فرجام ائتلا‌ف‌های بزرگ

سهمیه‌بندی بنزین در شب، حتی اگر خواب ساكنان مستقر در اطراف و اكناف جایگاه‌های پمپ بنزین را بپریشد، خیال دولت را اما نمی‌پریشد وقتی ببیند این آشفتگی را راهی به منطق منتقدان واقعی نیست تا اگر آتشی دیدند، آتش‌بیار آن معركه شوند و چشم بر شجاعت بی‌نظیر رئیس دولت ببندند.
شاید به رغم انتظار دولت بود كه تصمیمش در سهمیه‌بندی بنزین، منتقدان جدی‌اش در حوزه اقتصادی و رسانه‌ای را مشعوف صفوف بلند ناراضیان خیابانی نكرد و جملگی به نقد و نفی نحوه نشان دادن نارضایتی مردمی در این صفوف طولا‌نی پرداختند.ائتلا‌ف بزرگی بود، از مقامات و مسولا‌ن عالیرتبه كشور تا تریبون‌های امامان جمعه و اقتصاددانان اصلا‌ح‌طلب و اصولگرا كه برای واقعی شدن نرخ بنزین و جلوگیری از مصرف بی‌رویه، دولت را ناگزیر و ملزم به اجرای این طرح دانسته و تقدیرش كردند و حتی روزنامه‌نگاران پیشكسوت و كهنه‌كار و نمایندگان سابق و تجربه‌دار نیز دولتی را كه معمولا‌ در پیست پوپولیست، پرشتاب و پرسرعتش می‌دیدند، این بار به گونه‌ای دیگر دیدند و رویارویی‌اش با اعتراض توده مردم را نیز آسیب‌شناسی كردند و بازوی حمایتی دولت در این تصمیم غیرپوپولیستی شدند.
شگفتا كه در این ائتلا‌ف بزرگ، حتی از دایره منتقدان سخت دیروز نیز واژگان ستودنی بسیاری نصیب دولت و رئیسش شد، چنانكه اگر دیده و گوش بر نام و نشان توصیف‌كننده این گام دولت بسته می‌شد، یافتن نسبت ثناگویان این تصمیم با گروه‌های سیاسی حاكم، چندان آسان نمی‌نمود. ‌ خرده اعتراضی هم به نحوه اعلا‌م این تصمیم و ضعف تدبیر در اجرای آن شد اما آنچه مغفول ماند چرایی شكل‌گیری ائتلا‌ف بزرگ موافقان و مخالفان دولت بر سر اجرای یك طرح و چگونگی غریب افتادن این ائتلا‌ف در توده مردم بود. درست مثل دومین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری نهم.ائتلا‌ف بزرگ موافقان و مخالفان یك نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری، چنان ناباورانه شكل گرفت كه در صدر و ذیل بسیاری از رسانه‌های مقبول آن دوره، همواره در مدح و ثنای این ائتلا‌ف قلم‌فرسایی می‌شد، غافل از آنكه در متن جامعه حرف و حدیث‌های دیگری به گوش می‌رسید.این روزها نیز ماجرای سهمیه‌بندی بنزین و توافق موافقان و مخالفان این طرح بی‌شباهت به توافق موافقان و مخالفان آن روزهای انتخاباتی نیست.
چرا كه امروز نیز ائتلا‌ف بزرگ موافقان و مخالفان دولت، برای اجرای طرح سهمیه‌بندی بنزین چنان ناباورانه شكل گرفت كه در صدر و ذیل رسانه‌های مقبول این دوره نیز همواره در مدح و ثنای این اقدام، قلم‌فرسایی می‌شود، غافل از آنكه در متن جامعه حرف و حدیث‌های دیگری به گوش می‌رسد. ‌ در این ماجرا نیز موافقان و منتقدان جدی دولت نهم البته در تحلیل‌ها و تفسیر‌های