تحلیلی بر انتخاب جوزف بایدن به عنوان معاون باراک اوباما

به نظر می‌رسد بایدن همانند اوباما، با مواضعی دوپهلو نسبت به جمهوری اسلامی ایران سخن بر زبان می‌آورد و در عین حال که از دیپلماسی بدون شرط با ایران حمایت می‌کند، اما در جایی دیگر نیز از لزوم فشار بر ایران برای پایان دادن به برنامه‌های هسته‌ای و افزایش تحریمات حمایت می‌کند.
رقابت میان کاندیداهای ریاست جمهوری آمریکا وارد مرحله تازه‌ای شده است. طی روزهای اخیر موضوع انتخاب معاون ریاست جمهوری هر دو کاندیدای جمهوری‌خواه و دموکرات به مسئله روز در مبارزات انتخاباتی ۲۰۰۸ آمریکا مبدل گشته است. کاندیداهای دو حزب جمهوری خواه و دموکرات بعد از اعلام اهداف خود در دو بعد داخلی و بین المللی، هم اکنون در تدارک برای انتخاب افراد مورد نظر برای پست های کلیدی هستند.
چنانکه باراک اوباما در نهایت زودتر از جان مک‌کین با پیام ایمیل برای شهروندان و طرفدران دموکرات خود از اقدام وی در تعیین حوزف بایدن به عنوان معاون خود نام برد.
▪ در نگاه اوباما یک رئیس جمهور می‌بایست کسی را به عنوان معاون انتخاب نماید که:
۱) تخصص، آگاهی و توانایی کمک به رئیس جمهور را داشته باشد؛
۲) در صورت لزوم توانایی بر عهده گرفتن مسئولیت های رئیس جمهور را داشته باشد؛
۳) توانایی انتقاد و به چالش کشاندن تصمیمات رئیس جمهور را داشته باشد.
در نتیجه باراک اوباما با شرایط ویژه‌ای که در نظر گرفته بود و با توجه به انتقاداتی که از نسبت به بی‌تجربگی وی در سیاست خارجی شده بود، می‌بایست کسی را به عنوان معاون انتخاب نماید که پاشنه‌ آشیل وی در سیاست خارجی را ترمیم نماید.
از این‌رو بود که در میان انتظارات هواداران دموکرات و رقیب‌های جمهوری‌خواه اوباما، جوزف بایدن توانست خود را به‌عنوان معاون باراک اوباما به همه معرفی نماید. با انتخاب بایدن به عنوان معاون اوباما نکاتی چند را مورد بررسی قرار می دهیم.
● نقش معاون رئیس جمهور در ساختار سیاسی آمریکا
معاون رئیس جمهور در آمریکا علی رغم عنوان مهم وی در قانون اساسی و نظام سیاسی این کشور از نقش عمده ای برخوردار نیست. مقام وی بیشتر تشریفاتی است و در حقیقت منتظر می ماند تا در صورت بروز مشکل برای رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا، جانشین وی شود.
تنها مقام رسمی معاون رئیس جمهور بر مبنای قانون اساسی، ریاست وی بر مجلس سنای ایالات متحده آمریکا است. معاون رئیس جمهور رئیس سنا شناخته می¬شود و اداره جلسات رسمی را بر عهده می گیرد، اما همین مقام نیز صرفاً تشریفاتی است.
رئیس سنا نمی تواند در رأی گیری های این مجلس شرکت کند، مگر آنکه آراء بطور مساوی میان نمایندگان تقسیم شود و امکان تصویب لوایح وجود نداشته باشد. در چنین صورتی، رأی رئیس سنا سرنوشت ساز خواهد بود و وی می تواند با رأی خود یک لایحه قانونی را به تصویب برساند.
معاون رئیس جمهور نیز به صورت مرتب در جلسات سنا شرکت نمی¬کند و Present Pro tempo که ارشدترین مقام حزب حاکم در سنا می باشد، ریاست جلسات را در غیاب معاون رئیس جمهور بر عهده می گیرد. اکثر معاونین رؤسای جمهور ایالات متحده تأثیر عمده ای بر تاریخ این کشور برجای نگذاشته اند.
در طول بیش از ۲۰۰ سال گذشته، ۱۴ تن از ۴۶ معاون رئیس جمهور توانستند بر صندلی ریاست جمهوری تکیه زنند. این افراد عبارت‌اند از: جان آدامز، توماس جفرسون، مارتین ون بورن، جان تایلر، میلارد فیلمور ، اندرو جانسون، چستر آلن آرتور، ‌تئودور روزولت، وارن گامالیل هاردینگ، هری ترومن، ریچارد نیکسون، لیندون بنیز جانسون، جرالد رودولف فورد و جورج هربرت واکربوش.
به استثناء این دسته از معاونین، نام دیگر معاونین رؤسای جمهور در خاطر و یاد ملت آمریکا باقی نمانده اند و یا اینکه از آنها با نام بدترین یاد می شود. چنانکه تایم در شماره اخیر خود به معرفی بدترین معاونین رئیس جمهوری آمریکا پرداخته است، طوریکه Aron Burr معاون توماس جفرسون و دیک چنی معاون بوش به ترتیب اولین و پانزدهمین معاونی شناخته می شوند که از آنها با بدترین معاونین نام برده می¬شود.
