نارضایتی مدیران زن از ساختارهای سازمانی

نیمی از زنان مدیر از جو سازمان تحت سرپرستی‌شان اظهار نارضایتی دارند.»
این نظر مدیران زن شهر شیراز دربارهء جو حاكم بر سازمان‌های تحت مدیریت‌شان است.زمینهء نامناسب برای توانمندسازی زنان در ساختارهای مدیریتی و سازمانی از دیگر نتایج تحقیق حبیب احمدی است كه در سال ۱۳۸۵ دربارهء سنجش توانمندی مدیریتی زنان شیرازی انجام شده است.
یافته‌های این پژوهش كه با روش كمی و كیفی اجرا شده مواردی چون برقراری ارتباط اجتماعی زنان مدیر، اعتماد به نفس آنان، خلاقیت زنان و جو حاكم بر سازمان را سنجیده و نشان می‌دهد كه دگرگونی و تحول در ساختار سازمان‌های مدیریتی كه زنان در آن شاغلند به كندی انجام می‌گیرد.
۱۷۲ نفر از زنان شاغل در آموزش و پرورش و دانشگاه علوم پزشكی شیراز كه مشاغل مدیریتی را تجربه كرده بودند به پرسش‌ها پاسخ دادند.
۴/۹۲ درصد این زنان تحصیلات كارشناسی و بالاتر داشتند و ۷۵ درصد آنان نیز متاهل بودند.
بیش‌تر پاسخگویان سطوح مدیریتی پایین (مدیریت مدارس)، میانی (مدیر مراكز تربیت معلم و روسای بخش‌های دانشگاه) را تجربه كرده بودند و درصد اندكی هم سابقهء‌مدیریت ارشد و (ریاست بیمارستان و رییس دانشكده) را در كارنامهء خود داشتند.
بررسی برقراری ارتباط اجتماعی مدیران زن یكی از موارد مورد پژوهش بود. نمرهء پاسخگویان نشان داد كه توانمندی مدیران زن در برقراری ارتباط اجتماعی بالا بوده است. بررسی اعتماد به نفس زنان مدیر نیز كه یكی از شاخص‌های سنجش توانمندی مدیریتی زنان است حاكی از آن است كه پاسخگویان از اعتماد به نفس بالایی برخوردارند.
«تا چه حد مشكل یا مساله را می‌توانید به وضوح تعریف كنید و یا تا چه حد بیش‌تر از یك راه‌حل برای حل مشكلات استفاده می‌كنید؟»
این‌ها گویه‌هایی بود كه به وسیلهء آن محقق سعی كرده بود میزان خلاقیت مدیران زن را بررسی كند كه براساس یافته‌های پژوهش كه از نمرهء ۳۱ تا ۶۷ در نوسان بود این مساله در حد متوسط ارزیابی شد.
چگونگی جو حاكم بر سازمان یكی دیگر از موارد مورد پژوهش بود كه براساس سوالاتی چون قوانین مناسب و عادلانهء سازمان، انتخاب كاركنان و توزیع مناسب آن‌ها براساس تخصص و شایستگی سنجیده شد. نتایج حاصل حاكی از آن بود كه نگرش پاسخگویان نسبت به جو حاكم بر سازمان‌شان در حد متوسط بوده است همچنین مشخص شد جو سازمانی تنها بر میزان خلاقیت زنان تاثیر معنادار دارد به این معنا كه بهبود جو سازمانی موجب افزایش خلاقیت زنان می‌شود. بخش كیفی این پژوهش معطوف به تعبیر و تفسیر زنان مورد مطالعه از تجربیات مدیریتی و ارتباط آن با توانمندی زنان شد. یافته‌های این بخش نیز نشان داد كه پاسخگویان سطوح علمی-تحصیلی بالا، اعتماد به نفس بالا، مسوولیت‌پذیری، آشنایی با اصول مدیریت، رفتار سازمانی، تخصصی، تجربهء مدیریتی، توانایی كنترل سازمان و خلاقیت، مدیریت تصمیم‌گیری و برقراری ارتباط مناسب با افراد سازمان را از مهم‌ترین ویژگی‌های مدیریتی زنان دانسته‌اند. همچنین پاسخگویان راه‌های رسیدن به این ویژگی‌ها را آموزش، تجربهء كافی، تلاش مستمر، امكانات رفاهی مالی، گزینش مدیران برحسب شایسته‌سالاری، استقلال در كارها، مدیریت مشاركتی، برگزاری دوره‌های ضمن خدمت و استفاده از الگوهای اثربخش مدیریتی عنوان كرده‌اند. پاسخگویان ملاك ارزیابی مدیر توانمند را نیز عملكردهای شغلی، اخلاق، وجدان كاری، تعهد سازمانی، دقت و سرعت در تصمیم‌گیری، تفكر خلاق، انضباط كاری، دارا بودن برنامه‌ای سازمان یافته، جلب رضایت كاركنان و انتقادپذیری عنوان كرده‌اند.
