شیلات چین

وزارت كشاورزی چین بالاترین نهاد مسئول در زمینه شیلات بوده و سایر نهادها و سازمانهای ذیربط نظیر دفتر مدیریت شیلات و بنادر صیادی، مركز ملی فناوری شیلات، مركز ملی كنترل بیماریهای آبزیان، آكادمی شیلات چین، جامعه (سازمان) شیلات چین و ...، سازمان فرآوری، بازیابی محصولات آبزی و سازمان صنایع غذاهای دریایی چین زیر نظر آن قرار دارند.
مشخصات كلی
چین دارای مساحتی بالغ بر ۶۰۰/۹ میلیون كیلومتر مربع مربع و ۳۳ استان، شهرداری مستقل و مناطق خودمختار می باشد. هنگ كنگ و ماكائو نیز دو منطقه اداری ویژه تلقی می شوند.
امكانات طبیعی
چین از ۱۸۰۰۰ كیلومتر طول سواحل اقیانوسی و رودخانه های معروفی چون یانگ تسه، رودخانه زرد، رود مروارید و رود خیلونگ جیان و ۱۲۰ دریاچه كه هر كدام مساحتی بیش از ۱۰۰ كیلومتر مربع را می پوشانند، دهها هزار منابع ذخیره آب و دهها میلیون هكتار زمینهای نرم Poddy و كم نمك، دریای Bohai با ۷۷۰۰۰ كیلومتر مربع، دریای زرد با ۳۸۰.۰۰۰ كیلومتر مربع و دریاهای شرق و جنوب چین نیز حدود .../۴۰۰/۱ كیلومتر مربع مساحت دارند، برخوردار می باشد.
گونه های مختلف ماهی
چین دارای بیش از ۲۵۰۰ گونه ماهی منجمله ۱۷۰۰ گونه ماهی دریا و بیش از ۸۰۰ گونه ماهی آب تازه Freshwater و هزاران گونه جانوران دریایی و غذاهای دریایی منجمله ۳۰۰ گونه میگو و ۶۰۰ گونه خرچنگ می باشد.هم اكنون شیلات چین به یك سیستم نسبتاً كامل صنعتی شامل پرورش، شیلات، فرآوری، بازاریابی و صنایع مرتبط با علوم، فناوری، آموزش و مدیریت تبدیل شده است.
میزبان بازده و وضعیت تولید شیلات در چین
بازده تولید محصولات شیلات چین در سال ۲۰۰۱ بالغ بر ۸۲/۴۳ میلیون تن بوده و ظاهرا در سالهای بعد تولید شیلات چین كاهش یافته است. تولیدات شیلات چین در سال ۲۰۰۴ با ۱۸/۴ درصد افزایش نسبت به ۲۰۰۳ به ۳۷/۴۰ میلیون تن رسیده است. خسارات مالی ناشی از فجایع در مراكز تكثیر ماهی چین در سال ۲۰۰۴ به ۲/۱ میلیارد دلار رسیده است. صادرات شیلات چین در ۲۰۰۴ بالغ بر ۲/۶ میلیارد دلار و درآمد سرانه در بخش شیلات در چین ۶/۶۵۶ دلار بوده است. چین بزرگترین تولید كننده ماهی در دنیا است.
این كشور از سال ۱۹۹۰ اولین مقام را در زمینه تولید شیلات دنیا كسب كرده و تولیدات آن به حدود ۴۰ میلیون تن در ۱۹۹۹ رسیده است كه حدود ۳۰ درصد از تولید شیلات جهان را تشكیل داده است. علیرغم این، در حال حاضر، این صنعت با مشكلاتی نظیر كاهش منابع شیلات، تخریب محیط زیست، مازاد نیروی كار و ركود بازار موجه است. بخش شیلات همانند سایر صنایع چین نیاز فوری به ساختار سازی استراتژیك به منظورانطباق با شرایط متغیر بازرگانی بین المللی و پیشبرد رشد اقتصادی دارد.صنعت شیلات از دهه ۷۰ همزمان با آغاز اصلاحات، شاهد توسعه سریع و نتایج بزرگ بوده است. در ۱۹۹۶ تعداد كارگران شاغل در بخش نزدیك به ۰۸/۱۲ میلیون نفر بودند به گونه ای كه ۹ میلیون نفر آنها پس از ۱۹۷۹ در این بخش مشغول بكار شده اند.
