امپراتوری تهدید در اروپا

سال ۲۰۰۶ میلادی با یك بحران اروپایی آغاز شد و احتمالا با بحران مشابهی به پایان خواهد رسید. این موضوعی است كه در آستانه پایان یافتن سال ۲۰۰۶ میلادی از سوی جكسن دیل یادداشت نویس روزنامه واشنگتن پست مورد توجه قرار گرفته است. این روزنامه آمریكایی، تلاش روسیه برای به راه انداختن یك امپراتوری بزرگ در عرصه انرژی را طی سرمقاله‌اش بررسی كرده است. خلاصه‌ای از این یادداشت را بخوانید.
<یك سال پیش در چنین روزهایی، اروپا در یك شوك بزرگ به سر می‌برد. از سویی روسیه با قطع انتقال گاز صادراتی خود به اوكراین، بسیاری از كشورهای اروپایی را در آستانه بحران بزرگی در فصل سرما قرارداده بود و اوكراین به عنوان ترانزیت انرژی، اهرم فشار روسیه شده بود و از سوی دیگر، مشخص بود كه روسیه اصلا از روی كارآمدن دولت نزدیك به آمریكا در اوكراین دل خوشی ندارد و می‌خواهد به هر نحو، فشاری بر این دولت وارد كند.> ‌
به عقیده دیل، سال میلادی كه پیش‌رو قراردارد هم احتمالا سرشار از موقعیت‌های مشابهی در عرصه تأمین انرژی خواهد بود و مهمترین نمونه آن را نیز می‌توان در گرجستان و آذربایجان جست‌وجو كرد كه به عنوان همسایه‌های روسیه، قصد ندارند زیربار حرف زور بروند و شاهد افزایش قیمت گاز انتقالی از روسیه باشند. ‌
دیل سپس به نمونه دیگری از ا ین فشارها كه البته بعد سیاسی آنها را هم نباید از نظر دور داشت، اشاره كرده و می‌نویسد: <شركت‌های خارجی كه در روسیه و در عرصه انرژی سرمایه‌گذاری كرده بودند، اكنون با فشارهای بی‌سابقه‌ای مواجهند تا از سرمایه‌گذاری در این عرصه صرفنظر كنند و امپراتوری روسیه در عرصه انرژی را به شركت‌های وابسته به دولت و تحت كنترل كرملین واگذارند. مهمترین نمونه از این فشارها بر شركت شل وارد شد و سرانجام این شركت در برابر گاز پروم - شركت دولتی روسیه - سر خم كرد.> ‌
یادداشت نویس واشنگتن پست در عین حال به تلاش‌های گسترده دولت‌های اروپای غربی برای تضمین انتقال انرژی روسیه به این كشورها اشاره كرده و می‌افزاید: <این كشورها می‌خواهند روسیه - كه بین سی تا صددرصد گاز مصرفی‌شان را تأمین می‌كند - قادر به استفاده از اهرم انرژی برای اعمال فشارهای سیاسی و اقتصادی بركشورهای اروپایی نباشد. اما در عمل، شرایط دقیقا به همین گونه رقم خورده است؛ و روسیه در این راه موفقیت بزرگی را رقم زده است.> ‌
جكسن دیل، مقابله با عرض اندام روسیه در این عرصه را دشوار ارزیابی كرده و می‌نویسد: <كاهش نفوذ روسیه در تأمین انرژی مورد نیاز اروپا به تدابیری وابسته است كه هم پرخرج و هم غیرعملی ارزیابی شده‌اند. اما به هرحال، گزینه‌هایی مانند احداث پایانه‌های جدید انتقال گاز و نیز خطوط لوله گسترده و جدید كه بتوانند نفت و گاز را از آسیای مركزی و قفقاز به اروپا منتقل كنند، باید توسط كشورهای اروپایی مورد توجه قرار گیرند.> ‌
● سومالی: از بد به بدتر
