سکوت یا مخالفت؟

صبح روز سه شنبه نوزدهم شهریور ماه، شبکه تلویزیونی الجزیره عربی اعلام کرد که ایران از امضای توافقنامه امنیتی بغداد- واشنگتن، نگرانی ندارد. این خبر هنوز از سوی مقامات جمهوری اسلامی ایران تایید نشده و رسانه های داخلی نیز خبری دراین باره منتشر نکرده اند اما حتی صحت احتمالی چنین مسئله ای می تواند قابل بررسی باشد.
پیش نویس پیمان امنیتی عراق و امریکا که سوی واشنگتن تدوین شده بود، با واکنش شدید و مخالفت مردم، محافل حزبی و سیاسی و مجلس عراق روبرو شد و شدت واکنش ها، امریکاییان را وادار به تغییر رویکرد و ارائه پیشنهاد موافقتنامه امنیتی با در نظر گرفتن برخی خواسته های عراقی ها کرد.
گرچه در این موافقتنامه موارد بحث برانگیزی وجود دارد، اما مذاکرات وزرای خارجه دو کشور به دنبال سفر رایس به عراق و ارائه طرح موافقتنامه به دولت این کشور، به نوعی از احتمال نزدیکی زمان توافق حکایت داشت.
اصلی ترین نکته مورد اختلاف در متن پیش نویس پیمان امنیتی بغداد- واشنگتن، زمان خروج نیروهای امریکایی از عراق بود که هنوز نیز به طور دقیق و رسمی جدول زمانی برای آن از سوی کاخ سفید مطرح نشده است، گرچه چندی پیش از سوی برخی رسانه ها اعلام شد که مقامات امریکایی سال ۲۰۱۱ را سال اتمام حضور نیروهای امریکایی در عراق عنوان کرده است .
امریکا در حال حاضر پانزده تیپ رزمی، و در مجموع صد و چهل هزار سرباز در عراق دارد. هر تیپ رزمی شامل سه تا پنج هزار سرباز است.
روز نوزدهم شهریور ماه، کاخ سفید اعلام کرد که پرزیدنت بوش تصمیم گرفته است تا ماه فوریه سال آینده حدود ۸۰۰۰ تن از نیروهای امریکا را از عراق خارج سازد. شاید این نخستین گام دولت امریکا برای خروج نیروهای نظامی از عراق باشد تا بواسطه آن توافق دو دولت محقق شود.
با این وجود هدف کاخ سفید در ممانعت از اعلام رسمی و دقیق زمان خروج نیروهای نظامی امریکایی از عراق، طولانی کردن زمان تخلیه عراق است، این هدفی است که سبب ارائه پیشنهاد پیمان امنیتی بغداد- واشنگتن نیز شد.
مصونیت های قضایی برای نیروها و افراد امریکایی حاضر در عراق، گستردگی مسئولیت های اعطا شده به امریکاییان در امور داخلی عراق، از دیگر موارد بحث برانگیز بین دولت عراق و طرف امریکایی تا رسیدن به توافق نهایی است.
از سوی دیگر ایران که تاکنون اصلی ترین مخالف امضای هرگونه توافقنامه یا پیمانی بین عراق و امریکا بوده چراکه این کار را اعطای مشروعیت به ادامه حضور نیروهای امریکایی در عراق و منطقه دانسته و ادامه حضور امریکاییان را نیز عامل بی ثباتی عراق و منطقه و تهدید کننده تمامیت ارضی کشورهای همسایه عراق ارزیابی می کند، اکنون بعید به نظر می رسد که ایران از موضع مخالفت دست بردارد .
از سویی دیگر سفیر ایران در عراق از آمادگی ایران برای برگزاری دور پنجم مذاکرات سه جانبه تهران، واشنگتن و بغداد، درباره عراق بر اساس مکانیزم گذشته خبر داده و گفته بود که در صورت درخواست بغداد از تهران برای برگزاری چنین نشستی، تهران این پیشنهاد را بررسی و موافقت خود را با آن اعلام خواهد کرد.
برخی بر این باورند که ایران از اقدامات زمینه ساز ادامه گفت و گو با طرف امریکایی استقبال می کند تا در سایه آن به اوضاع پر ابهام عراق که معجونی از ناآرامی و بی ثباتی و طرح اتهامات علیه ایران در خصوص وضعیت عراق و نا مشخص بودن زمان خروج امریکاییان از این کشور است، فیصله دهد.
بر این اساس شاید یکی از انگیزه های ایران برای سکوت در برابر موافقتنامه امنیتی بغداد- واشنگتن، تلاش برای به ثمر رساندن گفت و گوهای سه جانبه در مورد عراق باشد، هرچند در صورت صحت این نظر، باز هم دور تازه ای از تنش ها به واسطه نقش آفرینی جدید ایالات متحده امریکا در عراق و منطقه بین کشورهای همسایه عراق از جمله ایران با امریکا شکل خواهد گرفت.

منبع : دیپلماسی ایرانی