بررسی تغییرات اولترامورفولوژیک فلزت سنگین کادمیم، مس و جیوه بر اسپرم با استفاده از میکروسکوپ الکترونی

● مقدمه:
آلودگی منابع مختلف به فلزات سنگین و تماس انسان با این منابع باعث بروز اختلالاتی در بدن می‌گردد. در اثر تماس مداوم با فلزات سنگین، تاثیرات سویی بر روی فعالیتهای طبیعی تولید مثلی و اسپرم گزارش شده است. آلودگی منابع آبی به فلزات سنگین در نتیجه ضایعات حاصله از فعالیتهای صنعتی و ورود ضایعات فاضلابهای شهری به رودخانه‌ها به عنوان یک معضل اساسی در جوامع امروزی مطرح می‌باشد. فلزات سنگین در بستر رودخانه‌ها، دریاچه‌ها و دریاها تجمع پیدا نمود و می‌توانند از طریق مواد غذایی وارد زنجیره غذایی شده و نهایتا توسط انسان جذب گردند. تجمع فلزات سنگین در اندامهای تولید مثلی، می‌تواند تأثیرات مخربی را بر روی روند اسپرماتوژنز و مورفولوژی اسپرمهای تولید شده داشته باشد.
● روش بررسی:
این مطالعه جهت بررسی تاثیرات مورفولوژیک سه فلز سنگین بر روی اسپرم انجام شده است. اسپرم با غلظتهای مختلف کادمیم، مس و جیوه برای ۳ ساعت تماس داده شده و با استفاده از میکروسکوپ الکترونیک اسکن (SEM) مورد بررسی قرار گرفت.
● یافته‌ها:
نتایج نشان داد که جیوه سمی ترین فلز سنگین مورد مطالعه بوده و باعث ایجاد صدمه به دم اسپرم‌ها و کوچک شدن سر اسپرم می‌شود. تغییرات عمده مورفولوژیکی و بخصوص بزرگ شدن سر اسپرم و از بین رفتن قوان آن در اثر تماس با کادمیم و مس نیز مشاده شد. نتایج حاصله مؤید این مطلب بوده که بخشی از تأثیرات سمی فلزات سنگین بر روی اسپرم در نتیجه تغیرات مورفولوژیک بوده و اسپرمهای صدمه دیده به دلیل عدم تحرک و بزرگ شدن بیش از حد، قادر به ورود به تخمک و بارور کردن آن نخواهد بود.
● نتیجه‌گیری:
در این بررسی هیچگونه اختلافی در حساسیت اسپرم گونه‌های مختلف ماهیان نسبت به فلزات سنگین بررسی شده مشاده نگردید.

منصور ابراهیمی

منبع : پایگاه اطلاعات علمی