به سوی عرفات، روزی برای شناخت و قربانی نفس

● هشتم ذیحجه روز ترویه :
سابقاً روز هشتم ذی‌الحجه عده‌ای مشک‏های پر از آب را به عرفات می‏بردند تا حاجی‌‏ها در روز عرفه از تشنگی هلاک نشوند، و به همین دلیل این روز را روز ترویه می ‏گفتند حاجیان در این روز از خانه خود در مکه احرام می بستند ، سپس قبل و یا بعد از زوال آفتاب بسوی منی راهی می شدند و در آنجا ندای لبیک سر می دادند .
(لبیک اللهم لبیک، لبیک لا شریک لک لبیک، ان الحمد والنعمهٔ لک والملک لاشریک لک لبیک)
روزه در این روز دارای فضیلت می باشد که کفاره شصت سال می باشد
در یک نگاه کلی ، روز ترویه مقدمه ای برای رسیدن به عرفات است که عاشق سالک برای رسیدن به کمال معرفت شایسته است که از مَعبر شک و حیرت و تشنگی در گذرد و به وادی ایمن یقین و شناخت واصل گردد.
● روز عرفه:
امام صادق (علیه السلام )فرموده اند :«کسی که در ماه رمضان آمرزیده نگردد تا رمضان آینده آمرزیده نمی ‏گردد؛ مگر این که روز عرفه را درک کند»
عرفات، نام منطقه وسیعی است با مساحت حدود ۱۸ کیلومتر مربع در شرق مکه معظمه، اندکی متمایل به جنوب که در میان راه طائف و مکه قرار گرفته است. زائران بیت‏الله الحرام در روز عرفه - نهم ذی حجّه - از ظهر تا غروب در این منطقه حضور دارند. در نقلی آمده است که آدم و حوّا(ع) پس از هبوط از بهشت و آمدن به کره خاکی، در این سرزمین همدیگر را یافتند و به همین دلیل، این منطقه «عرفات» و این روز «عرفه» نام گرفته است. چنین گفته اند که جبرائیل علیه السلام هنگامی که مناسک را به ابراهیم می آموخت ، چون به عرفه رسید به او گفت «عرفت» و او پاسخ داد آری ، لذا به این نام خوانده شد و نیز گفته اند سبب آن این است که مردم از این جایگاه به گناه خوداعتراف میکنند و بعضی آن را جهت تحمل صبر و رنجی میدانند که برای رسیدن به آن باید متحمل شد . چرا که یکی از معانی «عرف » صبر و شکیبایی و تحمل است .
عرفه، از عیدهای بزرگ است؛ هر چند عید نامیده نشده است و روزی است که حق تعالی بندگان خویش را به عبادت و طاعت خود دعوت کرده،سفره جود و احسان خود را برای آنها گسترده است. شیطان دراین روز، از همه اوقات خوارتر وحقیرتر وخشمناک‏تر است.
روایت شده که حضرت زین‏العابدین(ع) در روز عرفه صدای فقیری را شنید که از مردم کمک می ‏خواست. حضرت فرمود: وای بر تو! آیا دست نیاز به سوی غیر خدا دراز می ‏کنی؛ در حالی که امید می ‏رود در این روز بچه‏هایی که در شکم مادر هستند، مورد فضل و لطف الهی قرار گیرند و سعادت‏مند گردند؟
در روایتی از حضرت صادق(ع) آمده است: «کسی که در ماه رمضان آمرزیده نگردد تا رمضان آینده آمرزیده نمی‏ گردد؛ مگر این که روز عرفه را درک کند».
بهترین عمل در روز عرفه دعا است و در میان روزهای سال، این روز برای دعا امتیاز ویژه ‏ای دارد.
روز عرفه دارای دعاهای فراوانی است؛ ولی در این میان، دعای عرفه امام حسین(ع) دارای جایگاه ممتاز،أخص و ویژه است و در واقع، ناب‏ترین و عمیق‏ترین معارف الهی و توحیدی در این دعا، بر زبان سالار شهیدان(ع) جاری گشته است.
