نفستان را خوشبو کنید!

دهان به علت ترشحات غدد بزاقی همیشه مرطوب است. میزان ترشح بزاق در یک شخص سالم معادل ۵۰۰ تا ۱۵۰۰ میلی لیتر در روز است و میزان تولید به عوامل متعددی از جمله سن، جنسیت، ساعات متفاوت روز، ماههای مختلف سال، حالات روحی و وضعیت غذایی بستگی دارد. بزاق بدون رنگ است، کمی ‌حالت چسبندگی دارد و با داشتن انواع ترکیبات آلی و معدنی، محیط مناسبی برای رشد باکتری‌ها در دهان است.‏
باکتری‌های دهان می‌توانند روی مواد موجود در بزاق مخصوصاً ذره‌های غذا در میان دندانها تأثیر بگذارند و بر اثر عمل تخمیر و فساد، گازهای بدبو تولید کنند؛ بنابراین عمل باکتری‌ها در دهان را می‌توان مهمترین عامل تنفس بدبو به حساب آورد. علاوه براین، باکتری‌های موجود در دهان می‌توانند با تأثیر بر مواد قندی، اسیدهای آلی تولید کنند، این اسیدها ممکن است به تدریج باعث پوسیدگی دندانها بشوند. برخی از باکتری‌های دهان درعمق دندانها و اطراف لثه فعالیت بیشتری دارند و می‌توانند بیماری‌های عفونی لثه و دندان را موجب شوند. در طول روز به علت باز و بسته شدن دهان و در نتیجه دفع گازهای تولید شده توسط باکتری‌ها از شدت بوی دهان کاسته می‌شود.‏
علاوه براین در طول روز بلع بزاق به تنهایی یا همراه با مواد غذایی، از تجمع باکتریهای داخل دهان می‌کاهد و موجب کاهش متابولیسم باکتری‌ها در دهان می‌شود. به عکس در طول شب به علت محبوس شدن گازهای تولید شده در دهان و تولید ترکیبات متعدد مخصوصاً توسط باکتری‌هایی که برای رشد به کمی ‌اکسیژن نیاز دارند، بوی دهان شدت می‌یابد. در حقیقت تنفس بد بوی صبحگاهی دهان، در رابطه مستقیم با فعالیت شبانه باکتری‌ها در دهان است. بیشتر میکروب‌های موجود در دهان بیماری‌زا نیستند و جزء ساکنان طبیعی دهان انسان سالم به حساب می‌آیند. در دهان، انواع میکروبهای بیماری‌زا نیز موجود است که در شرایط خاص قادر به تولید بیماری‌های عفونی در دهان و سایر قسمت‌های مجاور هستند. میکروبهای موجود در دهان می‌توانند به سادگی توسط بزاق از فردی به فرد دیگر با جمعیت میلیونی منتقل شوند. تعداد میکروبهای موجود در دهان به حدی زیاد است که هر انسان در هنگام صحبت کردن، میلیونها میکروب را با ترشح‌های فوق‌العاده کوچک بزاق درهوای اطراف خود پراکنده می‌کند.
اگر فردی دهانش همیشه بوی بد نمی‌دهد و گاهی چنین می‌شود، بدون شک باید نشانه‌هایی ازیک بیماری را در بدن خود حس کند و بی درنگ درصدد رفع بوی بد دهان و شناخت بیماری برآید. بوی بد ناگهانی دهان می‌تواند ناشی از دلایل زیر باشد:‏
- عفونت و تورم لثه‌ها یا آبسه دندان‏
‏- عفونت گلو یا متورم شدن آن
‏- سینوزیت
‏- عفونت ریه
‏-‏Sjogren‏ (بیماری که در آن چشم و دهان به طور مزمن خشک می‌شوند)‏
‏- بیماری ناشی از الکلی بودن افراد‏
‏- بیمارهای کلیه که درآن کلیه‌ها قادر نیستند به درستی سموم را به خارج بفرستند‏
- یبوست
‏- بیماری کبد‏
بعضی اوقات بوی بد دهان از میکروبی به نام «هلیکوباکتر پیلوری» است. این میکروب در جهاز‌هاضمه باقی می‌ماند و ممکن است تولید زخم معده بکند و درهرحال بوی بد دهان را باعث شود. در این موارد ضمن این که به پزشک معالج خود مراجعه می‌کنید با انجام آزمایش‌های لازم و پیگیری‌های مداوم درصدد رفع این عارضه برآیید، چون در مراحل بعدی می‌تواند خطرناک تر باشد.‏
با رعایت بهداشت دهان می‌توان میکروبهای دهان و در نتیجه اعمال ناخواسته آنها را به حداقل رساند. بهترین روش برای کاهش میکروبهای دهان، شستشوی مداوم دهان و دندانها پس از صرف غذا (مخصوصاً هنگام شب) است. شستشو موجب خارج شدن ذره‌های موجود در حفره دهان می‌شود و در اصل با حذف مواد غذایی مورد نیاز میکروبها، از جمعیت آنها کاسته می‌شود. به خصوص عامل مؤثری در به حداقل رساندن میکروبهای دهان و ممانعت از پوسیدگی دندانها است. مواد پروتئینی مانند ذره‌های گوشت در بین دندانها محیط مناسبی برای رشد باکتریها ایجاد می‌کند. بنابراین بوی بد دهان اغلب در ارتباط با فساد مواد پروتئینی است. بلع بزاق، نوشیدن مایع‌ها، دفع بزاق و شستشوی دهان با مواد شیمیایی ضدمیکروب از جمعیت میکروبهای دهان به میزان قابل ملاحظه‌ای می‌کاهد. اگرچه پس از چند ساعت جمعیت میکروبها دوباره به حالت اولیه برمی‌گردند، اما مصرف مواد ضدبومانند آدامس، پوششی بر روی تنفسهای بدبو است و به علت بالا بردن ترشح بزاق و بلع بزاق از جمعیت میکروبها می‌کاهد.‏
ناگفته نماند که آدامس و ترکیبات مشابه به علت داشتن قندهای ساده باعث رشد باکتریهای موثر برپوسیدگی دندان‌ها می‌شود.‏
از دیدگاه طب نتروتپ، تغذیه دربوی بد دهان بسیار اهمیت دارد. سعی کنید حدود دو لیتر آب در روز بنوشید. همچنین از خوردن گوشت تا آن جایی که امکان دارد، پرهیز و به جای آن از پروتئینهای گیاهی استفاده کنید. همچنین بیشتر از غذاهای بخارپز و آب‌پز و سبزی‌های تیره که دارای کلروفیل زیاد هستند استفاده کنید.
از ادویه‌ها کمتر استفاده کنید. سعی کنید به غذای خود کمی ‌نمک برای مزه و زعفران به عنوان ادویه بزنید. از مصرف مواد غذایی مانند سوسیس، کالباس، چیپس، پفک و ... خودداری کنید.‏
می‌توانید یک قاشق چایخوری جوش شیرین را در نصف لیوان آب گرم حل کنید و وقتی ولرم شد مقداری از آن را در دهان نگاه دارید و مزمزه کنید و دندانها و دهانتان را با آن کاملاً بشویید. بدین طریق، هم دندانهای تمیز و شفافی خواهید داشت وهم نفس تازه و خوشبویی پیدا می‌کنید. بد نیست بدانید چنانچه پوست شما دچار آفتاب سوختگی شده است اگر خمیری از جوش شیرین درست کنید و روی آن بگذارید بسیار مؤثر خواهد بود.

منبع : روزنامه اطلاعات