تاثیر رقص در کاهش فشارهای روانی

رقصیدن در حقیقت زبان مخفی و پنهان روح است. در تمام فرهنگ‌ها و در سراسر دنیا رقص وجود دارد. در تمدن‌های بومی، رقص، مذهب، موسیقی و متدهای طبی ویژه مردم همان قوم وجود دارد که متاسفانه در تمدن‌ها و جوامع امروزی کمتر مشاهده می‌شود.
در این اجتماعات مردم در هر سن و سالی، از رقصیدن برای بیان احساسات قوی و درونی‌شان استفاده می‌کنند. برای بیان داستان‌هایی که دردل دارند، برای درمان بیماری‌هایشان، برای حفظ پیوندها و روابط اجتماعی‌شان یا وقتی که رویدادی را جشن می‌گیرند؛ می‌رقصند.
اما امروزه روانشناسان و روان‌کاوان از حرکت‌درمانی (رقص‌درمانی) به مثابه طب مکمل برای درمان بیماری‌های روحی روانی، کاهش استرس و اضطراب، تقویت مهارت‌های ذهنی - حرکتی، افزایش سطح انرژی در بدن و ... بهره می‌گیرند.
رقص درمانی برای اولین بار توسط ماریا چاس ۱۸۹۶-۱۹۷۰ به دنیا معرفی شد. او در سال ۱۹۳۰ استدیوی رقصی را در واشنگتن تاسیس کرد. وی افراد معروفی که بیشترین مهارت رقصیدن را داشتند، به همکاری دعوت کرد.
در کلاس‌های رقص خانم چاس، افراد شرکت‌کننده شانس بیان احساساتشان را داشتند و هم در گروه‌های رقص‌درمانی او، روابط اجتماعی و روابط متقابل کنشی- واکنشی میان اعضای گروه رقص حاکم بود. به همین دلیل روانشناسان و روان‌پزشکان بسیاری در واشنگتن، بیماران خود را برای درمان به او معرفی می‌کردند. تئوری چاس در حقیقت شکل کاملی از روابط اجتماعی است که هر انسانی به آن نیاز دارد.
ماریا چاس بعد از اثبات توانایی‌هایش در درمان بیماران روانی در بیمارستان سنت الیزابت در واشنگتن دی.سی مشغول برگزاری کلاس‌های رقص درمانی شد.
ترمی اسکوپ، بانوی دیگری که استاد رقص و حرکات پانتومیم بود نیز از جمله افرادی بود که به طور داوطلبانه در بیمارستان کالیفرنیا مشغول به کار رقص‌درمانی شد و از هنر خود برای درمان بسیاری از بیماران روحی و روانی استفاده کرد.
یکی دیگر از افرادی که به شهرت و تثبت رقص درمانی به عنوان یک درمان طبیعی کمک کرد، رادولف لبن بود که سر و کار زیادی با هنرمندان داشت. وی به واسطه رفت و آمد زیادی که با هنرمندان به ویژه هنرپیشه‌ها داشت متوجه شیوة بروز احساسات و حالات درونی آنها به واسطه بیان و حرکات بدنی آنها شد. او به این فکر افتاد تا از طریق حرکت درمانی و رقص درمانی به مردم کمک کند تا مشکلات روحی – عاطفی، ذهنی و فیزیکی خود را تعدیل یا حل کنند.
متخصصان رقص درمانی فعالیت‌های خود را به این شکل ادامه دادند تا در سال ۱۹۶۶ حرکت درمانی به شکل رسمی و حرفه‌ای در ایالات متحده آمریکا شناخته و به عنوان نوعی درمان به مردم جهان معرفی شد. امروزه این شیوه از درمان‌های طبیعی در ۲۰ کشور دنیا جزو درمان‌های طبیعی و جایگزین محسوب شده و مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در سال ۱۹۵۶ موسسه آمریکایی رقص درمانی با استانداردها و قابلیت‌های زیادی تاسیس و آماده کار شد. امروزه بالغ بر ۱۲۰۰ متخصص رقص‌درمانی در ایالات متحده و توابع آن مشغول به درمان بیماران هستند. در سال ۱۹۹۳ موسسه ملی درمان‌های آلترنیتیو، برای رقص‌درمانی (حرکت‌درمانی) بودجه تحقیقاتی در نظر گرفت و در دانشگاه‌های خود سیستمی آموزشی برای تربیت متخصصان رقص درمانی برگزار کرد.