عصر روز عرفه امام حسین(ع) با گروهی از خاندان و فرزندان و شیعیان، با نهایت خاکساری و خشوع از خیمه بیرون آمدند و در جانب چپ کوه ایستادند. امام(ع) چهره مبارک خود را به سوی کعبه گردانید مانند مسکین نیازمندی که غذا می‏طلبد، دست‏ها را برابر صورت خود گرفت و دعایش را چنین آغاز کرد:
«الحمدلله الذی لیس لقضائه دافع و لا لعطائه مانع و لا کصنعه صانع و هو الجواد الواسع؛ سپاس خداوندی را سزاست که چیزی قضایش را دور نمی ‏سازد و از عطا و بخشش او جلوگیری نمی ‏کند و هیچ آفریننده‏ای آفرینش او را ندارد و او سخاوت‏مندی عالم گستر است.»
حضرت(ع) سپس به بیان گوشه‏ای از نعمت‏های بی پایانِ خداوند که انسان را در تمام مراحل رشد و تکامل در برگرفته، می‏پردازد و مهربانی مادران و دایه ‏ها و مواظبت و پرستاری و دل‏سوزی آنان را از الطاف و عنایت‏های خداوند می ‏شمرد؛ سپس به لزوم شکر نعمت‏های الهی اشاره می ‏کند و خود را از ادای یک شکر نیز عاجز و ناتوان می ‏بیند. هر فرازی از این دعا، دریچه ‏ای از نور و توحید و عشق و محبت به خداوند را به سوی دل انسان می‏ گشاید و عباراتِ دعا و محتوای آن، نشان می ‏دهد که امام حسین(ع) در حال این دعا یک سره از خود و عالم غافل گشته، تمام جهان را به یک سو نهاده، با همه وجود حضور خداوند و احاطه و اشراف او به همه ذرات هستی و نفوذ علم و قدرت و حیات او را بر تک تک ذرات و موجودات عالم مشاهده می‏نماید و آن چه را که دیده، بر زبان آورده است. امام حسین(ع) می ‏خواهد با این نیایش، انسان و خدا را بشناساند و نزدیکی آن را به هم بنماید. او با این نیایش، منطقی ‏ترین و واقعی ‏ترین رابطه انسان با خداوند را با زیباترین شکل به تصویر می کشد.
دعای عرفه سیدالشهداء(ع) سراسر نور و عرفان پروردگار است و آمیزه‏ای از شور و عشق و محبت و معرفت به ذات پاک خداوندی است. در فرازهای این دعا، امام حسین(ع) با خداوند چنین عاشقانه زمزمه می ‏کند:
خداوندا! اجازه فرما تا دمی چند در برابرت به زانو درافتم و قطراتی از اقیانوسِ جان، نثار بارگاهت نمایم. خیال دوری راه تا درگاه جمالت خسته و فرسوده ام کرده است که:
از گِل آدم شنیدم بوی تو راه‏ها پیموده‏ ام تا کوی تو
خدایا! موجوداتی که در هستی خود نیازمند تو هستند، چگونه می ‏توانند راهنمای من به سوی تو باشند؟

پروردگارا! آیا حقیقتی غیر از تو آن روشنایی را دارد که بتواند تو را بر من آشکار سازد؟ کی از نظر غایب و پنهان بوده‏ای که نیازمند راهنمایی به سوی خود باشی و چه وقت از من دور بوده‏ای تا نمودهای جهان مرا به تو برساند؟
همه عالم به نور توست پیدا کجا گردی تو از عالم هویدا؟
خدایا! روشنایی جمال و جلالت در جهان هستی آشکارتر از هر چیز است و وجودِ تو خِفا و پوشیدگی ندارد تا چراغی سر راه بگیرم و بارگاه ربوبی تو را جست و جو نمایم و یا دلیلی را راهنمای خود به سوی تو قرار دهم؛ چون فروزنده چراغ تو و سازنده دلیل و راهنما، تویی.
