چهارشنبه, ۱۲ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 1 May, 2024
مجله ویستا
سیمای زنِ فرمانروا، در قرآن
این حدیث با زن فرمانروایی كه خداوند در قرآن ترسیم میكند، منافات دارد. این زن ملكه سبا است. اگر به راستی اسلام نقش زن را محدود میكند و او را برای رهبری مناسب نمیداند، پس چگونه است كه خداوند در قرآن، به معرفی زنی میپردازد كه فرمانروایی سرزمینی را به عهده دارد و طایر اندیشهاش در مدیریت و برخورد با مسائل، از مردان، بلند پروازتر است؟ ملكه سبا میگوید: سلیمان نامه بزرگوارانهای به این مضمون برای من فرستاده است:
«بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمْ أَن لا تَعْلوا علیّ و اتونی مسلمین قالت یا أیها الملأ افتونی فی امری ما كنت قاطعهٔ امرا حتی تشهدون» (نمل/ ۳۲)
«به نام خداوند بخشنده مهربان، بر من بزرگی مكنید و مرا از در اطاعت درآیید. [ملكه سبا[ گفت: ای سران [كشور] در كارم به من نظر دهید كه بیحضور شما [تا كنون] كاری را انجام ندادهام».
چنانكه میبینیم این زن، فرمانرواست، اما هرگز استبداد رأی ندارد. هنگامی كه نامه سلیمان رسید، بزرگان مملكت خود را گِرد آورد و نامه را كه تهدیدی برای آنان شمرده میشد، برای همه خواند. و به آنها گفت: پیشنهادات خود را ابراز كنید، من مستبد نیستم، و نمیخواهم ایده خود را به شما بقبولانم، هر چند من فرمانروای شما هستم، اما در چنین مواردی كه سرنوشت مردم را رقم میزند، باید با اندیشمندان مشورت شود تا رأیی مناسب ابراز گردد.
مردان در پاسخ او چه گفتند؟
«قالُوا نَحْنُ اُولوا قوهٔ وَ اُولوا باس شدید و الْاَمْر اِلَیْكِ فَانْظُری ماذا تَأمُرینَ» (نمل/ ۳۳)
«گفتند: ما سخت نیرومند و دلاوریم، و[لی [اختیار كار با توست، بنگر چه دستور میدهی؟»
آنان نیروی بدنی خود را به او عرضه كردند، اما او نیازمند قدرت بدنی آنها نبود، بلكه در پی بهرهمندی از نیروی فكر و اندیشه آنان بود.
با این وجود، هنگامی كه سران قوم او را تنها گذاردند و او در اضطراب و پریشانی نظر دادن فرو رفت، غرق در اندیشه شد و پس از مدتی گفت:
«اِنَّ الْمُلُوكَ إِذا دَخَلُوا قَرْیَهًٔ اَفْسَدُوها وَ جَعَلُوا أعِزَّهَٔ اَهْلِها اَذِلَّهًٔ وَ كَذلِكَ یَفْعَلوُن. وَ اِنّی مُرْسِلَهٌٔ اِلَیْهِمْ بِهَدیَّهٍٔ فَناظِرَهُٔ بِمَ یَرْجِعُ الْمُرْسَلُونَ». (نمل/ ۳۴ و ۳۵)
«پادشاهان چون به شهری درآیند، آن را تباه و عزیزانش را خوار میگردانند، و اینگونه میكنند. و [اینك] من ارمغانی به سویشان میفرستم و مینگرم كه فرستادگان [من] با چه چیز بازمیگردند.»
چنان كه میبینیم، ملكه سبا به خوبی با شرایط آشناست. او اینك در پی آن است كه دریابد آیا سلیمان(ع) پیامبر است و یا یكی از پادشاهان میباشد؟
با توجه به شرایط موجود و دگرگونی زمان، مسأله رهبری زن، شكل جدیدی به خود گرفته است.
اگر پادشاه باشد، شیوه برخورد مناسب با خود را میطلبد و اگر پیامبر باشد، باید از زاویه دیگری به شرایط نگریست. ملكه سبا با چنین بینشی برای حضرت سلیمان(ع) هدیه فرستاد. سلیمان نیز در پی فرجام این ماجرا بود. هنگامی كه هدیه به سلیمان(ع) رسید و پس از مدتی ملكه سبا به ویژگیهای سلیمان پی برد و در فضای حكومت سلیمان مدتی ماند، بیآنكه چون زنی متعصب كه با چنگ و دندان از میراث پادشاهی خود دفاع میكند، به جنگ با سلیمان برخیزد، حقیقت را دریافت و با تمام وجود گفت:
«... اسلمت مع سلیمان للّه رب العالمین» (نمل/ ۴۴)
«... و [اینك] با سلیمان در برابر خدا ـ پروردگار جهانیان ـ تسلیم شدم.»
