در ساعت پنج عصر

کارگردان: سمیرا مخملباف. فیلم‌نامه: محسن مخملباف، سمیرا مخملباف. بازیگران: عاقله رضائی، عبدالغنی یوسف رازی، راضیه محبی، مرضیه امیری. مدت: ۱۰۵ دقیقه.
سمیرا مخملباف بعد از تخته‌سیاه، که حکایت معلم‌های دوره‌گرد کُرد بود، این‌بار به سراغ همسایه‌ها می‌رود و به‌طور خاص، به زنان جوان افغانستان می‌پردازد. پدر او، در فیلم قندهار، این شهر را در برابر چشم جهانیان قرار داده بود. از لحاظی، این فیلم مکمل فیلم قندهار است و ساختن آن به مدد تغییرات سیاسی اخیر افغانستان میسر شده. فیلم، که نام‌اش را از شعری از گارسیا لورکا گرفته، تلاشی شجاعانه است برای معرفی ملتی که دنیا آن‌را نمی‌شناسد و درک‌اش نمی‌کند. مثل تخته‌سیاه، اینجا هم سمیرا و پدرش، که تهیه‌کننده فیلم نیز هست، فیلم‌نامه را مشترکاً نوشته‌اند ولی، بی‌انصافی است اگر بگوئیم که فیلم زیر نفوذ مخملباف قرار دارد. فیلم از یک کلاس درس شروع می‌شود. معلم از دخترها می‌پرسد در آینده چه شغلی را انتخاب خواهند کرد، بیشتر شاگردان، دوست دارند معلم یا دکتر باشند. ولی نقره جوان (رضائی) می‌خواهد رئیس‌جمهور شود. با اشاره به بی‌نظیر بوتو و ایندیرا گاندی، به‌عنوان رهبران موفق سیاسی، او می‌خواهد بداند چرا در افغانستان زنان نمی‌توانند به چنین مقامی برسند. جواب این است: با بُرقع و بچه‌هایش چگونه می‌توانند رئیس‌جمهور باشند؟ به‌تدریج که او در این قلمرو ممنوع کندوکاو می‌کند، به آدم‌های مختلف برمی‌خورد، از سربازی فرانسوی گرفته تا پدر خودش، که هر یک نقطه‌نظرها و پیشداوری‌های خودشان را دارند و در نهایت، پیرمردی که می‌گوید: ”اسامه بن‌لادن مهمان افغانستان است و نباید توسط کفار آمریکائی کشته شود.“ این صحنه تکان‌دهنده است، چون از آن جملاتی است که الزاماً نباید در غرب شنیده شود. تصاویری چنین تأثیرگذار و ماندنی، جابه‌جا در فیلم دیده می‌شود، اگر چه روایت فیلم هم، مثل خود شخصیت اصلی سرگردان است.

منبع : نشریه دنیای تصویر