خدای من! چشمی که تو را بر خود نگهبان و مراقب نبیند، کور و فرو بسته باد و بنده‏ای که از متاع محبت تو بی بهره باشد، سرمایه باخته و ورشکسته باد.
دیده ‏ای کان چهره روشن نبیند کور باد خاطری کَز توست خالی، تیره و بی نور باد
امام حسین(ع) با این دعا روحی تازه به کالبد عرفات دمید و این نغمه خوش آسمانی و آوای دل‏انگیز ملکوتی را تا ابد در سینه سینای عرفات به یادگار گذاشت.
از صدای سخن عشق ندیدم خوش‏تر یادگاری که در این گنبد دوّار بماند
صحرای عرفات کالبد و امام حسین(ع) روحِ آن است و به همین دلیل حق تعالی، در روز عرفه پیش از آن که به اهل موقفِ عرفات نظر لطف کند، به زائران قبر پاک حسین(ع) نظر رحمت می‏افکند.
سُبحانَکَ اللهُمَ وَ بِحمدِک لا الهَ الاّ اَنْتْ عَمِلْتُ سوء وَ ظَلَمْتُ نَفْسی وَ اِعْتَرِفْتُ بِذَنبی اِغْفرلی اِنَّکَ اَنْتَ اَلغَفور الرّحیمْ
ستایشت تو را تسبیح می گویم خداوندا با جز تو خدایی نیست کار بد کردم و بخود ظلم نمودم به گناه خود اعتراف می کنم. تو مرا ببخش که تو بخشنده و مهربانی
● تاریخچه عرفات
حال نگاهی گذرا به تاریخچه عرفات بیفکنیم تا شمیم عشق و عرفان را در وادی رحمت بچشیم .
و آنگاه که آدم (ع) در عرفات
فَتَلَقی آدَمُ مِنْ رَبِّه کَلماتًُ فتابَ عَلیهِ اِنَّه’ هو التَّوابُ الرّحیمْ (قرآن کریم )
آدم از پروردگارش کلماتی دریافت داشت و با آن بسوی خدا بازگشت و خداوند، توبه او را پذیرفت، چه او توبه پذیر مهربان است.
طبق روایت امام صادق(ع)، آدم (ع) پس از خروج از جوار خداوند، و فرود به دنیا، چهل روز هر بامداد بر فراز کوه صفا با چشم گریان در حال سجود بود، جبرئیل بر آدم فرود آمد و پرسید:
ـ چرا گریه می کنی ای آدم؟
ـ چگونه می توانم گریه نکنم در حالیکه خداوند مرا از جوارش بیرون رانده و در دنیا فرود آورده است.
ـ ای آدم به درگاه خدا توبه کن و بسوی او بازگرد.
ـ چگونه توبه کنم؟
جبرئیل در روز هشتم ذیحجه آدم را به منی برد، آدم شب را در آنجا ماند. و صبح با جبرئیل به صحرای عرفات رفت، جبرئیل بهنگام خروج از مکه، احرام بستن را به او یاد داد و به او لبیک گفتن را آموخت و چون بعد از ظهر روز عرفه فرا رسید تلبیه را قطع کرد و به دستور جبرئیل غسل نمود و پس از نماز عصر، آدم را به وقوف در عرفات واداشت و کلماتی را که از پروردگار دریافت کرده بود به وی تعلیم داد.آدم (ع) تا بهنگام غروب آفتاب همچنان دستش رو به آسمان بلند بود و با تضرع اشک می ریخت، وقتیکه آفتاب غروب کرد همراه جبرئیل روانه مشعر شد، و شب را در آنجا گذراند. و صبحگاهان در مشعر بپاخاست و در آنجا نیز با کلماتی به دعا پرداخت و به درگاه خداوند توبه نمود.