عوامل توسعه شیلات در چین
۱.ارتقاء توسعه aquaculture
۲.تنظیم مجدد سیستم مدیریت تولید شیلات
۳.تنظیم توزیع محصولات شیلات
۴.تقویت فناوری و دانش شیلات
۵.تحكیم سیستم قانون شیلات و مدیریت منابع شیلات
۶.توسعه هكاری بین المللی
سیاسیت پرورش ماهی در چین تاریخ ۲۰۰۰ ساله دارد و توسعه این بخش از دهه ۷۰ در آبهای زلال و دریا، هدف مركزی بوده است. مساحت مناطق مربوطه از ۸۶/۲ میلیون هكتار در ۱۹۷۹ میلیون هكتار در ۱۹۹۶ رسیده و اكثر فعالیتهای دریاچه ای مربوطه در حوضچه رو دیانگ تسه و رود مروارید، شامل ۷ استان زیر می باشد:Gaundong, Jingsu, Hubei, Hunan, Anhui, Jiangxi, Shandongحدود ۷۲ درصد پرورش داخل سرزمین در این مناطق صورت می گیرد.سهم دیگر مناطق داخل كمتر توسعه یافته در شمال، شمال شرقی و شمال غرب نظیر پكن، تیان جن، خبی، Hebei، شانسی، مغولستان داخلی، لیونینگ، جیلین، خیلون جیانگ، شاانسی، گانشو، نینگ شیا و شین و چیانگ در تولید كل كشور به ۸/۹ درصد ۱۹۹۶ رسیده بود.
روشهای صید
چینی ها امروزه روش دریاچه ماهی را در آبهای باز نظیر مخازن آب (پشت سد)، دریاچه ها، رودخانه ها و كانالها از طریق استفاده از قفسهای مخصوص، تور و ایجاد محیط كنترل شده Pens و روش صید Paddy Fish Farming را نیز كه در سالهای اخیر توسعه یافته است، به كار می گیرند. در چین حدود ۲۸ میلیون هكتار منطقه قابل دستیابی Paddy وجود دارد. دیگر روشهای مهم مورد استفاده در چین شامل Inland Marine Aquaculture، Aquacultuhe می باشد.
فرآوری محصولات و كنترل كیفی شیلات
اداره شیلات چین به كنترل كیفیت اهمیت داه و توجه این صنایع را نسبت به اهمیت كیفیت جلب كرده است. تا كنون ۵ مركز بازرسی محصولات شیلات در سطح ملی ایجاد شده و سطح وزارتی بازرسی نیز تأسیس شده است. بازرسی این مركز شامل محصولات آبزی، غذای ماهی، ابزار صیادی و مواد خام ابزار صیادی، ماشین آلات و تجهیزات صیادی، سردخانه و تأسیسات می باشد. تعداد ۴۳ استاندارد ملی و ۳۵۴ استاندارد صنعتی تا كنون صادر و به مورد اجرا گذارده شده است كه خود زیربنایی برای تقویت كامل مدیریت كیفی شیلات چین را فراهم می كند.روشهای فرآوری
فرآوری شیلات چین تا قبل از ۱۹۷۰ بر اساس روش سنتی استفاده از چاقو و نمك بود كه مشكلاتی داشت از جمله اینكه خوراك دریایی قبل از رسیدن به مصرف كننده فاسد می شد. لهذا صنعت فناوری دریایی از زمان اصلاحات، توسعه یافت به ویژه از زمانی كه از دهه ۸۰ قیمت خوراك دریایی آزاد شده و به جای روش فرآوری rough، روشهای فرآوری مدرن بكار گرفته شده و محصولات قبلی نمك زده، اكنون به صورت یخ زده یا سرد نگه داشته شده، درآمده است. چین دارای ۵۳۶۲ شركت فرآوری غذایی دریایی منجمله ۷۳۲ شركت دولتی می باشد. یك سیستم فرآوری چند گونه فورمالیته شده كه در آن ماهی، میگو، خزه، Mussels و algae نگه داری می شود. فعالیتهای فرآوری غذایی دریایی شامل نگه داری، خنك، فریز، خشك كردن، دودی كردن و كنسرو كردن می باشد.
روشهای فروش
اگر چه در این بخش پیشرفت زیادی نشده ولی تنها ۳۰ درصد از خوراك دریایی فرآوری شده و بخش اعظم آن به ویژه ماهی تازه مستقیما از مراكز تولید به بازار رفته و به فروش می رسد. به ویژه ماهی تازه در میان روشهای فرآوری بخش اعظم به محصولات فریز شده و سپس به خشك سازی، دودی كردن و Surimi و كنسرو سازی اختصاص دارد.
مشكلات بخش فرآوری
۱.زیرساختارهای ضعیف
۲.فقدان منابع مالی
۳.مدیریت ضعیف
۴.عادت مصرف، اكثر مصرف كنندگان به ویژه در جنوب، غذای دریایی زنده را دوست دارند.
