تغذیه در مسافرت‌های تابستانی

همچنان که تابستان فرا می‌رسد مسافرت‌های تابستانی نیز آغاز می‌شود و اکثر خانواده‌ها چند روزی از این فصل زیبا را به سفر اختصاص می‌دهند. در طی سفر رعایت نکات بهداشتی و تغذیه‌ای به منظور حفظ سلامت بدن و مصون ماندن از بیماری‌های تابستانی بسیار حائز اهمیت است. بدین منظور به چند نکته در این خصوص می‌پردازیم:
▪ مواد غذایی پخته شده را در ظروف درب‌دار گذاشته و در جایی داخل ماشین قرار دهید که گرمای آفتاب باعث فاسد شدن آن نشود.
▪ یکی از مشکلات بهداشتی که اغلب مردم در سفر با آن مواجه‌اند، مسمومیت‌های غذایی، همراه با اسهال و استفراغ است که ناشی از مصرف غذاهای فاسد شدنی می‌باشد. برای پیشگیری از این مشکلات، سعی کنید خوراکی‌هایی نظیر مغزگردو، گوجه فرنگی، شیرینی‌جات خشک، خیار و نیز آب آشامیدنی سالم همراه داشته باشید.
▪ از مصرف ساندویچ‌هایی که در تهیه آنها تخم‌مرغ، مایونز، سوسیس و کالباس به کار رفته و نیز غذاهای آماده در بین راه خودداری کنید، چراکه این مواد اگر به صورت تازه مصرف نشوند محیط مناسبی برای رشد باکتری‌های بیماری‌زا بوده و خیلی زود فاسد می‌گردند.
▪ سبزیجات و میوه‌ها را از قبل در منزل کاملا شسته و ضدعفونی نمایید.
▪ از مصرف غذاهای پرچرب و خیلی سرخ‌شده و نیز غذاهای شور مانند سوسیس و کالباس (مخصوصا افرادی با معده ضعیف)خودداری کنید، چراکه این مواد بسیار سنگین و دیر هضم می‌باشند. همچنین این نوع از مواد غذایی علاوه بر عوارض دیگر موجب خواب‌آلودگی راننده نیز می‌گردد.
▪ آب آشامیدنی به همراه خود ببرید. تحرک و مصرف مایعات در طول سفر از تنبلی روده و بروز حالت یبوست می‌کاهد. همچنین باعث فعال‌شدن کلیه‌ها می‌شود. در این خصوص دوغ کم‌نمک، آب معدنی و عصاره میوه‌جات مناسب می‌باشند.
▪ در طول سفر همراه غذا ماست بخورید. زیرا ماست باعث تقویت باکتری‌های مفید روده می‌گردد و آن را در برابر پاره‌ای از میکروب‌های عامل اسهال و مسمومیت مقاوم می‌سازد.
تابستان، گرما و بیماری‌های مرتبط با آن در تابستان و فصل گرما شرایطی فراهم می‌گردد که بیماری‌های فصلی مانند بیماری‌های روده‌ای و مسمومیت‌های غذایی در اثر عوامل مختلف از طریق مواد غذایی منتقل شده و به شکل وسیع گسترش یابد.
یکی از مهم‌ترین عامل بروز مسمومیت‌های گوارشی عدم‌رعایت مسائل بهداشتی در زنجیره تهیه مواد غذایی تا مصرف (توزیع و نگهداری) به ویژه بی‌دقتی در نگهداری صحیح مواد غذایی در منازل می‌باشد.
به‌طور کلی هر نوع ماده غذایی که دارای آب بیشتری باشد بیشتر در معرض آلودگی و فساد قرار می‌گیرد(مانند گوشت، شیر و مواد لبنی و...) همه مواد غذایی در فصل گرما برای ما خطرناک نیستند. معمولا آن دسته از مواد غذایی مشکل‌ساز می‌باشند که در هوای گرم و کلا شرایط تابستان، فرصت مناسبی برای رشد و نمو انواع میکروارگانیسم‌ها فراهم می‌کنند.
