید تا دندان‌های خراب شما را ترمیم كند . یكی از مشكلا‌ت هنگام حج دندان‌درد است.
▪‌ برای اینكه دچار بیماری‌های مسری نشوید، از سجاده، مهر و تسبیح كسی استفاده نكنید، مگر اینكه به سلامت وی مطمئن باشید.‌

محمدرضا میرغلامی

منبع : روزنامه سلامت