شركتهای فرآوری
۵۳۶۲ شركت منجمله ۷۳۲ شركت دولتی كار فرآوری را بر عهده دارند. بدلیل افزایش تقاضا برای محصولات فرآوری، سرمایه گذاری در این بخش به ویژه در مدرنیزه سازی و توسعه تسهیلات تولید و JV زیاد شده است. در كنار شركت ملی شیلات چین (China National Fishery Corporation CNFC) كه دارای تعدادی شركت تابعه در استان Shandong (Vantai) و شهر Zhoshan و شهر Zhanjiang از استان گواند ونگ می باشد اكثر شركتهای شیلات دارای كارخانجات فرآوری غذای دریایی مستقل هستند.
شركتهای اصلی فرآوری شیلات
- China National Fishesy Corporation (CNFC).
- Dalian Marine Fishery General Co, Liaoning Province.
- Dalian Municipal Fishery Co.Group, Lianoning Province.
- Dalian Municipal Aquacultune Co., Lianoning Province.
- Qingdao Marine Fishery Co., Shandong Province.
- Qingdao HaiFeng Co. Group, Ltd, Shanding Province.
- Yangkou Marine Fishery General Co.Souguang, Shandong Province.
- Shidao Marine Fishery General Co.Rongchen, Shandong Province.
- Tianjin Fishery Product Supplying & Marketing Co.Tianjin.
- Longshan Eel Union Co.Jiangshun Province.
- Shanghai Fishery Company. Group, Shanghai.
- Zhoushan Marine Fishery Co. (CNFC), Zhejiang Province.
- Xingye Co. Ltd-Zhoushan Manicipality, Zhejiang Province.
- Haihorg General Co.Taizhou, Zheijiang Province.
- Huasun Food Industry Co.Ltd, Fujan Province.
- Golden Eel, Co.Ltd, Guangdong Province.
- Beihai Marine Fishery Co., Goungxi Province.
بر خلاف مناطق ساحلی، صنعت فرآوری ماهی در داخل سرزمین اصلی چین كمتر توسعه یافته است با این حال در مناطق اصلی تولید نظیر Jiangxi, Hunan, Hubei و Anhui, Jiangshu شركتهای فرآوری می توان یافت كه عمدتا در زمینه تولید ماهی یخ زده، ماهی بدون سر و اجزاء داخلی، Surimi و چرم ماهی فعالند.
روشهای عمده فرآوری شیلات در چین
۱.محصولات یخ زده
۲.محصولا خشك شده
۳.محصولات دودی
۴.محصولات كنسرو شده
۵.محصولات Surimi
۶.غذای ماهی
۷.محصولات ساخته شده با روغن و جگر ماهی
۸.محصولات افزودنی و چاشنی
۹.دارویی
۱۰.algaglue
۱۱.aircraft
بازاریابی
دولت چین در سال ۱۹۸۵ تصمیم گرفت كه قیمت گذاری محصولات آبزی و اصولا قیمت گذاری توسط بازار تنظیم شود كه این امر صنعت شیلات را در وهله اول تحت مكانیسم بازار درآورد. در حال حاضر عرضه محصولات شیلات در چین به شكل قوی متناسب با پیشرفت بازار و كشش كامل محصولات، قیمتهای ثابت، خرید و فروش می باشد. شیلات با توجه به پروتئین بالا، چربی كم و مغذی بودن زیاد تبدیل به نوعی غذای سالم شده و مصرف كنندگان چینی به گرمی استقبال كرده اند. در سالهای اخیر سهم سرانه مصرف ماهی هر خانواده نزدیك به ۷ كیلوگرم بوده است. چین نه تنها یك كشور تولید كننده اصلی شیلات است، بلكه یك كشور تجاری بین المللی این محصولات نیز می باشد. در سال ۲۰۰۱ كل واردات و صادرات تولیدات مهم آبزی چین به ۲۶/۴ میلیون تن به ارزش ۰۷/۶ میلیارد دلار واحد رسید.
سهم بخش های مختلف در تجارت شیلات در چین به شرح زیر می باشد.