● و أما خلیل الله حضرت ابراهیم (ع)
در صحرای عرفات، جبرئیل، پیک وحی الهی، مناسک حج را به حضرت ابراهیم (ع) نیز آموخت و حضرت ابراهیم (ع) در برابراو می فرمود: عَرِفتُ ، عَرِفتُ (شناختم، شناختم).
ولی آنچه بر پیامبر اسلام (ص) در عرفات گذشت:
و نیز دامنه کوه عرفات در زمان صدر اسلام کلاس صحرایی پیامبر اسلام (ص) بود و بنا به گفته مفسرین آخرین سوره قرآن(سوره نصر) در صحرای عرفات بر پیغمبر (ص) نازل شد
و پیغمبر این سوره را که از جامعترین سوره های قرآن است و دارای میثاق و پیمانهای متعدد با ملل یهود، مسیحی و مسلمان و علمای آنها می باشد، و قوانین و احکام کلی اسلام را در بر دارد، به مردم و شاگردانش تعلیم فرمود.
و طبق مشهور میان محدثان پیامبر (ص) در چنین روزی سخنان تاریخی خود را در اجتماعی عظیم و با شکوه حجاج بیان داشت:
...... ای مردم سخنان مرا بشنوید! شاید دیگر شما را در این نقطه ملاقات نکنم.
....... شما به زودی بسوی خدا باز می گردید. در آن جهان به اعمال نیک و بد شما رسیدگی می شود. من به شما توصیه می کنم هرکس امانتی نزد اوست باید به صاحبش برگرداند.
......... هان ای مردم بدانید ربا در آئین اسلام اکیداً حرام است........... از پیروی شیطان بپرهیزید.
......... به شما سفارش می کنم که به زنان نیکی کنید زیرا آنان امانتهای الهی در دست شما هستند، و با قوانین الهی بر شما حلال شده اند.
......... من در میان شما دو چیز بیادگار می گذارم که اگر به آندو چنگ زنید گمراه نمی شوید، یکی کتاب خدا و دیگری سنت و (عترت) من است.
● امام زمان (عج) در عرفات :
به استناد برخی از روایات، امام عصر-عجل اللَّه تعالی فرجه الشریف- در زمان غیبت کبرا در همه جا حضور می ‏یابد، و یوسف وار به طور ناشناس میان مردم رفت و آمد می ‏کند. هیچ کس وی را نمی ‏شناسد تا وقتی خداوند به او اجازه دهد خود را معرفی کند؛ چنانچه به یوسف صدیق اجازه داد خود را به برادرانش بشناساند.
بر اساس روایت امام صادق-علیه السلام-، یکی از جاهایی که امام عصر-عجل اللّه تعالی فرجه الشریف- حضور می ‏یابد، صحرای عرفات در ایام حج است.
عبید بن زراره گفت: از امام صادق-علیه السلام- چنین شنیدم: زمانی فرا رسد که مردم امام خود را نبینند. او در روزهای حج مردم را می ‏بیند ولی مردم او را نمی ‏بینند.
محمد بن عثمان، یکی از نواب اربعه، نیز در این باره می ‏گوید: واللّه ان صاحب هذا الأمر یحضر الموسم کل سنهٔ فیری الناس و یعرفهم و یرونه و لایعرفونه؛ به خدا سوگند، صاحب این امر همه ساله در مراسم حج حضور پیدا می‏کند. مردم را می ‏بیند و می ‏شناسد؛ ولی مردم -با این‏که او را می ‏بینند- نمی ‏شناسند.
● صحرای عرفات همایش شناخت و خودسازی امام حسین (ع):
حضرت سیدالشهدا، امام حسین (ع) نیز بعد از ظهر روز عرفه همراه با فرزندان و گروهی از اصحاب از خیمه های خود در صحرای عرفات بیرون آمدند، و روی به دامن «کوه رحمت» نهادند و در سمت چپ کوه روی به کعبه، همایشی تشکیل دادند، که موضوع آن بمناسبت روز عرفه (روز شناخت)، شناخت و سازندگی بود. این همایش، تنها جنبه علم و معرفت نداشت بلکه شناخت توأم با عمل و سازندگی و تزکیه و خودسازی بود و فهرست أهم مطالب آن عبارت بودند از:
۱ـ شناخت خدا و صفات الهی.
