چهارشنبه, ۱۹ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 8 May, 2024
مجله ویستا
طبقهٔ متوسط به مثابه اقلیت فرهنگی
دوست دارم راجع به آنچه در مورد طبقه متوسط فکر می کنم با شما در میان بگذارم. طبقهٔ متوسط سرنوشت عجیبی در ایران داشته است. فکر می کنم نوعی نگاه تحقیر آمیز در رسانه های پرقدرت ما(چون تلویزیون) همیشه پیش روی این طبقه بوده است. البته حالا نمی خواهم راجع به وجود بستهٔ مفهومی به نام طبقه متوسط بحثی ریشهای مطرح کنم. اما فقط می خواهم زاویه دید خودم را راجع به موقعیت آن در جامعه ایران بیان کنم. من بهترین مفهومی که برای توصیف طبقه متوسط در ایران پیدا کردم مفهوم اقلیت فرهنگی است. اقلیت در معنای جامعه شناسی آن به گروه زیر سلطه اشاره دارد.در این معنا اقلیت را به لحاظ عددی بکار نمی بریم بلکه بر مبنای موقعیت آن در ساختار قدرت (یا به بیان دارندروف اقتدار) معنا می کنیم. در دهههای اخیر معنای اقلیت فراتر از برداشت سیاسی و اقتصادی رفته است و معانی فرهنگی گستردهای یافته است. موضوع اقلیتهای اجتماعی(قومی، مذهبی، جنسی) پژوهشگران زیادی را به خود مشغول داشته است اما مفهوم اقلیت فرهنگی و ارتباط قرار دادن آن با طبقهٔ متوسط رویکردی جدید است که کمتر در آن باب کار شده است. به این معنی من طبقه متوسط را اقلیت فرهنگی و گروهی فرودست فرض میکنم. اینکه طبقهٔ متوسط اقلیت باشد بسته به نوع جامعه فرق خواهد کرد. در جامعه اشراف سالاری، طبقهٔ متوسط به جرم پدید آوردن اشکال جدید زندگی(هنر، موسیقی و ...) طرد میشوند. بسیاری از صاحبنظران مطالعات انتقادی طبقهٔ متوسط را گروهی آلت دست طبقهٔ سرمایه داری و بی هویت فرض کردهاند.در برخی جوامع مسئله اقلیتهای اجتماعی ـ اقتصادی نقش مهمتری بازی میکند و مثلا موضوعاتی چون تبعیض نژادی، مسئله فقرا یا تبعیض جنسیتی.
طبقهٔ متوسط ـ که در پست بعدی از مختصات آن بیشتر سخن خواهیم گفت- به این دلیل بخشی از اقلیت فرهنگی محسوب میشود که در جامعه ایرانی ما به عنوان «قشر دوم» یا «شهروند درجهٔ دوم» محسوب می شود. گروهی که فاقد اصالت است، گروهی که به سنتها پشت کرده و شادباشانه به استقبال فرهنگ غربی رفته.
اگر رسانه ها بخواهند گروهی را به عنوان مروج فرهنگ غرب نشان دهند، اگر بخواهند برای تهاجم فرهنگی مصداق بیابند، اگر بخواهند از پوششهای نامقبول نشانی بیاورند، اگر بخواهند افکار منحط غرب را مثال بزنند، اگر بخواهند عمال دست غرب را در سریالها نمونه بیاورند و.... بی شک طبقهای نخواهد بود جز طبقهٔ متوسط.
کل سیاستهای فرهنگی خصوصا در بیست سال گذشته با هدف مدیریت و کنترل این طبقه تدوین شدهاست. اما چه چیزی در این طبقه متوسط وجود دارد که این همه برای جامعه سنت ـ محور ایرانی خطر آفرین تلقی شده است؟
شاید مفهوم مصرف بتواند راهی برای تامل بیشتر برای ما بگشاید.مصرف همان چیزی است که زیربنای هر دگرگونی اجتماعی فرهنگی در زمانه ماست و البته همین مصرف امری است که از کنترل حاکمان و قدرتمندان خارج است، مصرف به دموکراسی اجتماعی کمک میکند، مصرف امکان انتخاب فردی را باز میگذارد( و انتخاب که خود از عناصر مهم دموکراسی است)، مصرف تنوع میآفریند و به کثرتگرایی دامن میزند، مصرف نو آوری میکند، مصرف از سنتها فراتر میرود، مصرف تغییر ایجاد میکند، مصرف مد سازی میکند و این همه یعنی جامعه سنت ـ محور ایرانی از طریق مصرف آن چیزی می شود که سنت گرایان و محافظهکاران به آن تمایل ندارند.
همین مسئله است که طبقه متوسط این همه زیر ذره بین رفته است، از خوراک و پوشش تا افکار و اندیشههای این طبقه مسئله آفرین فرض می شود. ما در زمانهای زندگی میکنیم که سبک زندگی(اگر سبکی در میان باشد) طبقات پائین( والبته سنتی – مذهبی) به مثابه ایدئولوژی خود را بر طبقات متوسط و مدرن تحمیل کرده است.در رسانه ها آن چیزی که ایدهآل و مطلوب بازنمایی می شود همانا زندگی گروهای مذهبی ـ سنتی جامعهٔ ایرانی است. گویا تنها این شکل از زندگی است که با تهاجم فرهنگی غرب مبارزه میکند و راه نجات جامعه ما همشکلی کل جامعه با این شکل ایدئولوژیک زندگی است!
عباس کاظمی
http://kazemia.persianblog.ir
منبع : مطالب ارسال شده
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
ایران حماس دولت سیزدهم رافائل گروسی دولت رئیس جمهور رهبر انقلاب اصفهان مجلس شورای اسلامی شورای نگهبان مجلس زنان
شهرداری تهران تهران سلامت بارش باران قتل پلیس حجاب آموزش و پرورش قوه قضاییه فضای مجازی شهرداری وزارت بهداشت
خودرو مسکن حقوق بازنشستگان مالیات سایپا قیمت طلا قیمت دلار ایران خودرو قیمت خودرو بازار خودرو بانک مرکزی بورس
تلویزیون نمایشگاه کتاب سینما تئاتر دفاع مقدس سریال سینمای ایران موسیقی کتاب
دانش بنیان اینوتکس دانشگاه آزاد اسلامی
اسرائیل رژیم صهیونیستی غزه فلسطین رفح جنگ غزه روسیه چین نوار غزه ترکیه اوکراین طوفان الاقصی
پرسپولیس فوتبال استقلال لیگ برتر ذوب آهن لیگ قهرمانان اروپا نساجی لیگ برتر فوتبال ایران بازی لیگ برتر ایران سپاهان جواد نکونام
اپل هوش مصنوعی سامسونگ ناسا آیفون گوگل مایکروسافت باتری فضاپیما ماهواره
سازمان غذا و دارو بیماران خاص استرس کاهش وزن بیمه زیبایی دندانپزشکی فشار خون