برآورد اثر تورم بر نابرابری در توزیع هزینه ایران با استفاده از روش ناپارامتریکی (سال ۱۳۸۰-۱۳۵۰)

روشهای برآورد اثر تورم بر اثر توزیع درآمد (هزینه) را می توان به سه گروه تقسیم نمود: پارامتریک، شبه پارامتریک و ناپارامتریک. در این مقاله اثر تورم بر بیستکهای مختلف و نابرابری توزیع هزینه در ایران به صورت ناپارامتریک، طی سال های ۸۰-۱۳۵۰ برآورد شده است. برای این منظور شاخص سالانه بهای کالاها و خدمات مصرفی در دو دسته خوراکی، شامل ۵ گروه گوشت (مرغ و ماهی و ...)، نان و برنج، لبنیات و تخم مرغ، میوه ها و سبزی ها و سایر مواد خوراکی و دسته مواد غیر خوراکی، شامل ۷ گروه پوشاک و کفش، مسکن و سوخت، اثاثه خانه، حمل و نقل و ارتباطات، بهداشت و درمان، تفریح و تحصیل و مطالعه، و سایر کالاها و خدمات تفکیک شده است. آنگاه توزیع هزینه به قیمت های جاری، ‌براساس ترکیب مقداری سبد مصرفی خانوارها و احتساب شاخص قیمتها در سال پایه، به توزیع هزینه به قیمتهای ثابت، تبدیل گشته است. سپس با مقایسه سهم هزینه بیستکهای هزینه ای و همچنین شاخص نابرابری (ضریب جینی) متناظر با توزیع هزینه جاری (پیش از حذف تورم) و توزیع هزینه ثابت (پس از حذف تورم)، شدت و جهت آثار تورم بر آورد شده است. نتایج حاصل، حاکی از آن است که تغییرات نسبی قیمتها در مناطق شهری تا انتهای سال ۱۳۵۹ برابر گر بوده و موجب کاهش نابرابری شده است. این روند از سال ۱۳۶۰ نابرابر گر شده و موجب نابرابری در مناطق شهری شده است. کاهش در نابرابری، عموما ناشی از کاهش سهم بیستک پنجم به نفع افزایش سهم بیستکهای دیگر به ویژه پایین ترین بیستک و افزایش در نابرابری، ناشی از افزایش سهم بیستک پنجم به زبان کاهش سهم بیستکهای دیگر به ویژه پایین ترین بیستک بوده است. اثر تغییرات نسبی قیمتها بر نابرابری در مناطق روستایی دارای نوسانات متناوب بوده است.

اسماعیل ابونوری
علی تاجدین

منبع : پایگاه اطلاعات علمی