دولتی: ۱۸ درصد
صیادان: ۱۶ درصد
شركتهای فرآوری: ۱۲ درصد
خصوصی: ۳۴ درصد
تعاونی: ۲۰ درصد
سهم سرانه دسترسی به فرآورده های دامی در چین نیز در سال ۱۹۸۵ به نحو زیر است:
گوشت: ۵۶ درصد
ماهی: ۲۰ درصد
تخم مرغ: ۱۶ درصد
شیر: ۸ درصد
این وضعیت در سال ۱۹۹۷ به نحو زیر است:
گوشت: ۵۰ درصد
ماهی: ۲۷ درصد
تخم مرغ: ۱۷ درصد
شیر: ۶ درصدبازارهای عمده فروشی
وزارت كشاورزی چین در سال ۱۹۹۷ رسما تعداد ۱۳ بازار عمده فروشی ویژه غذاهای دریایی را اعلام نمود كه عمدتا در مناطق صیادی مستقر می باشند. این بازارها شامل مناطق زیر می باشد:Veihai در استان شاندونگ، Shidao در شاندونگ، شانگهای، Shengjiumen و Ninbo و Wenzhou در استان Zheijiang، Fuzhou در استان فوجیان، Jiangmen و Guangzhou در استان گواندونگ، Beihai در استان Guangxi، Qidon و Nanjing در استان Jiangsu، Dongting در استان Hunan. در همین حال استانهای مختلف با توجه به شرایط خود، اداره مربوطه را برای مدیریت توزیع و تقویت بازار عمده فروشی غذای دریایی محلی تأسیس كرده اند تا سال ۱۹۹۶ تعداد ۲۹۸ بازار عمده فروشی ثبت شده در چین بود، كه ۲ برابر این بازارها در سال ۱۹۹۳ را تشكیل می داد. شبكه اطلاعات بازار خوراك دریایی نیز در ۱۹۹۳ تأسیس شده است.
ساختار خرده فروشی
مصرف كنندگان می تواند غذای دریایی را از كانالهای مختلف نظیر بخشهای دولتی، بخش خصوصی، شركتهای فرآوری، و حتی صیادان و پرورش دهندگان شیلات دریافت كند. محصول یا بصورت مستقیم از طرف تولید كننده و یا از طریق واسطه به خرده فروش مستقل فروخته می شود. اخیراً سوپرماركتها سهم بزرگتری از بازار پیدا كرده اند. شانگهای نمونه است كه در آن تا پایان ۱۹۹۶ بیش از ۸۵۰ سوپر ماركت با فروش ۵/۴ میلیارد یوآن حدود ۳/۹ درصد از سهم خرده فروشی در چین راد اشته اند. در ۲۰۰۰ گفته شده كه حدود ۱۸ میلیارد یوان محصولات فروخته اند. Shanghai Fishery Generaa Co خود را بیش از ۵۰۰ سوپرماركت وصل كرده است. صرف نظر از تعداد زیادی هتل و رستوران كه بخشی از نیاز آنها از خارج تأمین می شود، اكثر نهادهای خدماتی شامل رستورانهای عادی، هتلها، بیمارستانها، مدارس، و ... غذای دریایی را از بازارهای روز و بازارهای عمده فروشی خریداری می كنند.
مشكلات توزیع در چین
فقدان زیر ساختار و حمل و نقل مدرن، اختلاف در عادات مصرف مناطق مختلف نظیر تمایل استانهای مركزی و جنوب شرقی چین به مصرف ماهی زنده، حمل توسط كامیون جهت بازارهای محلی، فقدان سیستم یخ سازی مناسب همگی منجر به كاهش سطح كیفیت و فاسد شدن محصولات در برخی موارد می شود.
واردات
چین در سال ۱۹۹۶ حدود ۲۱/۱ میلیارد دلار واردات شیلات داشته است. واردات اصلی ماهی برای استانها و شهرهایی جون پكن، گواندونگ، فوجیان، لیااونینگ، تیان جین، شانگهای، جیانگ شو و جی جیانگ بوده است. كل واردات این استانها بالغ بر ۷۱۴.۰۰۰ تن بوده كه رقمی معادل ۱/۵۱ درصد از كل واردات شیلات را تشكیل می داده است.كشورهای اصلی صادر كننده شیلات به چین شامل ۵۸ كشور بوده اند. پرو، روسیه، آمریكا، شیلی، ژاپن، هند، اكوادور، تایلند و نیوزیلند نیز ۴۶ درصد صادرات به چین را داشته اند.
اشكال مختلف واردات شیلات و غذای دریایی
غذای ماهی، ماهی فریز شده، ماهی ink و Squids و Flounders ماهی یخ زده، herrings یخ زده، تخم ماهی یخ زده و خرچنگ یخ زده برخی از واردات چین می باشد.
علل توسعه سریع واردات غذایی چین
۱.ارسال مجدد شیلات صید شده به بازارهای چین از ماوراء بحار، بدلیل ترجیح ها و معافیت از مالیات.
۲.تسهیلات وارداتی.
۳.اهمیت مواد وارداتی برای فرآوری.