● مقصود قرآن از ترسیم چنین تصویری چیست؟
این داستان، حكایت از حكم شرعی ندارد، اما در دل خود، مفهومی پسندیده را میپرورد. و آن اینكه زن نیز میتواند به موازات مرد، پیش رود و بهگونهای طبیعی رهبری امّتی را به دست گیرد.
اگر به راستی اسلام نقش زن را محدود میكند و او را برای رهبری مناسب نمیداند، پس چگونه است كه خداوند در قرآن، به معرفی زنی میپردازد كه فرمانروایی سرزمینی را به عهده دارد و طایر اندیشهاش در مدیریت و برخورد با مسائل، از مردان، بلند پروازتر است؟
البته در این مجال، ما نمیتوانیم حكم قطعی این مسأله را بیان كنیم، بلكه این مسأله نیازمند تحقیق گستردهتری است و مهارت زیادی میطلبد. در طول تاریخ اسلام، اگر چه نمیتوان چنین نمونههایی یافت، اما در حقیقت چهره اصلی زن اینگونه است.
آنچه گفته شد، در مسأله رهبری زن بود. اما در سایر مناصب، زن میتواند در رأس بسیاری از مسؤولیتها قرار گیرد بویژه هنگامی كه دریافتیم شرایط زمان حاضر و در نتیجه حكم، با گذشته بسیار متفاوت شده است.
در گذشته نیز همانند برخی نمونهها در عصر حاضر، مسؤولان در امور با كسی مشورت نمیكردند. اما امروزه مسؤولان، تنها با شور و مشورت دیگران تصمیم میگیرند و دستورات خود را عملی میكنند، اما در قبول و یا رد نظرات دیگران آزادند.
بنابراین اگر بخواهیم به بررسی مسائل حكومت در عصر حاضر بپردازیم، نباید شیوه حكومت فرمانروایان گذشته را در ذهن خود، ترسیم كنیم، چرا كه در گذشته تنها یك فرد، تصمیم میگرفت، اما امروز تصمیمات یك مدیر در برابر تصمیمات گروه، رنگ میبازد.
در بررسی مدیریت زن نیز ما بر این عقیدهایم كه زن نیز همانند مرد، دارای نقش مشخصی در جامعه سیاسی اسلامی است. اما برخی از جزئیات آن، با نقش مرد تفاوت دارد، كه عكس این امر نیز صادق است.
باید این مسأله را مورد توجه قرار داد كه فرمان زن ضمیمه آراء و جمع میشود، نه اینكه زن در مسائل اختیار كامل و استبداد رأی داشته باشد. حال با توجه به این فرض آیا دین مبین اسلام با مدیریت زن در شرایط موجود، مخالف است. بنابراین نمیتوان حدیث پیامبر(ص) را ـ بر فرض صحّت سند ـ بدون بررسی «مسأله رهبری زن» بهگونهای كه پیامبر(ص) در نظر داشته است، به عنوان حكمی قطعی پذیرفت. اما با توجه به شرایط موجود و دگرگونی زمان، مسأله رهبری زن، شكل جدیدی به خود گرفته است.
از اینرو ما بر این عقیدهایم كه زن نیز همانند مرد، دارای نقش مشخصی در جامعه سیاسی اسلامی است. اما برخی از جزئیات آن، با نقش مرد تفاوت دارد، كه عكس این امر نیز صادق است.
منبع : شبکه قرآن
همچنین مشاهده کنید
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
خرید بلیط هواپیما
ایران مجلس شورای اسلامی بابک زنجانی مجلس چین دولت سیزدهم خلیج فارس دولت لایحه بودجه 1403 شورای نگهبان حجاب مجلس یازدهم
روز معلم تهران سیل قوه قضاییه آموزش و پرورش شهرداری تهران فضای مجازی پلیس سلامت دستگیری شورای شهر تهران سازمان هواشناسی
بانک مرکزی خودرو دلار قیمت دلار قیمت طلا قیمت خودرو ایران خودرو سایپا بازار خودرو مالیات تورم ارز
تلویزیون سریال سعید آقاخانی سینمای ایران سینما نون خ موسیقی تئاتر دفاع مقدس فیلم کتاب رسانه ملی
رژیم صهیونیستی اسرائیل غزه فلسطین آمریکا جنگ غزه حماس نوار غزه روسیه عربستان ترکیه افغانستان
فوتبال پرسپولیس استقلال رئال مادرید سپاهان تراکتور بایرن مونیخ باشگاه استقلال لیگ برتر فوتسال تیم ملی فوتسال ایران بازی
هوش مصنوعی اینستاگرام ناسا تبلیغات تسلا اپل فناوری گوگل همراه اول آیفون ماه
داروخانه کاهش وزن خواب مسمومیت دیابت طول عمر سلامت روان بارداری آلزایمر