طرح تحولات اقتصادی

طرح تحول اقتصادی اگر همه جانبه اجرا شود، موجب افزایش کارآیی اقتصادی و رفاه خانوارهای کم درآمد می شود و دولت نیز قادر است با اتخاذ سیاست های دقیق پولی و مالی نقدینگی و تورم را کنترل کند.یکی از مشکلات اساسی اقتصاد ایران تثبیت قیمت کالاهایی که دولت ارائه می کند، است .در نتیجه تثبیت قیمت‌ها، اختلالات جدی در تخصیص منابع به وجود آمد که این مشکل با اجرای کامل سیاست های دولت در طرح تحول اقتصادی مرتفع می شود.این سیاستگذاری باعث افزایش در آمدهای دولت می شود.افزایش در آمدهای دولت الزاما به این معنا نیست که تورم بسیار بالایی شکل می گیرد، چون نقدینگی زمانی افزایش پیدا می‌کند که دولت پول به اقتصاد تزریق کند.اگرچه ممکن است سیاست توزیع نقدی یارانه ها و سرانه به منظور جلوگیری از کاهش رفاه خانوارهای کم درآمد در افزایش تورم موثر باشد اما دولت توانایی این را دارد که با اتخاذ سیاست های پولی و مالی این آثار تورمی را جبران کند.در تعیین سیاست‌های اجرایی نکته بسیار مهم لحاظ کردن اصول کارشناسی است. اگر این مجموعه سیاست ها درست انتخاب شده باشند، بسته ای که دولت پیشنهاد کرده قادر خواهد بود اشکال نامناسب و ناکارایی نسبی قیمت ها را رفع کند و از کاهش رفاه خانوارهای کم در آمد جلوگیری نماید.این اصلاحات برای موفق بودن دولت در هدف اصلی خود یعنی افزایش تولید و رشد اقتصادی ضروری است.اتخاذ سیاست های اقتصادی که موجب افزایش کارایی شود، مانند آنچه که در ترکیه و کشورهای آمریکای جنوبی انجام شد و موفقیت و رشد اقتصادی و اصلاح شرایط این کشورها نشان می دهد که اصلاحات اقتصادی که در جهت افزایش کارایی و بهبود نسبی قیمت هاست تا چه حد می تواند موثر باشد.امروزه پرداخت یارانه برای مصرف در اقتصادهای پیشرفته جهان منسوخ شده است.طرح تحول اقتصادی یکی از برنامه هایی است که دولت با شجاعت آن را مطرح کرد. موضوع هدفمند کردن یارانه ها در قانون برنامه پنج ساله سوم آمده بود ولی دولت وقت مانند بسیاری از وعده های انجام نشده، این برنامه را نیز عملیاتی نکرد. مصمم بودن دولت نهم برای انجام این تحول اقتصادی ستودنی است، چون در حال حاضر بخش عمده یارانه ها به افرادی تعلق می گیرد که مستحق آن نیستند.هدفمند کردن یارانه ها مهمترین موضوع طرح تحول اقتصادی است که اگر به صورت نقدی پرداخت شود، فشارهای تورمی را افزایش خواهد داد.تنش‌های سیاسی حاکم بر روابط خارجی ایران و تحریم ها، می تواند عملی کردن این بسته اقتصادی را با دشواری مواجه کند.در دولت قبل طرح ساماندهی اقتصاد ایران توسط تیم اقتصادی آقای خاتمی تهیه شد اما به سرانجام نرسید.در آن طرح هم بیشتر به کلیات پرداخته و به راهکاری دقیق اجرایی اشاره نشده بود.در اقتصادهای پیشرفته امروز جهان، پرداخت یارانه برای مصرف منسوخ شده است و یارانه فقط به بخش تولید به منظور افزایش ارزش طرف عرضه واگذار می شود.در هر کشوری مانند کشورهای امریکای لاتین، ترکیه و... که این اصلاحات اقتصادی پیاده شده، نهایتا نتایج موفقیت آمیزی بدست آمده است.طرح تحولات اقتصادی بسیار ارزشمند و مهم است به شرطی که همه دستگاهها در اجرای آن با دولت همکاری کرده و چوب لای چرخ دولت نگذارند.در لزوم اجرای این طرح جای شک و شبهه نیست چراکه موارد مطرح شده در آن پیش از انقلاب نیز از جمله موضوعاتی بوده که همواره اقتصاددان‌ها بر آن تاکید می کردند.وی لازمه موفقیت این طرح را همراهی قوای مقننه، قضاییه و سایر نهادها با دولت است .تاکید رییس جمهور بر این موضوع حاکی از عزم قوه مجریه برای اجرای طرح تحول اقتصادی است به شرطی که سایر دستگاهها نیز همکاری کنند چون دولت به تنهایی نمی تواند این طرح را اجرا کند.در کشور ما موانع اداری مشکل بسیار پیچیده ای است که برطرف کردن آن نیاز به عزم ملی دارد.بروکراسی عریض و طویل اداری ناشی از وجود قدرت های موازی است و تا زمانی که این ساختار اصلاح نشود، امکان تحقق این اهداف در کشور دشوار است.متاسفانه قدرت هایی که در طول سال های مختلف ایجاد شده و ساختار ایجاد کرده اند، منافعشان در حفظ وضع موجود است و به سادگی این تغیرات را نخواهند پذیرفت.پایبندی به قانون و پاسخگو بودن در برابر آن و حذف قدرت های موازی را لازمه به نتیجه رسیدن اهداف طرح تحول اقتصادی است .آنچه که بسیار تاثر برانگیز است، این است که در کشور ما قانونمداری و پایبندی به آن به حالت استثنا در آمده و بیشتر کارها تحت عنوان مصلحت انجام می شود.تا زمانی که نهادهای موازی وجود دارند، سازمان‌های موازی هم خواهند بود و در صورت وجود سازمان‌های موازی رانت و فساد به وجود می‌آید.هدفمند کردن یارانه ها به این معناست که منابع در دسترس نیازمندان قرار بگیرد.هدفمند کردن یارانه ها خواسته ای ملی است که باید با در نظر گرفتن تبعات اجتماعی، اقتصادی و سیاسی آن اجرا شود.

محمد امامی

منبع : روزنامه رسالت