۲ـ شناخت خود یا خودشناسی.
۳ـ شناخت جهان.
۴ـ شناخت آخرت.
۵ـ شناخت پیامبران.
۶ـ خودسازی .
۷ـ پرورش نفس با کمالات الهی.
۸ـ توبه و بازگشت به خدای مهربان.
۹ـ دور کردن از صفات نکوهیده.
۱۰ـ فراگیری راه تعلیم و تربیت.
۱۱ـ شناخت و درخواست بهترین ها.
۱۲ـ تبدیل خود پرستی نفس به خدا پرستی.
۱۳ـ تبدیل خود برتر بینی نفس به تواضع و فروتنی.
۱۴ـ تبدیل خودخواهی نفس به ایثار و غیر خواهی.
۱۵ـ تعلیم مفاهیم و ادبیات قرآن.● برگزیده ای از دعای امام حسین (ع) در عرفه:
۱ـ ستایش حق تعالی:
ستایش سزاوار خداوندی است که کس نتواند از فرمان قضایش سرپیچد.
و مانعی نیست که وی را از اعطای عطایا، باز دارد.
و صنعت هیچ صنعتگری بپای صنعت او نرسد.
بخشنده عالم گستر است.
اوست که بدایع خلقت را بسرشت.
و صنایع گوناگون وجود را با حکمت خویش استوار ساخت.
۲ـ تجدید عهد و میثاق با خدا:
پروردگارا بسوی تو روی آورم.
و به ربوبیت تو گواهی دهم.
و اعتراف کنم که تو تربیت کننده و پرورنده من هستی .
و بازگشتم بسوی توست.
مرا با نعمت آغاز فرمودی قبل از
اینکه چیز قابل ذکری باشم.
و قبل از هدایت مرا با صنع زیبایت مورد رأفت و نعمتهای بیکرانت قرار دادی.
آفرینشم را از قطره آبی روان پدید آوردی.
و در تاریکیهای عالم جنین سکونتم دادی:
میان خون و گوشت و پوست.
و مرا شاهد آفرینش خویش نگرداندی و هیچیک از امورم را بخودم وا نگذاشتی.
۴ـ راز آفرینش انسان:
ولی مرا برای هدفی عالی یعنی هدایت (و رسیدن به کمال)
موجودی کامل و سالم بدنیا آوردی.
و در آن هنگام که کودکی خردسال در گهواره بودم، از حوادث حفظ کردی.
و مرا از شیر شیرین و گوارا تغذیه نمودی.
و دلهای پرستاران را بجانب من معطوف داشتی.
و با محبت مادران به من گرمی و فروغ بخشیدی.
۵ـ تربیت انسان در دانشگاه الهی:
تا اینکه با گوهر سخن مرا ناطق و گویا ساختی.
و نعمتهای بیکرانت را بر من تمام کردی.
و سال به سال بر رشد و تربیت من افزودی.تا اینکه فطرت و سرنوشتم، به کمال انسانی رسید.
و از نظر توان اعتدال یافت.
حجتت را بر من تمام کردی که معرفت و شناختت را به من الهام فرمودی.
۶ـ نعمتهای خداوند:
آری این لطف تو بود که از خاک پاک عنصر مرا بیافریدی.
و راضی نشدی ای خدایم که نعمتی را از من دریغ داری.
بلکه مرا از انواع وسائل زندگی برخوردار ساختی.
با اقدام عظیم و مرحمت بیکرانت بر من.
و به احسان و نیکی گسترده خود نسبت به من، تا اینکه همه نعمتهایت را درباره من تکمیل فرمودی.