به‌طور کلی می‌توان گفت هر نوع ماده غذایی که آب بیشتری داشته باشد یا آب مورد استفاده میکروارگانیسم‌ها در آن موجود باشد شرایط مناسب‌تری برای فساد غذا فراهم می‌کند. گوشت، شیر و سایر مواد لبنی از آن دسته مواد غذایی هستند. همان اندازه که این مواد غذایی برای ما لازم و ضروری می‌باشند مورد علاقه شدید میکروارگانیسم‌ها نیز می‌باشند.
گرمای تابستان بین ۲۰ تا ۴۰ درجه متغیر می‌باشد یعنی دقیقا درجه حرارت مناسب برای رشد میکروب‌ها. وقتی ما ماده‌ای غذایی فسادپذیر را در این درجه حرارت قرار می‌دهیم در حقیقت خودمان شرایطی را فراهم نموده‌ایم تا غذا فاسد گردد.
به‌طور کلی مواد غذایی به دو صورت می‌توانند حامل عامل بیماری به بدن ما باشند:
۱) حامل فعال:
مواد غذایی برای بسیاری از باکتری‌ها و میکروارگانیسم‌های بیماری‌زای گوارشی به عنوان حامل عمل می‌کنند. یعنی جرم بیماری‌زا در مواد غذایی چه به صورت خام و چه به صورت پخته تکثیر پیدا کرده و حتی گاهی تولید سم می‌کنند.
۲) حامل غیرفعال:
عوامل ویروسی و برخی از باکتری‌ها که در غذا نمی‌توانند تکثیر یابند به شکل غیرفعال منتقل می‌شوند که این دسته در مقادیر بسیار کم نیز می‌توانند بسیار بیماری‌زا باشند.
توصیه ما این است که از مصرف قوطی‌های باد کرده و زنگ‌زده به‌طور جدی خودداری شود، چرا که در اثر زنگ‌زدگی قوطی‌ها، ممکن است این گاز خارج گردد و ما فساد را تشخیص ندهیم. همچنین برای خنثی کردن سموم مترشحه از این میکروب‌ها، دستورالعملی روی قوطی‌های کنسرو قید شده است که توجه به آنها کاملا ضروری است. برای از بین بردن این میکروب‌ها، باید کنسرو را به مدت ۱۵ دقیقه در آب داغ جوشاند. این ۱۵ دقیقه همان زمان مناسب برای خنثی کردن سم‌های مترشحه است. مهم‌ترین آن سم‌ها، سم میکروب کلستریدیوم بوتولینم است که منجر به مسمومیت بسیار خطرناک و کشنده بوتولیسم می‌شود.
● روش‌های نگهداری مواد غذایی
گرمای ۲۰ تا ۴۰ درجه تابستان بهترین دما برای رشد میکروب‌ها روی مواد غذایی و در نتیجه فساد آنها می‌باشد. بنابراین برای جلوگیری از فساد مواد غذایی می‌توان از روش نگهداری در دمای پایین استفاده کرد که از دیرباز انسان‌ها از این روش استفاده می‌کردند. استفاده از یخچال و فریزر نمودن در دمای زیر صفر به عنوان یک امر حیاتی در نگهداری مواد غذایی مفید است.
علاوه بر عامل سرما، استفاده صحیح از یخچال نیز بسیار اهمیت دارد. نوعی از میکرو ارگانیسم‌ها وجود دارند که در شرایط یخچال هم قادر به زندگی و رشد می‌باشند. اینها میکروب‌های سرما دوستی هستند که گاهی اوقات در کره هم هستند. به دلیل وجود همین میکروب‌های سرما دوست است که توصیه می‌شود شیر پاستوریزه را حداکثر تا ۴۸ ساعت داخل یخچال نگهداری کنید، چراکه بعد از ۴۸ ساعت میکروب‌های سرما دوست در یخچال رشد کرده و باعث ‌‌ترشیدن شیر می‌شوند.
گوشت هم ماده غذایی دیگری است که اگر به شکل صحیح در یخچال نگهداری نشود به وسیله میکروب‌های سرمادوست خیلی زود فاسد می‌گردد.

منبع : روزنامه کارگزاران