۴.نیاز چین به واردات غذای ماهی بدلیل توسعه سریع پرورش ماهی.
۵.افزایش تقاضا در داخل برای محصولات شیلات نوع اعلا نظیر Pawn، سالمون، خرچنگ و Squids بدلیل رشد اقتصادی.
سهمیه واردات هر ساله از سوی وزارت كشاورزی تعیین و توسط گمرك اجراء می شود. واردات باید منطبق با مقررات گمرك، اداره قرنطینه و دفتر بازرسی باشد.
صادرات
صادرات چین در ۱۹۹۶ به ۰۰۰/۸۰۲ تن رسید كه ارزش آن ۰۵/۳ میلیارد دلار است. صادرات اصلی شیلات چین از شهرهایی در استان گوندونگ، شاندونگ، فوجیان، لیااونیگ، Zhujiang، جیانگ سو، شانگهای و تیان جین و پكن انجام می شود. همچنین صادرات چین به ۴۸ كشور كه اصلی ترین آنها ژاپن، جمهوری كره، اوپك، و هنگ كن می باشد، صورت می گیرد.
حفظ منابع شیلات
دولت چین از سال ۱۹۹۵ یك دوره زمانی تابستانی شیلات را در دریای شرق چین و دریای زرد وضع كرده است. این قانون از ۱۹۹۹ آغاز شده و به تدریج به دریای جنوبی چین امتداد یافته است. این امر منافع اكولوژیكی، اقتصادی و اجتماعی خوبی را به دنبال داشته است. هر ساله بیش از ۰۰۰/۱۳۰ كشتی و قایق ماهیگیری و ۱ میلیون صیاد عملیات صید را در طول این دوره متوقف می كنند. دولت چین همچنین یك برنامه « رشد صفر » را برای شیلات دریایی وضع كرده و از سال ۲۰۰۲ این كشور یك برنامه فراتر مبتنی بر « رشد منفی » را از طریق كاهش تعداد قایقهای صیادی به مورد اجراء گذارده و صیادان مربوطه را به دیگر مشاغل منتقل نموده است. همچنین این كشور دوره (ممنوعیت) بهاره را در رودخانه یانگ تسه، اجراء نموده و در همین حال یك قانون مشترك اقدام انتظاماتی را برای مبارزه با صیادی با روشهای الكتریكی، مسموم سازی و انفجاری، و نیز تكثیر و آزاد سازی در آبهای طبیعی، تقویت نظارت و تحقیقات در خصوص منابع شیلات و محیط زیست آب، تقویت بازرسی و مجازات برای حوادث آلوده سازی در مناطق شیلات برای حفاظت مؤثر از منابع شیلات و محیط زیست آب، تقویت بازرسی و مجازات برای حوادث آلوده سازی در مناطق شیلات برای حفاظت مؤثر از منابع شیلات و محیط زیست اعمال نموده است، چین از سال ۲۰۰۳ نیز برنامه ۸ ساله ای را برای كاهش ۰۰۰/۳۰ قایق ماهیگیری از كل ۰۰۰۰/۲۲۲ قایق و كشتی ماهیگیری تا سال ۲۰۱۰ شروع كرده است.
قانون جدید شیلات
قانون جدید شیلات چین كه از اول دسامبر ۲۰۰۰ به مورد اجرا گذارده شده است، الزامات روشن و جدیدی را برای مدیریت محدودیت صید، منافع، اداره و مدیریت آبزیان وضع كرده است و هم اكنون سیستم انتظامات قانونی شیلات چین دارای بیش از ۰۰۰/۳۰ كارمند و ۱۱۰۰ كشتی برای كل كشور است.
همكاریهای بین المللی
چین با توجه به كنوانسیون سازمان ملل در خصوص حقوق دریاها اقدام به امضای موافقتنامه های شیلات با ژاپن، جمهوری كره و ویتنام نموده است. در سالهای اخیر چین مبادلات بین المللی خود را افزایش داده است. چین همكاری و روابط باب یش از ۶۰ كشور، منطقه و سازمان بین المللی در ارتباط با اقتصاد، علوم، فناوری و مدیریت شیلات برقرار كرده است.
جهت هر گونه ارتباط مستقیم با سازمان شیلات چین می توانید با شماره ها و آدرس زیر مكاتبه نمائید:
Tel: [phone]
Fax: [phone]
[e-mail]
Ms.BaoSuisheng
Supervisor
Cooperation and Exchange
China Fisheries Associan
htt://en.cappma.com
منابع: چاینادیلی، اینترنت
تهیه و تنظیم :علوی

منبع : پایگاه اطلاع رسانی شیلات ایران