۷ـ شهادت به بیکرانی نعمت های الهی:
الهی! من به حقیقت ایمانم، گواهی دهم.
و نیز به تصمیمات متیقن خود
و به توحید صریح و خالصم
و به باطن نادیدنی نهادم.
و پیوستهای جریان نور دیده ام.
و خطوط ترسیم شده بر صفحه پیشانی ام،
و روزنه های تنفسی ام،
و نرمه های تیغه بینی ام،
و آوازگیرهای پرده گوشم
و آنچه در درون لبهای من پنهان است.
۸ـ ناتوانی بشر از بجا آوردن شکر الهی:
گواهی می دهم ای پروردگار که اگر در طول قرون و اعصار
زنده بمانم و بکوشم تا شکر یکی از نعمات تو بجا آورم، نتوانم مگر باز هم توفیق تو رفیقم شود،
که آن خود مزید نعمت و مستوجب شکر دیگر،
و ستایش جدید و ریشه دار باشد.
۹ـ ستایش خدای یگانه:
با این همه من با تمام جد و جهد و توش و توانم تا آنجا.
که وسعم می رسد با ایمان و یقین قلبی گواهی می دهم.
و اظهار می دارم:
حمد و ستایش خدایی را که فرزندی ندارد تا میراث برش باشد.
و در فرمانروایی نه شریکی دارد تا با وی در آفرینش بر ضدیت برخیزد و نه دستیاری دارد تا در ساختن جهان به وی کمک دهد.
۱۰ـ خواسته های یک انسان متعالی:
خداوندا، چنان کن که از تو بیم داشته باشم، آنچنان که گویی تو را می بینم و مرا با تقوایت رستگار کن!
اما بخاطر گناهانم مرا به شقاوت دچار مساز!
مقدر کن که سرنوشت من به خیر و صلاح من باشد.
و در مقدراتم خیر و برکت بمن عطا فرما!
۱۱ـ سپاس به تربیت های الهی:
خداوندا! ستایش از آن تست که مرا آفریدی.
و مرا شنوا و بینا گرداندی!
و ستایش سزاوار تست که مرا بیافریدی و خلقتم را نیکو بیاراستی.
بخاطر لطفی که به من داشتی والا.
۱۲ـ نیازهای تربیتی از خدا:
و مرا بر مشکلات روزگار،
و کشمکش شبها و روزها یاری فرمای!
و مرا از رنجهای این جهان و محنتهای آن جهان نجات بده و از شر بدیهایی که ستمکاران د رزمین می کنند نگاه بدار.
۱۳ـ شکوای دل
خدایا! مرا به که وا می گذاری؟
آیا به خویشاوندی که پیوند خویشاوندی را خواهد گسست؟
یا به بیگانه که بر من بر آشفتد؟
یا به کسانیکه مرا به استضعاف و استثمار کشانند؟
در صورتیکه تو پروردگار من و مالک سرنوشت منی؟
۱۴ـ ای مربی پیامبران
ای خدای من و ای خدای پدران من!
ابراهیم، اسماعیل، اسحق و یعقوب، و ای پروردگار جبرئیل، مکائیل و اسرائیل.
و ای تربیت کننده محمد، خاتم پیامبران و فرزندان برگزیده اش.
ای فرو فرستنده تورات، انجیل زبور و فرقان.
۱۵ـ تو پناهگاه منی:
تو پناهگاه منی، بهنگامی که راهها با همه وسعت، بر من
صعب و دشوار شوند و فراخنای زمین بر من تنگ گردد.
و اگر رحمت تو نبود من اکنون جزء هلاک شدگان بودم.
و تو مرا از خطاهایم باز می داری.
و اگر پرده پوشی تو نبود از رسوایان بودم.
