وضعیت اقتصادی و اجتماعی استان ، استان کرمانشاه

در آبان ماه 1375، جمعیت استان كرمانشاه 596‚788‚1 نفر بوده است كه 61/75 درصد آن در نقاط شهری و 37/70 درصد آن در نقاط روستایی سكونت داشته و بقیه غیرساكن بوده‌اند. در سال مذكور، از 596‚778‚1 نفر جمعیت استان، 310‚916 نفر مرد و 286‚862 نفر زن بوده‌اند و نسبت جنسی آن 106 بوده است.
در آبان ماه 1375، از جمعیت استان 99/78 درصد را مسلمانان تشكیل می‌داده‌اند. این نسبت در نقاط شهری 99/74 درصد و در نقاط روستایی 99/85 درصد بوده است.
در فاصله سال‌های 1365 تا 1375، 387‚246 نفر به استان وارد و یا در داخل آن جابجا شده‌اند. مقایسه محل اقامت قبلی مهاجران با محلی كه در آن سرشماری شده‌اند نشان می‌دهد،‌ 28/77 درصد از روستا به شهر، 35/97 درصد از شهر به شهر، 11/66 درصد از روستا به روستا و 15/95 درصد از شهر به روستا در طی 10 سال قبل از سرشماری آبان 1375 جابه‌جا شده و یا مهاجرت كرده‌اند.
در آبان‌ ماه 1375، از 655‚538‚1 نفر جمعیت 6 ساله و بیشتر استان، 76/57 درصد باسواد بوده‌اند. نسبت باسوادی در گروه سنی 14- 6 ساله 95/04 درصد و در گروه سنی 15 ساله و بیشتر 68/09 درصد بوده است. افراد شاغل و افراد بیكار (جویای كار) در مجموع 35/97 درصد از جمعیت 10 ساله و بیشتر را تشكیل می‌داده‌اند. این نسبت در نقاط شهری، 33/24 درصد و در نقاط روستایی، 40/17 درصد بوده است. از جمعیت فعال این استان، 88/30 درصد را مردان و 11/70 درصد را زنان تشكیل می‌‌داده‌اند. در آبان ماه 1375، از شاغلان 10 ساله و بیشتر استان 26/47 درصد در گروه‌های عمده كشاورزی، 22/45 درصد در گروه عمده صنعت، 49/07 درصد در گروه عمده خدمات و بقیه اظهار نشده گزارش شده است.
اكثریت ساكنین این استان از قدیم‌الایام زندگی كوچ‌نشینی توأم با معیشتی براساس دامداری داشته‌اند و اقلیتی به زندگی یكجانشینی پرداخته و به كشاورزی اشتغال ورزیده‌اند، ولی امروزه اكثریت این چادرنشینان، روستاها و شهرهای آبادی را ایجاد كرده‌‌اند. در عین حال بعضی با همان روال سابق به زندگی چادرنشینی اشتغال دارند. استان كرمانشاه را می‌توان یكی از مناطق عشایری ایران دانست كه مهم‌ترین ایلات آن عبارتند از :
ایل گوران كه شامل چهار طایفه به نام‌های بیونیژ، شوانكاره (چوپان كاره)، حیدری و تفنگچی است. محل ییلاقی‌ آن‌ها در مناطق قلعه قاضی ذهاب، سیوانه، تفنگچی،‌ شامار و قشلاق آن‌ها در تنگ حمام ذهاب و منطقه جگیران قرار دارد. مردم ایل گوران پیرو اهل حق هستند.
ایل سنجابی كه در زمان سلطنت نادرشاه افشار از شیراز به این منطقه كوچ داده شده و ظاهراً در دوره‌ قاجار سواران نشانی از پوست سنجاب داشته‌‌اند و به سنجابی معروف شده‌اند. در اطراف كرمانشاه حدود 180 روستا محل ییلاقی ایل سنجابی است. محل قشلاق آنان نیز اطراف ذهاب و قصر شیرین است.
ایل كلهر نیز یكی از ایلات بزرگ و دامدار استان كرمانشاه است كه در فصل زمستان به منطقه دهلران و مهران كوچ می‌‌كنند. چراگاه‌های گرمسیری آن در اطراف دیره، سر پل ذهاب، گیلان غرب، ویژنان، نفت شهر و پشته امام حسن قرار دارد.
دیگر ایلات استان عبارتند از :‌ ایل تركاشوند، ذوله، باززده، كمرند، بالوند (زردبلان)، ثلاث باباجانی، قبادی، ایل جمیر (اجمور یا جمهور) و ایل باباجانی.
در استان كرمانشاه، به علّت شرایط اقلیمی مناسب محصولات كشاورزی متعدی از قبیل : گندم، جو، چغندرقند، برنج، صیفی. سبزی و میوه‌هایی از قبیل : گردو، بادام، انار، سیب، مركبات و خرما تولید می‌شود. مرغداری، زنبورداری و صید ماهی نیز رایج است و عمده‌ گوشت مرغ، ماهی و عسل مورد نیاز مردم در استان تولید می‌شود.
صنایع استان نیز به دو گروه صنایع دستی و ماشینی تقسیم می‌شود. صنایع دستی مشتمل بر قالی، گلیم، جاجیم، شال، دستكش و گیوه می‌باشد. بزرگترین صنعت كارخانه‌ای استان كرمانشاه تصفیه‌خانه نفت است كه كارخانه‌ آن در كنار رود قره‌سو ساخته شده است. قدیمی‌ترین كارخانه صنایع غذایی استان، كارخانه قند اسلام‌آباد است كه در سال 1341 هـ.ش بنا شده است. منطقه غرب ایران (كرمانشاه) از نظر ذخایر معدنی حائز اهمیت است كه عمده‌ترین آن‌ها عبارتند از : آهن، سرب، گوگرد، آلومیت، كوارتزیت و ... كه هنوز به طور شایسته مورد بهره‌برداری قرار نگرفته است.