روزنامه انگلیسی گاردین یكی از مباحث مهم حال حاضر در عرصه بین‌المللی را در سرمقاله خود مورد توجه قرارداده است. گاردین با اشاره به تشدید بحران میان سومالی و اتیوپی می‌نویسد: <در آستانه كریسمس، مداخله اتیوپی در بحران سومالی، بعد جدید و خطرناكی را به شرایط وخیم منطقه افزوده است. واقعیت این است كه سومالی - این كشور فقیر شاخ آفریقا - در ۱۶ سال اخیر، دائما با مناقشات مختلف، ناامنی و بحران دست به گریبان بوده است اما تشدید اخیر بحران سومالی، تاحد زیادی از بی‌اعتنایی جامعه بین‌المللی و همصدا نبودن كشورهای دیگر برای مقابله با این بحران ناشی شده است.>‌
گاردین می‌افزاید: <در ماه‌های اخیر، نیروهای نظامی اتیوپی با حمایت آمریكا به طور غیررسمی در سومالی به فعالیت مشغول بوده‌اند و آدیس آبابا اكنون تانك‌ها و هواپیماهای نظامی خود را هم راهی سومالی كرده است. اما دولت انتقالی ضعیف سومالی - كه ظاهرا تحت حمایت سازمان ملل متحد قرار دارد، در مقابل نیروهای محاكم شرعی سومالی هیچ قدرتی ندارد و به همین جهت، سومالی واقعا در شرایط خطرناكی قرار گرفته است.> ‌
به نوشته این روزنامه انگلیسی، احتمال آن وجود دارد كه محاكم شرعی سومالی نیز مانند طالبان در افغانستان، حكومت با ثباتی را از طریق اعمال فشارهای مختلف روی كار بیاورد. ‌
در ادامه این یادداشت آمده است: <بازگشت مجدد سومالی به صدر خبرهای بین‌المللی درحالی صورت گرفته كه واشنگتن از زمان پس از وقوع حوادث ۱۱ سپتامبر، با عینك بدبینی به همه جا می‌نگرد و به همین جهت، از وجود شواهدی مبنی بر حضور نیروهای القاعده در سومالی سخن به میان آورده و حتی به نیروهای اتیوپی برای مداخله در این جریان، چراغ سبز نشان داده است.> ‌
گاردین می‌افزاید: <این بار هم سربازان و نیروهای نظامی بودند كه به جای دیپلمات‌ها وارد عمل شدند و اتحادیه آفریقا و سازمان ملل متحد را با آن مواضع محافظه‌كارانه و ترسو، پشت‌سرگذاشتند. تجربه بی‌اعتنایی جامعه بین‌المللی در جریان بحران دارفور بیش از هرچیز نشان داد كه تا چه حد، احتمال بالا گرفتن ناگهانی بحران‌ها در آفریقا جدی است. به همین جهت، توجه هرچه سریع‌تر به حل بحران سومالی اهمیت فوق‌العاده‌ای دارد.> ‌
یادداشت نویس این روزنامه انگلیسی در پایان می‌نویسد: <در شاخ آفریقا، سومالی را می‌توان نمونه بارزی از این واقعیت دانست كه چگونه بی‌توجهی به مشكلات می‌تواند به جای فراموشی آنها، باعث تشدید معضلات موجود شود. به همین جهت است كه اكنون هم جامعه بین‌المللی باید به دنبال برقراری آتش‌بس سریع در سومالی و انجام مذاكره میان دولت سومالی و شورشیان یا محاكم شرعی سومالی باشد. اما در عین حال، ارائه تضمین‌های امنیتی لازم به اتیوپی هم اهمیت زیادی در حل و فصل این بحران خواهد داشت. زمان زیادی برای جلوگیری از تشدید بحران باقی نمانده است.>

ترجمه: فرزانه سالمی

منبع : روزنامه اعتماد ملی