مصاحبه‌شوندگان در رابطه با چگونگی انتقال تجربیات مدیریتی هم بر این باور بودند كه برگزاری همایش، برپایی میزگرد در محیط كار، تشكیل جلسات با مدیران موفق و بهره‌گیری از تجربیات آنان، برپایی دوره‌های آموزش مدیریت علمی و ثبت تجربیات مدیران موفق و اطلاع‌رسانی منظم در انتقال تجربیات موفق موثر خواهد بود.
شیوه‌های مساله‌یابی و حل مساله كه از شاخص‌های توانمندی زنان محسوب می‌شود محور دیگر مصاحبه‌های عمیق با این زنان بود. پاسخگویان در این باره گفتند كه تفكر خلاق در مساله‌یابی، تشكیل جلسات گفت‌وگو، ارزیابی راه‌حل‌ها، انتخاب بهترین راه‌حل‌ها، دوره‌های آموزشی، حل مساله و تلاش در جهت نهادینه كردن فرهنگ سازمانی در ایجاد تفكر خلاق موثر خواهد بود.
در نهایت، نتایج این پژوهش نشان داد كه زنان شاغل در سازمان‌های آموزشی از توانمندی مدیریتی بسیار بالایی برخوردار بوده و جو حاكم بر سازمان نیز بر خلاقیت آنان به عنوان یكی از مهم‌ترین ابعاد توانمندی‌شان تاثیر مثبت دارد. یافته‌ها بیانگر آن بود كه در برقراری روابط اجتماعی پاسخگویان بالاتر از حد متوسط در خلاقیت نیز در حد بالا هستند كه همهء این‌ها نشان‌دهندهء توانمندی مدیریتی بالای زنان است و این درحالی است كه تنها نگرش نیمی از پاسخگویان نسبت به جو حاكم بر سازمان تحت مدیریت‌شان مثبت بوده است.
پژوهشگر در پایان نتیجه می‌گیرد از آن‌جا كه یافته‌های پژوهش دلالت بر توانمندی مدیریتی نسبتا بالای زنان (از دید خودشان) دارد، تجدیدنظر در توزیع عادلانهء سمت‌های مدیریتی، بین زنان و مردان ضروری و اجتناب‌ناپذیر به نظر می‌آید. همچنین یافته‌های حاصل از مصاحبهء عمیق با زنان شاغل نیز دلالت بر حساسیت زنان نسبت به مدیریت سازمان‌ها دارد. آن‌ها خواهان برخورداری مدیران زن از منابع كمی و كیفی و ارتقای مهارت‌هایشان در جهت اختیارات بیش‌تر برای مشاركت زنان در عرصهء مدیریتی هستند. نهادمند كردن حل خلاقانهء مساله و زیرمجموعه‌های سازمانی تحت مدیریت زنان، جلب مشاركت سازمانی مدیران زن در فرآیند مساله‌یابی، تقویت اعتمادبه نفس، آموزش تمرین و ممارست مدیران زن به منظور ورود معتبر به واقعیت‌های سازمانی در جهت مساله‌یابی و حل مساله، سازماندهی تجربیات مدیران زن و ایجاد گسترش ارتباط ذهنی كاركنان سازمانی از پیشنهادات این پژوهش در جهت توانمندسازی بیش‌تر زنان مدیر است.

منبع : روزنامه سرمایه