خداحافظ بیمه‌های درمانی‌

نظام سلامت ایران با مشکلات متعددی دست و پنجه نرم می‌کند که از مهمترین آنها می‌توان به افزایش هزینه‌های خدمات درمانی، کاهش کیفیت، افزایش پرداخت مستقیم مردم، رعایت شدن تعرفه‌ها و اخذ وجوه بیش از تعرفه در بخش‌ خصوصی و پرداخت‌های زیرمیزی به ارائه‌کنندگان هم در بخش دولتی و هم در بخش‌ خصوصی، کاهش رضایتمندی بیماران و نپذیرفتن قیمت‌های خصوصی از سوی سازمان‌های بیمه‌ای اشاره کرد.
رضایت نداشتن پزشکان و بیمارستان‌ها از تعرفه‌های پزشکی، فقدان نظام مبتنی بر شواهد برای تعریف تعرفه‌ها، ابهام در تصمیم‌گیری‌های مربوطه در خصوص تعرفه‌ها، اجرا نشدن مقررات مربوط به تعرفه که باعث نارضایتی مردم از اضافه پرداخت‌ها شده است، همه و همه از مشکلاتی هستند که در تعرفه‌گذاری خدمات سلامت به چشم می‌خورد.
یکی از مهمترین مشکلات و مباحث عنوان شده در تعرفه‌گذاری خدمات درمانی بحث غیرواقعی بودن تعرفه‌ها و قیمت‌هاست؛ برنامه‌ای که در واقع به معنی تعیین تعرفه کمتر از برآورد قیمت تمام‌شده آن است. این موضوع سال‌هاست که مورد چالش پزشکان و وزارت بهداشت و حتی وزارت بهداشت و دولت وجود دارد.
عرضه‌کنندگان خدمات درمانی با استناد به غیرواقعی بودن تعرفه‌ها و قیمت‌های برنامه‌ای، خدمات درمانی را به طور مطلوب در اختیار مصرف‌کنندگان قرار نمی‌دهند یا در قالب پرداخت‌های زیرمیزی (و غیراخلاقی) باعث فشار بیش از حد بر مصرف‌کنندگان می‌شوند. همچنین غیرواقعی بودن تعرفه‌ها و قیمت‌های برنامه‌ای باعث شده که عرضه‌کنندگان خدمات از طرف قرارداد شدن با سازمان‌های بیمه‌گر خودداری کرده یا باعث مصرف بیش از حد این خدمات از سوی مصرف‌کنندگان شوند.
● سنگ بنای کج‌
وجود جنگ و تورم ناشی از آن و سیاست‌های حمایتی گسترده دولت طی دهه ۶۰ باعث شد که رشد شاخص بخش بهداشت و درمان طی این دوره برخلاف روند طبیعی آن، همواره پایین‌تر از سطح عمومی قیمت‌ها واقع شود و تعرفه‌های خدمات پزشکی نیز در این سال‌ها ثابت یا با افزایش اندکی همراه بوده است.
تداوم این روند در سال‌های پس از دهه ۶۰ و عدم افزایش متناسب تعرفه‌ها و قیمت خدمات سلامت با شاخص قیمت بخش بهداشت و درمان با تورم سالانه در کشور، باعث فاصله گرفتن هر چه بیشتر قیمت تمام‌شده این خدمات از تعرفه‌های رسمی در هر سال شد، تا جایی که پس از مدتی ارائه‌کنندگان خدمات پزشکی (ابتدا بخش‌ خصوصی) مبالغ بیشتری را از مراجعه‌کنندگان طلب می‌کردند. این تفاوت‌ها کم‌کم افزایش یافت، به طوری که این مبالغ در موارد بستری تا چندین برابر تعرفه‌های رسمی رسیده است.
در سالیان گذشته، رشد روزافزون هزینه‌های درمانی از یک طرف و محدودیت بودجه‌ای دولت از طرف دیگر، یکی از مهم‌ترین چالش‌های موجود در حفظ و ارتقای رفاه و سلامت جامعه بوده و فشار ناشی از افزایش هزینه‌ها بر بودجه محدود دولت‌ها، باعث کاهش نقش آنها در زمینه ارائه خدمات سلامتی شده است. این امر باعث شده که قیمت‌های دستوری تعیین شده از سوی دولت در این بخش و نامناسب بودن تعرفه و فاصله آن با قیمت تمام‌شده واقعی، مشکلات عدیده‌ای را برای نظام سلامت ایجاد کند.
● به نفع هیچ‌ کس نیست‌
شاید به مذاق بسیاری از پزشکان این کلام خوش نیاید، ولی واقعیت این است که افزایش تعرفه‌ها به‌تنهایی هیچ دردی را از جامعه پزشکی درمان نخواهد کرد. سازمان نظام پزشکی سعی کرد تعرفه‌های بخش خصوصی را به تعرفه‌های واقعی نزدیک کند و کاری کند که پزشکان بخش‌ خصوصی بتوانند به فعالیت خود ادامه دهند، این حرکت اگر از یک جنبه مثبت باشد، اما از جنبه‌های مختلف برای بهداشت و درمان کشور ایجاد ضرر و زیان خواهد کرد.
تفاوت فاحشی که میان تعرفه‌های بخش دولتی و خصوصی با اعلام تعرفه‌های خصوصی به وجود آمد، تاثیر مستقیمی بر ارائه خدمات بهداشتی و درمانی در دو بخش خصوصی و دولتی خواهد گذاشت. واقعیت این است که بسیاری از پزشکان متخصص ما در هر دو بخش شاغل هستند. وقتی یک استاد دانشگاه در بیمارستان خصوصی عمل سزارین را به مبلغ یک میلیون تومان انجام می‌دهد آیا می‌توان از او انتظار داشت در بخش دولتی همین عمل را با مبلغ ۶۰ هزار تومان انجام دهد؟ این تنها یک سوی ماجراست. در بین پزشکان کشور توزیع منطقی درآمد وجود ندارد، در حالی که گفته می‌شود برخی پزشکان ماهانه درآمدی در حدود ۵۰۰ میلیون تومان دارند، درآمد برخی پزشکان جوان به ۲۵۰۰۰ تومان هم نمی‌رسد. این توزیع نابرابر موجب می‌شود برخلاف ادعای برخی افراد افزایش تعرفه‌ها موجب بهبود وضعیت پزشکان جوان نشود.

دلا‌رام شجاعی باغینی

منبع : روزنامه جام‌جم