مطالعه بافت شناسی کبد و لوزالمعده و مجاری آنها در ماهی ازون برون

● هدف:
شناخت ساختارهای ریزبینی دو غده ضمیمه گوارشی کبد و لوزالمعده و مجاری مربوطه آنها در تاس ماهی ازون برون.
● طرح:
مطالعه مشاهده ای.
● حیوانات:
تعداد ۱۰ عدد ماهی ازون برون و غدد کبدی و لوزالمعده آنها.
● روش:
جدا کردن نمونه های کبدی و لوزالمعدی از دستگاه گوارش و تثبیت آنها در فرمالین ۱۰ درصد و سپس تهیه مقاطع میکروسکوپیک به وسیله دستگاه اتوتکنیکون. برشهای ۵ میکرونی به روش هماتوکسیلین و ائوزین رنگ آمیزی گردیده و در زیر میکروسکوپ نوری مورد مطالعه قرار گرفتند.
● تجزیه و تحلیل آماری:
آمار توصیفی.
● نتایج:
در یافته های فوق کپسول کبدی حاوی اپی تلیومی از نوع مکعبی بوده و لوبولاسیون کبد ناقص می باشد. قطعات باب حاوی انشعابات عروقی و مجاری صفراوی با سلولهای استوانه ای است. هپاتوسیت ها دارای ذخایر گلیکوژنی و واکوئل های چربی فراوان و به صورت دستجات سلولی دو ردیفی مشاهده می گردند که در بین آنها سینوزوئیدهای کبدی متعدد با سلولهای ماکروفاژ کبدی جداری قرار دارند. بخشهایی از لوبول های کبدی با لوزالمعده همراه شده و هپاتوپانکراس را تشکیل می دهند. لوزالمعده دارای دو بخش برون ریز شامل آسینی های سروزی و مجاری آنها با اپی تلیوم استوانه ای مطبق می باشد. هر آسینی حاوی یک یا چند سلول مرکز آسینی است. بخش درون ریز آن از جزایر لانگرهانس تشکیل شده که دارای سلولهای ترشحی با اشکال مختلف و مویرگهای خونی فراوانی است.
● نتیجه گیری:
ساختارهای ریزبینی کبد و لوزالمعده در این گونه ماهی شباهت زیادی به اندامهای مزبور در سایر گونه ها و حتی پستانداران دارد. هر دو این غدد دارای عملکردهای مختلط آندوکرینی و اگزوکرینی می باشند. هپاتوسیت ها دارای عملکردهایی مشابه در سایر گونه ها بوده که شامل ذخیره گلیکوژنی، لیپیدی، پروتئین سازی و نیز خنثی سازی یا انتقال مواد سمی می باشد. این اعمال کبد مشابه عمل غدد درون ریز بوده در حالی که ترشح صفرا یک عمل برون ریز محسوب می گردد. لوزالمعده نیز به عنوان یک غده ضمیمه گوارشی دارای آسینی هایی با گرانولهای ترشحی حاوی آنزیم های مکمل گوارشی است که از طریق مجاری به روده قدامی منتقل می گردند. به علاوه ترشحات سلولهای جزایر لانگرهانس به صورت درون ریز مستقیما به عروق خونی راه می یابند.

محمدتقی شیبانی
مسعود ادیب مرادی

منبع : پایگاه اطلاعات علمی