رقص‌درمانی (حرکت درمانی) که به عنوان یکی از هنرهای اصلی و پایه شناخته شده است، امروزه به عنوان ابزاری قدرتمند در زمینه درمان و خودشناسی به کار می‌رود. رقصیدن آنچنان انرژی را در افراد زنده می‌کند که تمامی غم‌ها، مصیبت‌ها، ناامیدی ها و دلسردی‌ها را از میان می‌برد و باعث تقویت حس شجاعت در انسان‌ها می‌شود.
حرکت درمانی به عنوان شاخه‌ای از هنردرمانی خلاق، ریشه در ذات پرمعنای رقص و حرکت دارد. حرکت درمانی DMT نوعی از روان درمانی است که از رقص و حرکت (و دیگر هنرهای وابسته به آن) برای کشف تصاویر، خاطرات، احساسات، تجربیات درونی افراد و بالابردن مهارت‌ برقراری ارتباط استفاده کرده، رشد و نمو احساسی، جسمی، اجتماعی، ذهنی و روحی را سرعت می‌بخشد و ساده‌تر می‌کند. رقصیدن یکی از راه‌هایی است که از طریق آن می‌توان عمیق‌ترین و درونی‌ترین احساسات فردی را بروز داد، فشارهای روحی ـ روانی را تخلیه کرد و تاثیرات مخرب استرس را از بدن دور کرد.
در کنار همة‌این امتیازات، رقص و حرکت درمانی بسیار لذت بخش و آرامش بخش است. در این زمینه نه محدودیتی از لحاظ سن و سال برای هنرجو وجود دارد و نه فیزیک بدنی مانع از بهره‌مندی او از انرژی‌های نهفته در رقص و تکنیک‌های رقص درمانی می‌شود، بنابراین نوجوان ۱۴ ساله و سالمندی که هفتادمین سال زندگی‌اش را پشت سر می‌گذارد، هر دو به یک اندازه از انرژی‌های فرح‌بخش و نهفته در آن بهره‌مند می‌شوند.
در گروه‌های رقص درمانی، دوره‌ای برای آموزش رقص وجود ندارد، حرکتی وجود ندارد که اجرای آن از لحاظ تکنیکی اشتباه و یا نامناسب باشد. در این گروه‌ها این شانس وجود دارد که کاملا بر اساس نیازهای خودتان عمل کنید و در کنار اعضای گروه به یک هماهنگی و همفکری برسید.
رقص و حرکت درمانی موجب حفظ سلامتی در بدن، عملکرد بهتر مغز و فوران احساسات می‌شود. در این شیوه از درمان، مراجعین شناخت بهتری از خود پیدا می‌کنند و با جزئیات رفتاری خود در روابط شخصی و روابط اجتماعی‌شان بیشتر آشنا می‌شوند. در حقیقت شرکت در گروه‌های رقص و حرکت درمانی برای آنها فضایی فراهم می‌کند تا حالات و رفتارهای مثبت و منفی را در خود کشف کنند و در راستای ایجاد تغییرات مثبت در زندگی حرکت کنند.
