سه شنبه, ۱۸ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 7 May, 2024
مجله ویستا


بقعه‌ سلطانی ، بیدخت ، گناباد


سلطان‌محمدبن حیدر‌محمدبن سلطان‌محمدبن دوست‌محمدبن نور‌محمدبن حاج‌محمد‌بن حاج‌قاسم‌‌علی، ملقب به سلطان‌علی‌شاه، عارف و مؤسس سلسله گنابادی و از فضلای نیمه دوم قرن سیزدهم و ربع اول قرن چهاردهم هجری است. آرامگاه وی در بیدخت گناباد به صورت مناسبی ساخته شده است. مجموعه‌ بنای كنونی كه به نام بقعه‌ سلطانی نامیده می‌شود، عبارت است از : چهار صحن سنگ‌فرش شده به نام‌های پایین، بالا، كوثر و فردوس؛ دو حوض آب با لبه‌‌های سنگی؛ گنبد پوشیده‌شده از كاشی‌های نفیس با نقوش شاخ و برگ اسلیمی و تركیبی موزون در خطوط منظم هندسی، همراه با كتیبه دور گنبد شامل سوره‌ فتح و جمله طیبه «لا اله الاّ اللّه» و اسامی پیغمبران مرسل و ائمه اثنی عشر و تكرار جمله «محمد رسول‌اللّه»؛ ورودی‌های متعدد و چهار مناره مزین به كاشی‌های فیروزه‌‌فام در چهار زاویه بنا؛ چهار كفش‌كن و یك برج ساعت با زیرسازی زیبا؛ ایوانی رفیع به سمت شمال و اتاق مقبره و چهار درِ منبت‌كاری شده و حجراتی بر گرد صحن‌ها. بر بالای سردرِ اصلی آن كه تمام سطوحش آراسته به كاشی‌های معرق و كتیبه‌های نفیس ممتاز است، علاوه بر نام بانی بنا «حاج سلطان حسین تابنده رضاعلی شاه»، اسم معمار آن «حاج محمد ابراهیم بیدختی» نیز جای گرفته است.
در میان مقبره، دو سنگ‌‌قبر به چشم می‌خورد كه هر یك در میان محفظه‌ای قرار دارد: یكی متعلق به حاج شیخ محمدحسن صالح علی‌شاه - متوفای 1345 هـ.ش - و دیگری از آنِ عارف سلطان محمدعلی‌شاه است. سنگ مزار سلطان‌علی‌شاه توسط «استاد عبدالولی»، و سنگ مزار صالح علی‌شاه توسط «غلامحسین اصفهانی»، حجاری شده است.