● عید بزرگ
اولین معنایی که از عید به ذهن میرسد، تغییراتی است که انسان از ظاهر خود و یا در طبیعت میبیند . این آرایش ظاهری همچون پوشیدن لباس نو و آمدن بهار طبیعت به یک معنا عید نامیده شده است
در روایتی از امیر المومنین علی علیه السلام آمده است که : هر روزی که انسان در آن به زشتی آلوده نگردد آن روز عید است چرا که زشتی مهمترین بستر ظهور نزاع میان آدمیان است وباعث برهم خوردن آرامش درونی و بیرونی انسانها میگردد و این همان چیزی است که با عید یعنی آرامش و شادمانی منافات دارد .
از سوی دیگر حرکت انسانها به سوی علم و معرفت همواره با شادمانی و نشاط توأم است خاصه آنکه وقتی انسان معنای جدیدی کشف میکند ، ابتهاج زائد الوصفی تمام وجود آدمی را در بر میگیرد ، آن لحظه تازه عید نامیده می شود .
معنای دیگری که از عید,عارفان به ما آموخته اند ، جان باختن و قربانی کردن جان خویش در پای معشوق است . و نماد ظاهری آن ایام حج و عید قربان است که حیوانی را انسان به عنوان تحفه و هدیه به طرف جایگاه معینی میبرد تا برای کامل شدن عبادت قربانی کند .
کشته شدن در پای محبوب و قربانی کردن خود مهمترین تعریفی است که مولوی ازعید به ما می دهد
آری عید قربان یاد آور آزمایشهای سخت و سنگین الهی از حضرت ابراهیم (علیه السلام ) و ذبح حضرت اسماعیل (علیه السلام )است عید قربان یکی از اعیاد بزرگ اسلامی است که دارای منزلتی والا نزد عموم مسلمانان می باشد.
عید قربان روز خجسته و مبارکی است که مسلمانان به حج رفته، پس از تمام شدن‏اعمال حجشان، قربانی می‏کنند و پس از قربانی، آنچه بر آنان در حال احرام حرام شده‏ بود، حلال می‏گردد، لذا آن روز را عید تلقی می‏کنند عیدی که پس از انجام وظایف‏سنگین حج، به عنوان جایزه الهی و رهایی از احرام پیش می‏آید. و هم چنین این روزبرای سایر مسلمانان جهان نیز عید است و احترام ویژه دارداین روز، روز گرفتن جایزه از خدای منان است، روزی است که باید در آن‏ آهنگ گناه نشود و انسان‏های مؤمن، با استفاده از چنین روز باعظمتی که درهای بهشت‏بر رویشان گشوده می‏شود و باب رحمت الهی باز می‏گردد، دست‏های آلوده از گناه خویش‏را به سوی آسمان بلند کنند و با تضرع و زاری، به پیشگاه رحمان و رحیم، درخواست‏مغفرت و آمرزش نمایند و حاجت‏های فردی و نیازهای اجتماعی و گروهی خود را با امیداستجابت و روا شدن، بطلبند و بسیار عبادت و نیایش کنند. و قربانی در این روزاگر برای زائران خانه خدا واجب است، برای سایر مسلمانان نیز سنت موکد است و برآن تاکید فراوان شده است.
در روایت‏های مکرری نقل شده که در روز عید اضحی قربانی کنید تا گرسنگان وبیچارگان از خوردن گوشت ‏سیر شوند; آنان که روزها بلکه ماه ‏ها توان تهیه گوشت ‏برای خانواده خویش را ندارند، در این روز فرخنده که برای همگان عید است وبسیار خجسته و مبارک است، خوشحال گردند و از خوردن گوشت‏ حلال، بی ‏منت،سیر شوند.
و امروز روز «تکبیر» است; تکبیری گویا، کوبنده، محکم و بامحتوا، تکبیری که‏بازتابش کاخ ستمگران را به لرزه درآورد و قلب ستم ‏دیدگان را شاد سازد; تکبیری که دشمنان را برای همیشه از ضربه زدن به اسلام، نومید گردان.

به روایت : علی دارابی

منبع : سایت مداحی