● جوزف بایدن کیست؟
بایدن متولد ۲۰ نوامبر ۱۹۴۲ در پنسیلوانیا، وکیل و سیاستمدار آمریکایی از ویلمینگتن در ایالت دلاویر از ۱۹۷۳ تاکنون نماینده ایاین ایالت را در سنای ایالات متحده آمریکا عهده دار می باشد. بایدن طی خدمت ۳۰ ساله خود در سنای آمریکا هم‌اکنون ریاست کمیسیون سیاست خارجی سنا و همچنین کمیسیون قضایی سنا را بر عهده دارد.
تجربه وی در سنای آمریکا گویای توانایی ایشان در موضوعات سیاست خارجی می‌باشد. بایدن همواره به‌دلیل تنوع در دیدگاه‌های خود در عرصه سیاست خارجی تاکنون توانسته‌ است ریاست کمیسیون سیاست خارجی را بر عهده بگیرد.
● جوزف بایدن و توانایی های او
بایدن را در ارائه دیدگاه‌ها و نظرات خود در موضوعات خارجی به شفاف بودن و صریح‌گویی می‌شناسند. بایدن در سال ۲۰۰۲ از لایحه جنگ آمریکا علیه عراق حمایت نمود. حمایت وی از جنگ آمریکا باعث انتقادات زیادی نسبت به این دموکرات کهنه کار گردیده است.
چنانکه در ادامه وی همانند هیلاری کلینتون از حمله آمریکا به عراق و نتایج ناخواسته‌ای که به بار آورده بود انتقاد به عمل آورد. حمایت بایدن از جنگ علیه عراق در شرایطی است که باراک اوباما از همان ابتدای مخالف جنگ علیه عراق بوده و برگزیدن چنین فردی به‌عنوان معاون در نوع خود قابل تأمل می‌باشد.
اینکه اوباما می‌گوید کسی را به‌عنوان معاون برمی‌گزیند که توانایی به چالش کشاندن تفکرات و تصمیمات وی را داشته باشد، نشانگر این است که اوباما از افکار و اقدامات بایدن به خوبی آگاه می‌باشد و ترجیح می‌دهد به جای یک دموکرات لیبرال و آرمانگرا، یک واقع‌گرای محافظه‌کار را بر سر کار بیاورد.
جوزف بایدن در سیاست خارجی از تجربه فراوانی برخوردار می باشد. وی بدنبال حمله روسیه به گرجستان بود که به این کشور سفر کرد و با ساکاشویلی و مقامات گرجستان دیدار نمود. شناخت وی نسبت به مسائل خاورمیانه و تجربه ۳۰ ساله ای که بایدن در موضوعات خارجی اندوخته است، گویای این مطلب می باشد که اوباما سعی می کند تا با انتخاب وی به عنوان معاون خود از انتقاداتی که به بی تجربگی وی در سیاست خارجی می شود جلوگیری نماید.
هرچند که در نظر جمهوری خواهان آمریکا، انتخاب بایدن به عنوان معاون نشان دهنده ضعف وی در سیاست خارجی می باشد، لذا میزان توانایی بایدن در سمت معاونت می تواند او را به یک معاون موفق و ماندگار در اذهان آمریکا و یا برعکس به یک معاون بد و جانشین دیک چنی تبدیل نماید.
● بایدن و ایران
اظهارنظرهای بایدن و دیدار وی با کمال خرزای وزیر امور خارجه ایران در دوران خاتمی در سال ۲۰۰۴ باعث گردیده که بیش از همه نوع نگاه وی به پروندة هسته‌ای و تأثیر وی بر نظر اوباما در مورد ایران بیش از دیگر موارد جلب توجه نماید. بایدن از اظهارنظرهای دو‌پهلو و محافظه‌کارانه‌ای دربارة پروندة هسته‌ای ایران حمایت نموده است.
در جائی دولت بوش را در صورت حمله به ایران بدون تأیید کنگره تهدید به استیضاح می‌نماید و معتقد است که نیاز ایران به انرژی هسته‌ای یک نیاز روانی می‌باشد و آمریکا می‌بایستی به خواسته‌ای ایرانیان توجه نماید و در جائی دیگر خطر هسته‌ای ایران را گوشزد می‌نماید و لزوم انجام اقداماتی در این زمینه را مهم می‌داند.
به نظر می‌رسد وی همانند رئیس خود، اوباما، با مواضعی دوپهلو نسبت به جمهوری اسلامی ایران سخن بر زبان می‌آورد و در عین حال که از دیپلماسی بدون شرط با ایران حمایت می‌کنند، اما در جایی دیگر نیز از لزوم فشار بر ایران برای پایان دادن به برنامه‌های هسته‌ای و افزایش تحریمات حمایت می‌کند.
لذا به نظر می‌رسد همان گونه که عده‌ای از تحلیل‌گران و صاحب‌نظران داخلی و بین‌المللی به آن معتقد هستند، مبهم بودن دیدگاه اوباما و جوزف بایدن نشانگر این است که نمی‌توان چندان روی دموکرات‌ها حساب باز کرد و ابهام در تفکرات خارجی طرف‌های دموکرات، مسئولین سیاست خارجی کشورمان را با مجموعه‌ای از پیچیدگی‌ها مواجه می‌نماید.

منبع : امید