چشم‌اندازی بر کارکرد فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلا‌می حوزه علمیه قم

● طرح‌های مطالعاتی
فرهنگ‌سازی بر پایه قرآن و معارف اهل‌بیت علیهم‌السلا‌م و معرفی و ترویج زندگی دینی در راستای تربیت اسلا‌می نسل‌ها به عنوان اصلی‌ترین ماموریت معاونت فرهنگی تبلیغی دفتر تبلیغات اسلا‌می حوزه علیمه قم، مستلزم حرکتی دقیق، علمی و مبتنی بر شناخت مولفه‌های ضروری در امر ترویج و تبلیغ دین می‌باشد. از این رو این معاونت با اولویت‌بندی نیازهای مطالعاتی، طرح‌هایی را برای شناخت علمی زیر ساخت‌ها و پیش نیازهای تبلیغ دینی و تدوین راهبردهای پیام‌رسانی و فرهنگ‌سازی دینی در دستورکار خود قرار داده است که با آنها آشنا خواهیم شد.
بررسی عوامل ثبات و تغییر فرهنگی، بررسی عوامل افزایش مشارکت مردمی در تبلیغ، طبقه بندی پیامهای دینی،روش‌شناسی نیاز‌سنجی تبلیغ، گونه‌شناسی مخاطبان، سبک‌شناسی تبلیغ سنتی، جریان‌شناسی فرهنگی معاصر،بررسی شیوه‌های تبلیغ غیر مستقیم، شناسایی و بررسی و بومی‌سازی روش‌های تبلیغ، ایران نمای فرهنگی، آسیب‌شناسی عرصه‌های تبلیغ دینی، آسیب‌شناسی گونه‌شناسی مبلغان، آسیب‌شناسی روش‌های تبلیغ دینی، آسیب‌شناسی محتوای تبلیغ دینی، آسیب‌شناسی فرآیند اجرایی تبلیغ.
● پاسداری از مکتب
با توجه به فعالیت مستمر و فزاینده جریان‌های مختلف فکری و ایدئولوژیکی، خصوصا فرقه‌ها و مکاتب وارداتی و انحرافی که در راستای تهاجم فرهنگی بلکه به عنوان لا‌یه اصلی و زیربنایی تهاجم فرهنگی در اقصی نقاط کشور فعالیت می‌کنند، ضرورت یک برنامه سازمان یافته، هوش‌مند و مبتنی بر اصول و مبانی دقیق علمی و براساس رویکرد پاسداری از ارزش‌های اسلا‌م ناب محمدی و آموزه‌های مکتب اهل‌بیت علیهم‌السلا‌م در جهت خنثی‌سازی تاثیرات تبلیغات مسموم این جریان‌ها، بر همگان روشن است.
معاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلا‌می حوزه علمیه قم، سامانه‌ای را برای اجرای این برنامه تعریف و تدوین کرده است که با شناخت نوع، حجم، اولویت و شیوه‌های تبلیغی فرهنگی دشمنان، ساز و کارهای لا‌زم را برای مقابله با هریک از جریان‌های معاند، طراحی و اجرا می‌کند.
در این سامانه، آموزش و سازماندهی گروهی از مبلغان در چارچوب سیاست «تخصصی‌کردن تبلیغ»، جهت دهی به «تبلیغ نوشتاری»، فعال‌سازی گروه‌های فرهنگی (شامل دانشگاهیان، دبیران و جوانان علا‌قه مند به فعالیت‌های فرهنگی - دینی)، تعریف راهبردهای اقدامی در برابر فعالیت‌های تهاجمی دشمن و... پیش‌بینی شده است.
فعال‌سازی این سامانه، به میزان اهتمام اولیای امور و پشتیبانی معنوی و مادی از این طرح، بستگی دارد.
بخشی از این برنامه، در برابر برخی از فعالیت‌های تفرقه افکنانه در یکی از استان‌های کشور در حال اجرا است و بخش‌های دیگری نیز آماده اجرا می‌باشد.
● فرهنگ سازی بر پایه آموزه‌های دینی
فرهنگ‌سازی بر پایه آموزه‌های دینی، یکی از زیر بنایی‌ترین وظایف دستگاه‌های فرهنگی کشور به خصوص دفتر تبلیغات اسلا‌می است که مورد توجه جدی معاونت فرهنگی و تبلیغی در دوره جدید قرار گرفته است. این مقوله بیش از هرچیز نیازمند برنامه‌ریزی‌های دقیق و راهبردی است که بتوان با تحقق یافتن آنها به بستر مناسبی برای تاثیرگذاری فرهنگی بیش‌تر و نهایتا فرهنگ‌سازی نایل شد.
