سه شنبه, ۸ خرداد, ۱۴۰۳ / 28 May, 2024
مجله ویستا
نگاهی انتقادی به آثار و افکار مولانا از منظر سنت و مدرنیته
اگر مدرنیته دوران علم گرایی، عقل گرایی و تعصب ستیزی باشد، مولانا از پرچم داران آن به شمار میآید. عرفان مولانا لبریز از پیام ها و مفاهیمی است که با مدرنیته سازگاری دارد و گویی در این زمان گفته شده است.
عرفان تجربه ای معنوی، سلوکی عملی، نوعی حضور و سیر به سوی خداوند است که به هر انسانی این امکان را می دهد تا مانند پیامبران مورد خطاب خداوند واقع شود و افقی گسترده در برابر دیدگان انسان می گشاید تا از امور ناپایدار به ابدیت پیوسته و دچار آن حیرت سازنده گردد که حرکت آور و شکوفا کننده است.
عرفان حرکتی فراتر از زمان و مکان در جهت گسستن از بند و زنجیرهای مادی و به سوی عرصه ای بالاتر است، پس در ذات خود به سنت و مدرنیته وابستگی ندارد، اما عارفان و صوفیان و اندیشه ها و آثارشان چنین نیستند و خواهی نخواهی در لباس عصر و زمان خود ظاهر شده اند . آنها به اندازه تجربه معنوی و خلوص باطنی خود از عرفان بهره گرفته و به قدر پرواز خود، به مراتب بالاتر عروج نموده اند.
این پرواز نیز دچار فراز و فرود و حال و مقام بوده و از آن میان مولانا جلال الدین به شهادت آثار گرانقدرش از نادر شخصیت هایی است که به بالاترین قله های عرفان رسیده و یکی از دلایل آن همین که انسان های بی شماری را بعد از وفاتش نیز بی نصیب نگذاشته و چون پیری راهنما بر سر راه هر مشتاقی ایستاده تا راه بنماید و لذت های معنوی را به آنها بچشاند.
آثار مولانا نردبان آسمان است اما چنین نیست که هیچ نسبتی با سنت و مدرنیته نداشته باشد، بلکه مطالعه این نسبت خود پرده ای از زیبایی معنوی اوست. البته مولانا به آسمان اکتفا نکرده و زمین هم از نظر او به اندازه آسمان از خداوند لبریز است، هر چه از وجود بهره دارد ، از او رنگ و بو گرفته و چون نشانه و آیت اوست، شایسته عشق ورزی می باشد. اگر بعد از رنسانس و با پیدایش علوم جدید، عصر مدرن فرا رسید و انسان به زمین چشم دوخت دلیلی بر ابطال یا انکار آنچه آسمانی است نمی شود. انسان همانقدر که ریشه در زمین دارد سر بر آسمان دارد و نادیده گرفتن هر کدام نقص انسان است.
عرفان و تصوف ماجرای اشتیاق روح سالک به عروج و تعالی است، اما این سیر معنوی جدای از ظاهر مادی نیست و این پیوستگی دو طرفه هرگز قطع نمی شود و حتی پیشرفت در علوم و فنون و دانش و فن آوری نه تنها منافاتی با آن سیر معنوی ندارد که یاری گر و مکمل آن به شمار می آید. اگر عرفان در پاسخ به یکی از نیازهای روحی انسان بوجود آمده و در دیروز و امروز به این نیازها پاسخ داده است، بی شک برای انسان فردا که در تکامل مادی و معنوی گام های بلندتری برداشته کارآیی بیشتری خواهد داشت و چنین آموزه هایی هیچ تعارضی با مدرنیته ندارند، بلکه کاملا همسو به نظر میرسند.
مولانا می گوید، هر چیزی در این جهان ظاهری دارد و باطنی، اما آشکار و نهان هر دو اصالت دارند و خداوند هر دو را شامل می شود ( هوالاول والاخر و الظاهر والباطن “ حدید، ۳ ” و کل الی ذاک الجمال یشیر،“ شرح فصوص قیصری ، ص ۲۴ ” ) او ظاهر و باطن امور را مانند مادر و فرزند می داند که از هم جدایی ندارند و به عنوان نمونه در مورد انسان می گوید : “ تن همچون مریم است، و هر یکی عیسیی داریم؛ اگر در ما درد پیدا شود عیسای ما بزاید.” ا ما آنچه به این دو ارزش می دهد “ زیبایی ” و“ عشق ” است که در همه ذرات مادی و معنوی سریان دارد.
● عرفان مولانا و مدرنیته
▪ اگر مدرنیته دوران علم گرایی، عقل گرایی و تعصب ستیزی باشد، مولانا از پرچم داران آن به شمار میآید:
خاتم ملک سلیمان است علم
جمله عالم صورت و جان است علم
تا چه عالم هاست در سودای عقل
تا چه با پهناست این دریای عقل
سخت گیری و تعصب خامی است
تا جنینی کار خون آشامی است
عرفان مولانا لبریز از پیام ها و مفاهیمی است که با مدرنیته سازگاری دارد و گویی در این زمان گفته شده است. اگر روستا نشینی سمبل سنت و شهرنشینی نماد مدرنیته در نظر گرفته شود ، او می گوید:
ده مرو ، ده مرد را احمق کند
عقل را بی نور و بی رونق کند
این متن بخشی از مقاله «نگاهی انتقادی به آثار و افکار مولانا از منظر سنت و مدرنیته» است که توسط دکتر علی اکبر افراسیاب پور در «همایش آموزههای مولانا برای انسان معاصر» ارائه شده است.
دکتر علی اکبر افراسیاب پور
دکتر علی اکبر افراسیاب پور
منبع : مجله اینترنتی هفت سنگ
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
ایران انتخابات ریاست جمهوری انتخابات مجلس دوازدهم مجلس شورای اسلامی مجلس سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهور سیدابراهیم رئیسی شهدای خدمت رئیسی انتخابات ریاست جمهوری 1403
تهران هواشناسی قتل پلیس افزایش حقوق بازنشستگان سازمان هواشناسی شهرداری تهران دستگیری فضای مجازی وزارت بهداشت آتش سوزی کنکور
دولت سیزدهم خودرو تورم بانک مرکزی قیمت خودرو مسکن قیمت طلا قیمت دلار ایران خودرو بورس بازار خودرو حقوق بازنشستگان
تالار وحدت بازیگر علیرضا قربانی تلویزیون سینما هنرمندان رسانه ملی موسیقی سریال سینمای ایران قرآن کریم جشنواره کن
دانشگاه آزاد اسلامی جراحی شورای عالی انقلاب فرهنگی دانش بنیان
رژیم صهیونیستی اسرائیل غزه فلسطین روسیه جنگ غزه آمریکا رفح ترکیه نوار غزه اوکراین چین
فوتبال پرسپولیس استقلال لیگ برتر مهدی طارمی تیم ملی والیبال ایران لیگ برتر ایران جواد نکونام والیبال استقلال خوزستان بازی باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی اینستاگرام سامسونگ اپل ایلان ماسک اسنپ ماهواره گوگل شرکت های دانش بنیان واتساپ
نمک آلزایمر کودک تجهیزات پزشکی سازمان غذا و دارو افسردگی استرس کاهش وزن سکته مغزی