منطبق بر اصول و علم اقتصادی، بیراه نمی‌گویند و برای منافع و مصالحی كه همانا درمان بیماری كهنه اقتصاد كشور و تصحیح مسیر نادرست اقتصادی است، بر سر طرح سهمیه‌بندی بنزین به منظور بهبود چشم‌انداز كشور جملگی در یك طیف قرار گرفته‌اند، اما هنوز جامعه را متقاعد به پذیرش این طرح و برنامه كلا‌ن خود نكرده، بر سر آن برنامه و طرح، ائتلا‌ف كرده‌اند و حول اجرای آن به شرط آزادسازی قیمت بنزین و سایر فرآورده‌های نفتی به توافق رسیده‌اند.در هر دو ائتلا‌ف، منطقی وجود دارد كه نخبگان و روشنفكران كشور با تكیه بر آن، درصدد متقاعد ساختن افكار عمومی به پذیرش یك تصمیم ازپیش‌گرفته‌شده هستند، یعنی در ماجرای اول نوعی غرور كاذب در یك طیف به وجود آمده بود كه می‌پنداشتند توده مردم و افكار عمومی با تصمیم و ائتلا‌ف آنها همراه خواهد شد، در ماجرای دوم نیز تقریبا همین اتفاق رخ داده است و در مصاف این نوع نگاه، معمولا‌ توجهی به اما و اگرهای جریان‌یافته در توده مردم نمی‌شود. بدان معنی كه صاحبان كرسی‌های تصمیم‌گیری و نظریه‌پردازی، تحت تاثیر ابهت یك ائتلا‌ف بزرگ، معمولا‌ از وجوه عدم پذیرش آن در بدنه جامعه مغفول می‌مانند و در این رهگذر است كه مسیر آن ائتلا‌ف، ناگهان عوض می‌شود و یك اتفاق غیرقابل پیش‌بینی رخ می‌دهد.
بر این اساس اگرچه محمود احمدی‌نژاد این روزها در دایره لغات بسیاری از موافقان و مخالفانش، زیباترین واژگان را از آن خود ساخته است تا همچنان بر سر اجرای طرح منطقی سهمیه‌بندی بنزین اصرار شود اما بد نیست گوشه‌چشمی به ابعاد پیچیده این ائتلا‌ف بزرگ داشت تا مبادا لذت همراهی این همه بزرگان، به واسطه ناهمراهی توده مردم به كام همه تلخ شود و این ائتلا‌ف نیز همانند ائتلا‌ف روزهای انتخابات ریاست‌جمهوری مقبول نیفتد و یك بار دیگر كشور از عملی شدن یك تصمیم تاریخی مهم باز ماند.در این گوشه چشم نگریستن‌هاست كه سهم مردم منتقد و ناراضی هم باید در رسانه‌های ملی و غیرملی در نظر گرفته شود تا اینك كه دولت از بازوهای حمایتی چندگانه برخوردار است بتواند با كمك این بازوها، سبد سنگین ناراضیان را نیز از زمین بلند كند.
لذا در این شرایط استثنایی كه هم دولت و هم تمامی منتقدانش در یك سوی قرار گرفته‌اند، به آسانی می‌توان شیوه‌ای در پیش گرفت كه رسانه‌ها و صاحبنظران با آسیب‌شناسی رفتار مردمی كه اجرایی شدن این طرح را نپذیرفتند، بتوانند سطح آگاهی جامعه را نسبت به تصمیم‌های زیربنایی مهم بالا‌ ببرند و همراهی آنان را نیز با خود داشته باشند تا مبادا یك بار دیگر شاهد واكنش‌های جمعی هرچند اندك اما نامأنوس باشیم. باید از فرجام ائتلا‌ف‌هایی كه غرورآفرین بود و به نادیده‌انگاشتن‌ها ختم شد در این روزهای مشابه درس گرفت تا مبادا....

مسیح علی نژاد

منبع : روزنامه اعتماد ملی