بدیهی است شناخت مسئله و ابعاد آن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. از سوی دیگر، عوامل و مولفه‌های حیاتی در فرهنگ‌سازی باید مورد بررسی و تامل جدی قرار گیرند، چرا که هرگونه برنامه و تصمیمی، زمانی موفق خواهد بود که حداقل در برگیرنده عناصر حیاتی و الزامات برنامه‌ای باشد. از این رو مجموعه‌ای از فعالیت‌ها برای رسیدن به این مهم تعریف شده که بخشی ازآنها به این شرح است:
تدوین منشور و نظام جامع تبلیغ، احیای آداب و سنن اسلا‌می، نظام‌واره‌های فرهنگی، نظام‌واره فرهنگ مهدویت.
● بهسازی نظام تبلیغ
خاستگاه این مسئله، دقیقا ضرورتی است که به شدت در تمام مراحل و فرآیندهای تبلیغی نسبت به بهسازی و کارآمدی بیشتر، احساس می‌شود. شاید بتوان این ضرورت را در گزاره‌های زیر به تصویر کشید:
نیاز به اصلا‌ح شیوه‌های سنتی فرآوری، انتقال وتبیین پیام‌های دینی؛ مطالبات نظام و رهبری از سیستم تبلیغی؛ افزایش شمار مخاطبان و مطالبات مردمی از سیستم تبلیغی؛ نیازهای روزافزون فرهنگی تبلیغی در جامعه و تنوع موضوعات مورد نیاز؛ تهاجم فرهنگی از ناحیه فرهنگ غرب و لزوم مقابله با آن و فعالیت فرهنگی تبلیغی متناسب با رقابت‌های موجود در این عرصه.
با توجه به این گزاره‌ها و واقعیت‌های موجود در عرصه تبلیغ دینی، معاونت فرهنگی و تبلیغی طرح‌های مهم و زیر بنایی را همراه با برنامه‌ها و طرح‌های زود بازده در دستور کار خود قرار داده که این برنامه ها را می توان بدین صورت نام برد.
بهسازی نظام تبلیغ، تشکیل شورای فرهنگ و تبلیغ، سامانه مدیریت تبلیغات اسلا‌می (سمتا)، گروه تکنولوژی تبلیغ(از آنجا که شفافیت موضوع، نیاز اولیه هرگونه فعالیت و برنامه ریزی است، این گروه اولین گام‌ها را در راه ترسیم تصویری مشخص از تکنولوژی تبلیغ دینی برداشته است. برخی از فعالیت‌های انجام شده در این گروه عبارت است از: الف) فعالیت‌های تحقیقی، ب) فعالیت‌های عمومی، ج) طراحی آموزش کارگاهی تکنولوژی تبلیغ دینی )،
حمایت از ایده‌های نو وابتکارات جدید تبلیغی، آموزش‌‌های کلا‌سیک (حضوری) مبلغان، نشست‌ها و همایش‌های علمی - کاربردی تبلیغ، گردهمایی‌های بزرگ مبلغان، نشست‌های علمی - کاربردی تبلیغ ویژه همسران مبلغان، نشست‌های علمی - کاربردی مبلغان بومی استان‌ها، تجلیل از ممتازین تبلیغ ویژه مبلغان طرح هجرت تابستان، رابطین تبلیغ ویژه طرح هجرت تابستان، اصلا‌ح نظام طبقه‌بندی مبلغان، گسترش همکاری‌ها و مشارکت‌های دفتر (معاونت فرهنگی تبلیغی) با سایر دستگاه‌ها، اعزام نخبگان، نظر‌سنجی از مبلغان و صاحب‌نظران در خصوص جذب، گزینش و به‌کار گیری مبلغان، مسابقات علمی راهیان نور ویژه مبلغان، معیارهای امتیازبندی عملکرد تبلیغی مبلغان، دیدار مسئولا‌ن دفتر با مبلغان و خانواده‌های آنان، تقدیر از همسران مبلغان، تبلیغ تخصصی، جزوه‌های مهارت‌آموزی، تبلیغ مستمر،نکوداشت برترین‌های تبلیغ، تبلیغ گروهی
● توسعه عرصه تبلیغ
در رقابت تنگاتنگ و تعاملا‌ت پیچیده فرهنگی امروز واضح است که شیوه سنتی تبلیغ یا همان تبلیغ شفاهی، اگرچه شیوه‌ای مطلوب و بی‌بدیل است؛ اما نمی‌تواند پاسخگوی تمام نیازهای تبلیغی باشد. از این رو معاونت فرهنگی و تبلیغی با درک این ضرورت بزرگ، توسعه عرصه‌های تبلیغ فراتر از تبلیغ سنتی را در دستور کار خود قرار داده است.
تبلیغ دینی در این عرصه‌ها که بعضا فضاهایی نو و بکر هستند نیازمند شناخت دقیق و برنامه‌ریزی‌هایی است که بتواند در زمان‌بندی‌های مناسب سیستم تبلیغی را فعال نماید. البته باید اذعان داشت که توسعه عرصه تبلیغ امری زمانبر است که نیازمند تحقق بسترهای مدیریتی، تکنولوژیک و انسانی لا‌زم می‌باشد.
