زمین و انقلاب در ایران 1340 ـ 1360

نویسنده : هوگلاند - اریک‌جیمز
مترجم : مهاجر - فیروزه
محل نشر : تهران
تاریخ نشر : ۱۳۸۱/۰۲/۰۸
رده دیویی : ۳۳۳.۳۱۵۵
قطع : رقعی
جلد : شومیز
تعداد صفحه : ۲۹۶
نوع اثر : ترجمه
زبان کتاب : فارسی
نوبت چاپ : ۱
تیراژ : ۲۲۰۰
شابک : ۹۶۴-۷۷۶۸-۰۱-X

ارزیابی دلایل عدم موفقیت برنامه‌های اصلاحات ارضی 'محمدرضا پهلوی 'و همچنین نتایج اجتماعی, فرهنگی و سیاسی این برنامه, مضامین اصلی مورد بحث در کتاب است .در صفحات آغازین کتاب آمده است' :در مجموعه عواملی که وضعیت عمومی کشور را از اواسط دهه 1340تا اواسط دهه 1350رقم زدند, اصلاحات ارضی از جایگاه منحصر به فردی برخوردار است .جایگاه ویژه‌ای که نمی‌توان بدون مطالعه دقیق مراحل مختلف کار و چگونگی صف آرایی نیروهای اجتماعی و سیاسی در طی این مراحل و البته بررسی انواع شکل‌های مالکیت غالب بر روستاهای کشور و نهادها و شیوه‌های سازماندهی اقتصادی و اجتماعی این روستاها به اهمیت آن پی برد...با مطالعه این کتاب آشکار می‌شود که از همان آغاز کار, نه فقط چگونگی پیش‌برد این برنامه بر مسئولان امر روشن نبود و تبعات خرد و کلان آن چندان که باید مورد توجه قرار نگرفت, بلکه حتی تصمیم به شروع آن نیز براساس توافق‌های لازم برای دست زدن به یک چنین برنامه عظیمی گرفته نشده بود . نتیجه اینکه پس از یک دوران کوتاه اولیه, که در آن 'سرعت عمل 'بیش از هر چیز دیگر مد نظر بود, برنامه با رخوت قابل انتظاری روبه‌رو شد که فرد از فقدان یک برنامه‌ریزی روشن حکایت داشت...به همین جهت معلوم گردید که اصلاحات ارضی که بنا بود پشتیبانی‌های اجتماعی لازم را برای تحکیم استبداد رو به افزایش محمدرضا پهلوی فراهم آورد, بدون ایجاد نهادهایی که اقتدار دولت مرکزی را به روستاها گسترش دهند, موفق نخواهد شد .به همین دلیل بود که همراه با کند شدن روند تقسیم زمین‌ها شاهد طرح و اجرای برنامه‌های جدیدی چون تاسیس سپاه دانش و بهداشت هستیم که خود بر مشکلات موجود افزودند . با این همه, پایان کار و اصلاحات ارضی را می‌باید ناشی از تصمیم دولت مرکزی دانست مبنی بر اولویت دهی به صنعت و رسیدگی به امور شهرهایی که از جمله به دلیل عدم موفقیت برنامه اصلاحات ارضی شاهد مهاجرت روز افزون روستائیان بودند .'