چشم انداز سرمایه‌گذاری‌های نفتی در عربستان

افزایش درآمدهای نفتی، موجب افزایش رشد اقتصادی و در نتیجهء رشد تقاضای انرژی در عربستان شده است. رشد تولید ناخالص داخلی عربستان از سال ۲۰۰۱ تاكنون دو برابر افزایش یافته است و تقاضای سوخت در عربستان سال گذشته با شش درصد رشد به بیش از دو میلیون بشكه در روز رسید. بنابراین عربستان برای تامین تقاضای رو به رشد فرآورده‌های نفتی، نیازمند احداث پالایشگاه‌های جدید است.
ظرفیت پالایشگاه‌های عربستان به عنوان دارندهء بالاترین ذخایر نفتی و نیز به عنوان مهم‌ترین صادركنندهء نفت جهان هم اكنون روزانه ۴/۳ میلیون بشكه است. ظرفیت تولید فرآورده‌های پالایشگاهی عربستان تا پنج سال آینده قرار است به بیش از دو برابر افزایش یابد و به شش میلیون بشكه در روز خواهد رسید در همین چارچوب شركت نفتی آرامكوی عربستان قصد دارد یك واحد بزرگ پالایشگاهی در منطقه راس التنوره احداث كند كه ظرفیت این پالایشگاه روزانه بیش از ۴۰۰ هزار بشكه خواهد بود مقامات آرامكو، شركت ملی نفت عربستان سعودی از احداث این پالایشگاه هشت میلیارد دلاری در شرق عربستان سعودی به منظور رویارویی با تقاضای بالای داخلی خبر داده‌اند. این پالایشگاه در سواحل شرق عربستان، چهارمین تجهیزات پالایشگاهی عظیم در عربستان خواهد بود كه با احداث آن ظرفیت پالایشگاهی این كشور تا سال ۲۰۱۲ به بیش از ۵/۳ میلیون بشكه در روز افزایش می‌‌یابد. این پالایشگاه كه قرار است; در منطقهء RAS TANURA در سواحل خلیج‌فارس واقع شود، دارای توان تولید روزانه ۴۰۰ هزار بشكه خواهد بود و از روز ۲۵ ماه ژوئن سال جاری آرامكو عملیات احداث این تجهیزات پالایشگاهی را آغاز خواهد كرد. از طرف دیگر آرامكو سال گذشته با شركت‌های توتال فرانسه و كنكوفیلیپس آمریكا برای ساخت دو پالایشگاه بزرگ با هدف صادرات فرآورده‌های نفتی به توافق رسید.
عربستان سعودی همچنین در تلاش است; تا سال ۲۰۱۵ میلادی در حوزهء تولید مواد شیمیایی نیز جایگاه سوم در جهان را به خود اختصاص ‌‌دهد. در حال حاضر كشور عربستان در جایگاه دهمین تولید‌كنندهء مواد پتروشیمی و مشتقات نفت در جهان است. كشور عربستان سطح تولیدات پتروشیمی خود را از دو میلیون تن در سال ۱۹۷۰ به بیش از ۶۰ میلیون تن در سال رسانیده است كه نشان می‌‌دهد; عربستان سعودی طی ۳۰ سال گذشته تحولی عظیم در قسمت پتروشیمی خود ایجاد كرده و چنانچه با همین شیوه به روند رشد خود ادامه دهد، تا سال ۲۰۱۵ قادر به تولید سالانهء ۱۰۰ میلیون تن مواد شیمیایی خواهد بود. این میزان تولید، عربستان سعودی را در سومین جایگاه برتر تولیدكنندگان مواد پتروشیمی در جهان قرار خواهد داد.
این در حالی است كه در حوزهء ذخایر و تولید نیز عربستان سعودی با دارا بودن ۲۶۴ میلیارد بشكه نفت دارای بالاترین ذخایر نفتی جهان است و فاصلهء كشور بعدی یعنی ایران با عربستان حدود ۱۳۰ میلیارد بشكه است. اخیرا نیز مقامات كشور عربستان سعودی از كشف دو میدان نفتی جدید در نزدیكی GHAWAR بزرگ‌ترین میدان نفتی جهان خبر داده‌اند. نخستین میدان كشف شده واقع در ۷۰ كیلومتری جنوب شرق میدان نفتی GHAWAR دارای توان تولید روزانه پنج هزار و ۵۶۹ بشكه نفت و ۸/۲ میلیون فوت مكعب گاز در روز است. دومین میدان نفتی نیز كه در ۳۰ كیلومتری جنوب شرق GHAWAR واقع شده دارای توان تولید روزانه پنج هزار و ۶۰۰ بشكه نفت خام سنگین و دو میلیون فوت مكعب گاز در هر روز است.
ظرفیت تولید این كشور هم‌اكنون ۱۰ میلیارد بشكه در روز است اما رییس شركت آرامكوی عربستان اعلام كرده میزان تولید نفت این كشور تا پایان سال ۲۰۰۶ میلادی روزانه بیش از ۷/۱۰ میلیون بشكه بوده است. بنابراین عربستان با تولید روزانه نزدیك به ۵/۱۰میلیون بشكه در روز، ۴۶ درصد نفت خاورمیانه را تولید می‌كند و بزرگ‌ترین تولید‌كنندهء خاورمیانه و جهان محسوب می‌شود و قصد دارد با سرمایه‌گذاری ۸۰ میلیارد دلاری ظرفیت تولید خود را به ۵/۱۲ میلیون بشكه در روز تا سال ۲۰۰۹ میلادی افزایش دهد. در حوزهء صادرات نیز عربستان سعودی هم‌اكنون با صادرات حدود هشت میلیون بشكه نفت در روز بزرگ‌ترین صادر‌كنندهء نفت جهان است و یكی از چهار كشور عمدهء تامین‌كنندهء نفت آمریكاست. عربستان بیش از نیمی از صادرات هشت میلیون بشكه‌ای نفت خود را به كشورهای آسیایی صادر می‌كند و ژاپن به تنهایی روزانه ۱/۱ میلیون بشكه نفت از عربستان وارد می‌كند.
البته یكی از مشكلات عربستان در این راه، مباحث امنیتی و نگرانی‌هایی است كه از اقدامات تروریستی القاعده وجود دارد. شاهزاده ‌نایف‌بن‌عبدالعزیز، وزیر كشور عربستان‌ اخیرا در همین زمینه از ‌تشكیل ‌یگان‌های‌ ویژهء ‌محافظت‌ از تاسیسات‌ نفتی‌ در مقابل‌حملات ‌تروریستی ‌خبر داده است. فوریه‌‌‌حمله ‌به‌ یك‌ تاسیسات‌ نفتی‌ در استان ‌عبقیق‌ عربستان ‌خنثی شد. ‌ماه ‌مه ‌گذشته‌نیز یكی‌ از اعضای‌ القاعده ‌گفته ‌بود این‌ عملیات ‌به‌ فرماندهی ‌اسامه ‌بن ‌لادن ‌رییس ‌شبكهء ‌القاعده ‌صورت ‌گرفته ‌است. ‌‌

پیمان قره بلاغی

منبع : روزنامه سرمایه