برای شرکت در این گروه‌ها، لازم نیست حتما با رقص آشنا باشید، یا آن را آموزش ببینید، فقط لازم است با میل و رغبت خودتان و دوستانتان را به رقصیدن، جنبش و حرکت دعوت کنید. هرکسی می‌تواند برقصد. همانطور که واژه‌ها و کلمات ابزاری برای بازگویی هیجانات و احساسات هستند و موجب تخلیه برخی از هیجانات مثبت و منفی می‌شوند، رقص و حرکت نیز به عنوان ابزاری در رقص‌درمانی، برای تخلیه هیجانات و لایه‌های پنهان فکری انسان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
اساس رقص و حرکت درمانی شناسایی روابط درونی مابین مغز، روح و بدن است. متخصصان طب آلترنیتیو معتقدند که فشارها و مشکلات ذهنی و احساسی، اغلب در جسم انسان به صورت گرفتگی عضلات نمایان می‌شود و همین مسئله یکی از عواملی است که حرکت و رقص در رفع آن بسیار موثر و کارگشاست.
از طرف دیگر، تجربیات کلینیکی متخصصان در این زمینه آنها را به این سمت هدایت کرد که ساختار فیزیکی و جسمی انسان‌ها تحت تاثیر رفتارها، عواطف و احساسات مثبت و منفی قرار دارند.
رقص و حرکت درمانی به طرق مختلف باعث درمان می‌شود، رقص‌های موزون و ریتمیک باعث سبک شدن و رها شدن عضلات منقبض، کاهش اضطراب، افزایش رضایتمندی از خود، قرار دادن مسیرها و روش‌های تازه برای فکر کردن و اندیشیدن و افزایش انرژی در انسان می‌شود.
از منظر خواص فیزیکی و جسمانی، رقص و حرکت درمانی مشابه تمرینات ورزشی، خاصیت هماهنگ‌سازی و هماهنگی اعضای بدن، احساس رضایتمندی و موجب کشش عضلات بدن می‌شود. از زاویه عواطف و احساسات باعث می‌شود تا مردم احساس امنیت بیشتری داشته باشند و عصبانیت‌ها، ناکامی‌ها و ناشناخته‌هایی که درونشان وجود دارد را شناسایی کنند.
همچنین رقص و حرکت درمانی موجب تقویت مهارت‌های ذهنی، حرکتی و حافظه می‌شود. حتی مشکلات خاص نیز می‌توانند هدف درمان این شیوه از طب جایگزین شوند. برای مثال، برای کمک به فردی که از استرس رنج می‌برد، متخصصان برای کاهش استرس در او بررسی می‌کنند که بدن او در مقابل استرس چه عکس‌العملی نشان می‌دهد. سپس به او شیوه تنفس درست را می‌آموزند تا در جریان رقص و حرکت، با بهتر شدن جریان خون، اکسیژن به راحتی به اعضای بدن برسد و در حالی که مراجعه‌کننده مشغول رقص و جنبش است کشش‌ها و تنش‌های بدنی او کاهش پیدا کند.
در شیوه رقص و حرکت درمانی، متخصص رقص درمانی با هدایت کردن قدرت رقص، از آن برای درمان بیماری و برای بهبود حال عمومی،حفظ و تقویت سلامتی او استفاده می‌کند.
این تکنیک‌ها توسط متخصصین و کارشناسانی که در این زمینه تبحر لازم را دارند و بر اساس دانشی که آنها در مورد ساختار بدن انسان، سیستم عصبی، روح و روان انسان و خواص رق دارند، اجرا می‌شود.
متخصصین رقص و حرکت درمانی هم با گروه‌هایی که احتیاج به رقص درمانی دارند کار می‌کنند و هم به صورت تنها و منفرد بیماران را می‌پذیرند.
این متخصصان به مراجعین خود کمک می‌کنند تا عزت‌نفس و ساختار بدنی خود را بالا ببرند و بهبود ببخشند. به عنوان مثال مهارت‌ برقراری روابط اجتماعی را در خود تقویت کنند، نسبت به رفتارها و الگوهای رفتاری که اکثرا آن را تکرار می‌کنند بینش بهتری پیدا کنند و نیرویی بیابند که با مشکلات و سختی ها کنار بیایند و یا در مراحل پیشرفته تر آنها را حل کنند و کنار بگذارند.

نویسنده :آلیسون لمونت/ ترجمه آمنه فرخی

منبع : پایگاه اطلاع‌رسانی درمانگر