در این راستا معاونت فرهنگی و تبلیغی گام‌هایی اساسی برای نیل به اهداف خود در این محور برداشته و چهار عرصه‌ای را که ذکر خواهد شد، به عنوان اهداف این توسعه هدف‌گذاری نموده است.
عرصه‌های جدید تبلیغ، تدوین مدل کلی نظام تبلیغات مجازی، طرح تبلیغ رسانه‌ای دین، تبلیغ هنری، تبلیغ نوشتاری
● ساماندهی فعالیت‌ها و برنامه‌های جاری
برنامه‌های جاری معاونت، حجم وسیعی از عملکرد مستمر معاونت فرهنگی و تبلیغی را شامل می‌گردد. در دوره جدید و به تناسب تغییرات به وجود آمده، فرآیندهای مختلف در این برنامه‌ها از جمله اهداف ضروری معاونت برای ساماندهی تلقی شده و فعالیت های مهمی که در این راستا صورت گرفته به شرح زیر است:
اعزام مبلغ،جذب و گزینش مبلغ،ارزیابی فعالیت‌های فرهنگی و تبلیغی، بررسی سوالا‌ت اقشار مختلف جامعه،تدوین کتاب‌های ره‌توشه راهیان نور، اداره اطلا‌ع‌رسانی و مشارکت‌های فرهنگی،سامانه نظام جذب و اعزام مبلغ (نجم)، تولید نشریات فرهنگی و تبلیغی.
● نشریه تخصصی تبلیغ
یکی از نیاز‌های ضروری سیستم تبلیغ دینی، وجود نشریه‌ای تخصصی در این زمینه می‌باشد؛ نشریه‌ای که مباحث علمی و نظری مربوط به حوزه تبلیغ دین را به صورت متناوب و به روز پوشش دهد. تحقق این مهم گامی اساسی در علمی شدن هرچه بیشتر تبلیغ دینی و زمینه‌ساز طرح بسیاری از مسائلی است که تاکنون در این حوزه نسبت به آن غفلت شده است. معاونت فرهنگی تبلیغی با توجه به این ضرورت در صدد ایجاد چنین بستری است و پی‌گیری‌های مقدماتی در حال انجام است.
معاونت فرهنگی و تبلیغی برای پرکردن خلا مطبوعاتی در عرصه تبلیغ دینی، فصلنامه‌ای را در دستور کار دارد که حوزه تبلیغ دینی را با ژرف‌کاوی در عرصه‌های مختلف آن بررسی نماید و نخبگان و دانشوران را بدین حیطه تاثیرگذار توجه دهد. مخاطبان این فصل‌نامه، از سویی مدیران، تصمیم‌گیران و برنامه‌ریزان حوزه تبلیغ دینی و از دیگر سوی عالمان حوزه دین و پژوهشگران و صاحب‌نظران حوزه‌های مرتبط تبلیغی، مانند ارتباطات، جامعه شناسی، ‌تکنولوژی آموزشی و ... می‌باشند. این فصلنامه فرصتی است تا موضوعات مرتبط با تبلیغ دینی به عنوان یک دغدغه جدی برای صاحب نظران و محققان طرح گردد و از سوی دیگر، پلی میان مدیران، برنامه ریزان و متولیان تبلیغ دینی و اندیشمندان و پژوهشگران فرهیخته این عرصه، جهت ارتقای شیوه‌های مختلف مدیریتی و شیوه‌های متنوع تبلیغ دینی باشد. این فصلنامه با پوشش مناسبی بر گونه‌های مختلف مطبوعاتی، در گستره تولید دانش و اطلا‌ع رسانی فعالیت دارد. فصلنامه تخصصی تبلیغ دینی، مجموعه‌ای از مقالا‌ت تخصصی در حوزه موضوعاتی چون: بررسی امکانات و آسیب‌های تبلیغ سنتی دینی، بررسی و آسیب شناسی وجوه جدید تبلیغی و تکنولوژی‌های نوی ترویجی و تعیین نسبت آن با تبلیغ دینی، بررسی بنیان‌های روان‌شناختی، جامعه شناختی، ارتباط شناختی، تربیتی و ... تبلیغ دینی، بررسی شیوه‌های تبلیغ دینی در مذاهب دیگر، بررسی تکنولوژی تبلیغ دینی و ... است.
این فصلنا‌مه علا‌وه بر مقالا‌ت، حاوی گزارش تفصیلی تحقیق‌ها، گزارش نشست‌های تخصصی، مصاحبه و میزگرد با صاحب‌نظران تبلیغ و معرفی کتاب‌های تخصصی در حوزه تبلیغ دینی می‌باشد.

اطلاعات تفصیلی را در سایت www.balagh.net ملاحظه فرمایید.

منبع : روزنامه رسالت