نقش رسانه ای مساجد در انقلاب اسلامی‌

با توجه به ماهیت سیاسی دین اسلام، مسجد به عنوان کانون و محور فعالیت‌های دینی، سیاسی و اجتماعی، نقش مهمی در تاریخ پرفراز و نشیب اسلام داشته است، در مذهب تشیع این نقش به واسطه سرنوشت ویژه و درگیری‌های فراوان آنان با نظام‌های حاکم ظالم و غیرمشروع، اهمیت بیشتری دارد.
در تاریخ اسلام ارتباط بین مسجد و سیاست به روش‌های گوناگون تجلی پیدا کرده است. مسلمانان می‌کوشیدند بعد از هر پیروزی، مسجدی در مرکز شهر احداث نمایند. مسجد پایگاه بسیج مردم و تجمع نیروهای رزمنده بود و محلی برای عناصر ناراضی و انقلابی به منظور تجهیز وسیع امکانات علیه حکام بوده است. مسجد در صدر اسلام با کارکردهای مختلف در زمینه‌های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی، مسائل کلی جامعه مسلمانان را شامل می‌شد.‌
در ابتدای دوران مشروطیت و نیز آغاز نهضت امام خمینی(ره) جایگاه و تاثیر نهادهای مذهبی همچون مساجد انکارناپذیر است. مساجد نه تنها پایگاهی جهت بیدار سازی مردم علیه حکومت بلکه محلی برای سازماندهی نیروهای انقلابی و مبارز بودند. تبادل اطلاعات و جلسات مشاوره میان مبارزان در مساجد صورت می‌پذیرفت، زیرا پخش اعلامیه در اغلب مساجد سهل‌تر و سریع‌تر صورت می‌گرفت و اعتراض مردم و علما و حضرت امام از طریق پخش اعلامیه آنان در مجامع مذهبی بویژه مساجد، همه گیر می‌شد و بدین ترتیب اخبار جریان‌ها و حوادث به مردم انتقال می‌یافت. ‌این‌گونه فعالیت‌ها با توجه به جو خفقان و سرکوبی رژیم در دهه چهل، می‌توانست از مهم‌ترین مخالفت‌های سیاسی و حرکت اعتراض‌آمیز علیه حکومت به شمار آید.‌
اما در محور کارکردهای سیاسی - دینی مساجد، اقامه نماز جماعت و برگزاری مجالس بزرگداشت شخصیت‌ها و افراد و جریانات سیاسی - اجتماعی از راه گردهمایی افراد انقلابی و مبارز در مساجد بود. بیشتر این بزرگداشت‌ها و تشکیل آنها در مساجد، کار سیاسی هم محسوب می‌شد، چه اینکه در پوشش چنین جلساتی، مسائل مربوط به نهضت هم طرح می‌گردید.
همچنین با اقامه فریضه نماز در مساجد فرصت بهینه‌ای برای تقویت روح همبستگی و اتخاذ تصمیم واحد مبارزان در برابر رژیم به دست می‌آمد. به‌طوری که در گزارش‌های متعدد، ساواک تجمع مردم در مساجد و برگزاری نماز جماعت در مساجد را زنگ خطری برای رژیم معرفی می‌نماید: <لشکر معتقد است که امر نماز جماعت و نشان دادن عده‌ای پیرو از راه جمع شدن آنها برای نمازجماعت در شبانه‌روز، دو مرتبه، نمایش قدرتی آن به مراتب بیشتر از مجلس سوگواری است که عده‌ای محدود در منزلی جمع شوند و روی همین اصل بود که لشکر موضوع را خیلی جدی گرفته و طی شماره‌های مذکور ... به سمع مقامات مسئول رسانیده و درخواست جلوگیری آن را نموده است.>‌
رژیم پهلوی با کنترل و مراقبت‌های ویژه خود نتوانست مانع کارایی مساجد گردد، اما مساجددر نقش باز یافته خود ظهور کرد و به پایگاه انقلاب و مرکز نشر تعالیم اسلامی مبدل گردید.

منبع : روزنامه اطلاعات